Kiểm toán Nhà nước nói về sai phạm tại Tập đoàn Thuận An, Phúc Sơn

Lãnh đạo Kiểm toán nhà nước trao đổi với báo chí một số nội dung liên quan đến Tập đoàn Thuận An và Tập đoàn Phúc Sơn.

Kiểm toán nhà nước có kiểm toán một số gói thầu của Tập đoàn Phúc Sơn và Tập đoàn Thuận An

Ông Đặng Thế Vinh, Phó Tổng Kiểm toán nhà nước.

Liên quan đến sai phạm xảy ra tại Tập đoàn Phúc Sơn và Tập đoàn Thuận An, trao đổi với báo chí, Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Đặng Thế Vinh cho biết: Qua rà soát hoạt động kiểm toán của Kiểm toán nhà nước từ năm 2020 trở lại đây, Kiểm toán nhà nước có lựa chọn kiểm toán một số dự án đầu tư, trong đó có Công ty CP Tập đoàn Phúc Sơn, Công ty CP Tập đoàn Thuận An thực hiện thi công một số gói thầu.

Trên cơ sở hồ sơ, tài liệu do Chủ đầu tư, Ban quản lý dự án cung cấp cho Kiểm toán nhà nước tại thời điểm kiểm toán, Kiểm toán nhà nước đã chỉ ra một số tồn tại trong việc thực hiện dự án này và đã có kiến nghị xử lý tài chính, kiến nghị trách nhiệm tương ứng với các sai sót.

Gắn với trách nhiệm các doanh nghiệp, dự án được kiểm toán có sai phạm, kiến nghị khởi tố thời gian qua cần phân loại 2 nhóm.

Thứ nhất, các hành vi sai phạm của Tân Hoàng Minh, FLC không thuộc đối tượng kiểm toán của kiểm toán nhà nước. Việc kiểm toán các báo cáo tài chính của các doanh nghiệp nêu trên chủ yếu do các công ty kiểm toán độc lập thực hiện.

Còn các sai phạm của Thuận An, Phúc Sơn liên quan đến các dự án đầu tư công, thuộc đối tượng kiểm toán của Kiểm toán nhà nước, nhưng không phải là đơn vị được kiểm toán theo Luật Kiểm toán nhà nước. Đơn vị được kiểm toán là các chủ đầu tư, ban quản lý dự án.

Luật KTNN năm 2015 quy định rõ: Đối tượng kiểm toán của KTNN là việc quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công và các hoạt động có liên quan đến việc quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công của đơn vị được kiểm toán (Điều 4); Đơn vị được kiểm toán là cơ quan, tổ chức quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công (Khoản 3 Điều 3)

Kiểm toán nhà nước không kiểm toán các doanh nghiệp tư nhân, không có vốn nhà nước đầu tư

Liên quan đến trách nhiệm trong kiểm toán dự án đầu tư, doanh nghiệp, ông Đặng Thế Vinh nêu rõ: Kiểm toán nhà nước có chức năng đánh giá, xác nhận, kết luận và kiến nghị.

Mục tiêu kiểm toán là xác nhận tính trung thực, hợp lý của Báo cáo tài chính, quyết toán; đánh giá tính tuân thủ, tính kinh tế, hiệu quả, hiệu lực dự án. Đơn vị được kiểm toán là các chủ đầu tư, ban quản lý, không kiểm toán nhà thầu.

Hiện nay, Kiểm toán nhà nước đang thực hiện kiểm toán các doanh nghiệp có vốn nhà nước đầu tư (doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ), không kiểm toán các doanh nghiệp tư nhân, không có vốn nhà nước đầu tư.

Đối tượng và phạm vi kiểm toán của lĩnh vực đầu tư dự án là việc tuân thủ pháp luật trong hoạt động đầu tư xây dựng: Công tác chuẩn bị đầu tư, lập, thẩm định, phê duyệt thiết kế - dự toán, công tác đấu thầu, quản lý tiến độ, giải ngân vốn đầu tư, chi phí đầu tư và công tác quyết toán dự án hoàn thành.

Còn đối tượng và phạm vi kiểm toán của lĩnh vực kiểm toán doanh nghiệp là việc bảo toàn, phát triển vốn nhà nước; việc cơ cấu lại, sắp xếp, đổi mới, cổ phần hóa, thoái vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, hiệu quả hoạt động đầu tư; việc thực hiện giám sát tài chính, hiệu quả hoạt động và công khai thông tin tài chính của doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp có vốn nhà nước; trách nhiệm của đại diện chủ sở hữu nhà nước trong việc quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư tại doanh nghiệp; tình hình thực hiện nghĩa vụ với ngân sách nhà nước.

Phương pháp kiểm toán trên cơ sở hồ sơ, tài liệu do đơn vị được kiểm toán cung cấp, chịu trách nhiệm.

Theo quy định tại điểm 3 Điều 57 Luật Kiểm toán nhà nước: “Nghĩa vụ của đơn vị được kiểm toán: Cung cấp đầy đủ, kịp thời các thông tin, tài liệu cần thiết để thực hiện việc kiểm toán theo yêu cầu của Kiểm toán nhà nước, Kiểm toán viên nhà nước và phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính chính xác, trung thực, khách quan của thông tin, tài liệu đã cung cấp”.

Các hành vi tham nhũng, tiêu cực tinh vi ẩn sau hoạt động đầu tư, hồ sơ dự án được hợp thức hóa, sai phạm hầu hết chỉ phát hiện được qua điều tra hình sự.

Trong phạm vi trách nhiệm của Kiểm toán nhà nước theo chức năng, trên cơ sở kết quả kiểm toán, Kiểm toán nhà nước đã kiến nghị xử lý tương ứng với các sai sót, sai phạm được phát hiện qua kiểm toán, từ kiến nghị xử lý tài chính, kiến nghị chấn chỉnh, kiến nghị hoàn thiện cơ chế chính sách đến kiến nghị kiểm điểm, xử lý trách nhiệm tập thể cá nhân có liên quan, chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra đối với các trường hợp có dấu hiệu tội phạm.

Kiểm toán nhà nước không có chức năng điều tra

Từ các nội dung trên cho thấy, trên cơ sở hồ sơ tài liệu do đơn vị được kiểm toán (chủ đầu tư/Ban quản lý dự án) cung cấp cho Kiểm toán nhà nước, căn cứ vào quy trình, chuẩn mực của Kiểm toán nhà nước, Kiểm toán nhà nước đưa ra các đánh giá, nhận xét, kiến nghị phù hợp với các bằng chứng mà Kiểm toán viên đã thu thập được từ đơn vị được kiểm toán.

Trong khi đó, các trường hợp sai phạm đều có sự cấu kết, thông đồng hết sức tinh vi giữa các cá nhân có thẩm quyền, trách nhiệm, nghĩa vụ liên quan và nằm ngoài khả năng, phạm vi tiếp cận, phương pháp kiểm toán của Kiểm toán nhà nước.

Kiểm toán nhà nước không có chức năng điều tra (như cơ quan cảnh sát điều tra) nên các hành vi tham nhũng, tiêu cực tinh vi ẩn sau hoạt động đầu tư, hồ sơ dự án được hợp thức hóa, sai phạm chỉ phát hiện được qua hoạt động điều tra.

Kiểm toán nhà nước chưa phát hiện được các hành vi tội phạm tại các dự án kiểm toán như cơ quan cảnh sát điều tra đã phát hiện, khởi tố thời gian qua.

Mặt khác, đến nay Kiểm toán nhà nước cũng không có thông tin nào về trách nhiệm của Kiểm toán viên nhà nước liên quan đến các vụ việc.

Theo ông Đặng Thế Vinh: Kiểm toán nhà nước là cơ quan có chức năng đánh giá, xác nhận, kết luận và kiến nghị đối với việc quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công.

Hoạt động kiểm toán là hoạt động chuyên môn có sự khác biệt với các hoạt động kiểm tra, thanh tra, điều tra khác.

Theo Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Đặng Thế Vinh: Các sai phạm được các đối tượng cố tình gian lận, cấu kết thông đồng hợp thức hồ sơ, tạo lập hồ sơ trái pháp luật đặc biệt là các sai phạm trong tổ chức đấu thầu, lựa chọn nhà thầu tại các dự án thì việc phát hiện các sai phạm qua kiểm toán là rất khó, chỉ có thể phát hiện được thông qua nghiệp vụ điều tra.

Với đặc thù đó, hiệu quả hoạt động của Kiểm toán nhà nước chủ yếu tập trung ở khía cạnh phòng ngừa, phát hiện các sai phạm và kiến nghị xử lý tăng thu, giảm chi ngân sách nhà nước, đặc biệt là kiến nghị hoàn thiện cơ chế chính sách, chấn chỉnh công tác quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công...

Trường hợp phát hiện ra hành vi có dấu hiệu tội phạm kiến nghị hoặc chuyển cơ quan điều tra để điều tra làm rõ, xử lý theo quy định.

Tuy nhiên, qua những vụ việc trên, Kiểm toán Nhà nước nhận thấy trách nhiệm của mình càng phải cao hơn nữa trong hoạt động kiểm toán. Vì vậy, Kiểm toán nhà nước đã đề ra một số giải pháp trong thời gian tới.

Nâng cao chất lượng kiểm toán; cung cấp kịp thời các vụ việc có dấu hiệu tội phạm cho cơ quan thanh tra, điều tra

Theo đó, Kiểm toán nhà nước sẽ tiếp tục làm tốt hơn nữa việc quán triệt và tổ chức thực hiện nghiêm các quan điểm, chủ trương, quy định của Đảng, pháp luật Nhà nước về công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, trong đó có vai trò của Kiểm toán nhà nước.

Đồng thời, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực Kiểm toán viên; tiếp tục hoàn thiện hệ thống chuẩn mực kiểm toán, quy trình kiểm toán, phương pháp kiểm toán.

Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, đổi mới phương pháp kiểm toán để phát hiện, xử lý kịp thời các sai phạm trong quản lý tài chính, tài sản công.

Kiểm toán nhà nước sẽ tiếp tục nâng cao chất lượng hoạt động kiểm toán, đặc biệt là chất lượng kết luận, kiến nghị kiểm toán; đẩy mạnh công tác phối hợp với các cơ quan chức năng có liên quan trong hoạt động kiểm toán và thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán.

Thực hiện công khai kết quả kiểm toán, kết quả thực hiện kết luận, kiến nghị của Kiểm toán nhà nước.

Cung cấp kịp thời các vụ việc có dấu hiệu tội phạm được phát hiện qua hoạt động kiểm toán cho cơ quan có thẩm quyền kiểm tra, giám sát, thanh tra, điều tra.

Xử lý nghiêm các trường hợp Kiểm toán viên vi phạm đạo đức nghề nghiệp, văn hóa ứng xử; các biểu hiện, hành vi tham nhũng, tiêu cực.