Kiểm toán 61 dự án BOT, giảm 222 năm thu phí: “Nếu không kiểm toán kiên quyết, dân có phải trả tiền oan?”

Đại biểu hỏi vì sao "không muốn" kiểm toán các dự án BOT giao thông? Bộ trưởng cho biết đã chủ động mời kiểm toán ngay từ đầu.

Tại phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) Nguyễn Văn Thể ngày 5/6, đại biểu Bùi Văn Phương (đoàn Ninh Bình) nêu vấn đề sau kiểm toán 61 dự án BOT giao thông, Kiểm toán Nhà nước giảm 222 năm thu phí của 61 dự án này. Trước đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cùng Bộ GTVT với nhiều lập luận cho rằng, Kiểm toán Nhà nước không được kiểm toán các dự án BOT giao thông vì đây là các dự án của nhà đầu tư tư nhân.

Đại biểu hỏi Bộ trưởng vì sao hai bộ không muốn kiểm toán các dự án BOT giao thông? Nếu Kiểm toán Nhà nước không kiên quyết thì dân có phải trả tiền oan cho 222 năm của 61 dự án này không và có lợi ích nhóm ở đây hay không?

Trả lời chất vấn của đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể khẳng định: "Chúng tôi trân trọng sự hỗ trợ của Kiểm toán Nhà nước. Ngay từ khi dự án BOT triển khai, Bộ GTVT đã mời kiểm toán. Chủ doanh nghiệp BOT cũng trực tiếp mời kiểm toán vào cuộc để kiểm toán, thậm chí mời cả công an chứ không phải như thông tin nói rằng Bộ GTVT không đồng ý kiểm toán dự án".

Theo vị tư lệnh ngành GTVT, gần như 100% dự án BOT được kiểm toán, số liệu hơn 200 năm phải trả phí mà các đại biểu phản ánh, trong kỳ họp trước đã được trả lời. Theo quy định của pháp luật, khi dự án được phê duyệt, Bộ sẽ ký hợp đồng nguyên tắc với nhà đầu tư. Nhà đầu tư triển khai xong, Bộ sẽ quyết toán.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể giải thích, theo quy định của pháp luật, khi dự án được phê duyệt thì sẽ ký hợp đồng nguyên tắc với nhà đầu tư; nhà đầu tư triển khai xong phải thực hiện công tác quyết toán; căn cứ vào quyết toán thực tế những việc doanh nghiệp làm thì điều chỉnh lại hợp đồng và hợp đồng cuối cùng mới là hợp đồng cho thu phí.

"Còn nếu kiểm toán căn cứ vào dự án khi mới được phê duyệt thì hoàn toàn công tác giải phóng mặt bằng, khối lượng phát sinh có thể không đúng thực tế. Điều này chúng tôi đã giải trình một lần rồi. Chúng tôi xin báo cáo là số liệu hơn 200 các đại biểu đã phản ánh là đúng, nhưng nó đúng với dự án được duyệt, còn số liệu thực tế quyết toán và cho thu phí thì giảm chứ không phải như số liệu của kiểm toán", Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể nói.

Tranh luận với Bộ trưởng Bộ GTVT, đại biểu Bùi Văn Phương cho rằng, Bộ GTVT chỉ mời kiểm toán 3 dự án, đó là hầm Đèo Cả, Trung Lương - Mỹ Thuận và Bắc Giang - Lạng Sơn, còn trước đó Bộ GTVT cũng đồng ý với đề nghị của Bộ Kế hoạch Đầu tư là không kiểm toán các dự án BOT giao thông.

Về ý kiến tranh luận của đại biểu Phương, Bộ trưởng Bộ GTVT cho biết trong quá trình làm, Bộ chỉ đạo các nhà đầu tư phải chủ động mời Kiểm toán Nhà nước vào ngay từ đầu. "Chúng tôi chỉ đạo chứ không phải các nhà đầu tư đồng loạt đi thuê tư vấn vào kiểm toán đâu", Bộ trưởng Thể nói thêm.

"50, 60 dự án BOT là Kiểm toán nhà nước đã vào làm cùng với nhà đầu tư từng dự án. Đó là sự chỉ đạo của Bộ chứ không phải ý thức của từng nhà đầu tư. Do đó, ngay từ đầu chúng tôi đã chủ động, còn sau này hậu kiểm thì những vấn đề lớn như đại biểu nói 3, 4 dự án, những dự án nào có vấn đề liên quan đến dư luận thì chúng ta sẽ phối kết hợp để làm rõ hơn nữa", Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết.