Kiểm soát cảm xúc trong giao dịch chứng khoán….

Biến động giá chứng khoán luôn khiến huyết áp của nhà đầu tư thay đổi đáng kể ……….

Trong khi có rất nhiều sách, bài viết nói về cách giao dịch, phương pháp giao dịch thì có rất ít các bài viết nói về tâm lý giao dịch. Điều này có thể là do hầu hết các nhà đầu tư áp dụng các phương pháp phân tích cơ bản hoặc phân tích kỹ thuật có xu hướng dùng các công thức và mô hình toán học nhiều hơn nên xem nhẹ yếu tố tâm lý trong đầu tư. Tuy nhiên thực tế, yếu tố tâm lý tác động rất lớn đến kết quả đầu tư của bạn, vì thế nếu bạn muốn thành công trên chứng khoán xin đừng bỏ qua các bài học về yếu tố này.

Trong bài viết bốn cảm xúc nguy hiểm khi đầu tư chứng khoán , tôi sẽ giúp các bạn cải thiện khả năng đầu tư của bạn bằng cách cải giúp bạn nhận ra các yếu tố tâm lý cơ bản của nhà đầu tư và cách tránh những cảm bẫy tâm lý cơ bản nhất.

Nhiều người khuyên các nhà đầu tư mới là nên giao dịch chứng khoán ảo để rút kinh nghiệm. Tuy việc này chỉ giúp bạn học được những mô hình kỹ thuật và các điểm nóng nhưng nó không thể giúp bạn có được những bài học về tâm lý đầu tư – điểm tác động lớn nhất đến kết quả đầu tư thực tế của bạn – vì khi bạn đầu tư ảo, tiền đó không phải là của bạn, và những yếu tố tâm lý chưa tác động đến bạn.

Là một nhà đầu tư cá nhân thì bạn đang ở trong một cuộc chiến – cuộc chiến giữa bạn với chính tâm lý của bạn – bạn phải suy nghĩ tách biệt khỏi số đông và những yếu tố tâm lý cơ bản nhất của chính mình.

Cho dù bạn đầu tư ở bất cứ thị trường nào, xu hướng kỹ thuật luôn là người bạn đồng hành với bạn. Chống lại xu hướng luôn làm bạn phải thua lỗ trong dài hạn.

BỐN CẢM XÚC NGUY HIỂM KHI ĐẦU TƯ CHỨNG KHOÁN:

THAM LAM, SỢ HÃI, HY VỌNG VÀ HỐI TIẾC

Bốn trạng thái này ảnh hưởng tới quyết định của các nhà đầu tư ở bất kỳ thị trường nào. Thị trường chứng khoán được tạo nên từ những con người cá nhân nhưng có xu hướng hành động theo đám đông.

Nếu nhà đầu tư nhận thực và có sự hiểu biết sâu sắc về bốn trạng thái tâm lý này thì sẽ nhận diện được điểm yếu của mình và khắc phục . Bây giờ chúng ta sẽ cùng xem xét từng yếu tố tâm lý riêng biệt.

THAM LAM LÀ GÌ ?

Tham lam được định nghĩa là sự ham muốn có nhiều tiền và sự giàu có.

Trong thuật ngữ giao dịch, tham lam được định nghĩa là sự ham muốn giao dịch để có được một mức lợi nhuận không tưởng ngay lập tức. Khi bị lòng tham lấn áp, tất cả những điều mà nhà đầu tư nghĩ sẽ là họ đã kiếm được bao nhiêu tiền và họ sẽ kiếm thêm được bao nhiêu tiên nữa bằng việc tiếp tục đầu tư. Đây là một lối suy nghĩ sai lầm. Lợi nhuận thực tế sẽ chưa có được nếu như bạn vẫn còn đang đầu tư. Cho đến lúc này, các nhà đầu tư chỉ có cái gọi là lợi nhuận tiềm năng ( lợi nhuận trên giấy tờ ). Tham lam thường làm bạn bỏ qua các dấu hiệu của rủi ro.

SỢ HÃI LÀ GÌ ?

“Sợ hãi” là cảm xúc mà nhà đầu tư nếm trải nhiều nhất và ảnh hưởng nhiều nhất trong bốn trạng thái tâm lý cơ bản.

Sợ hãi được định nghĩa là một cảm xúc đau buồn được gây ra bởi một cảm giác nguy hiểm sắp xảy ra – là kết quả của phản ứng sinh tồn. Điều này đúng với bất kỳ mối đe doạ nào – dù là có thật hay tưởng tượng.

Sợ hãi ảnh hưởng mạnh nhất trong bốn cảm xúc nguy hiểm khi đầu tư chứng khoán. Khi nhà đầu tư trở nên sợ hãi, họ sẽ bán cổ phiếu với bất cứ giá nào. Sợ hãi dẫn đến hoảng sợ, hoảng loạn và dẫn đến việc ra quyết định kém. Người ta có thể nhảy ra khỏi toà nhà khi thị trường sợ hãi nhưng không ai có thể nhảy ra khỏi toà nhà khi thị trường tham lam. DJ đã mất 24 năm ( 1983-2007 ) để tăng từ 1000 lên 14.200 nhưng chỉ cần mất 2 năm ( 2007-2009 ) để mất đi phân nữa điểm số. Đây là một ví dụ ấn tượng về sức ảnh hưởng của sự sợ hãi.

Sợ hãi là một cảm xúc tốt nếu nó giúp bạn thoát khỏi những giao dịch xấu. Ngược lại, nó sẽ là xấu nếu bạn ứng xử không hợp lí trong các trường hợp nhất định, ví dụ như bạn thua lỗ lần đầu từ này và lần sau bạn vẫn duy trì sự sợ hãi đó. Điều này rất có hại cho nên người ta thường đưa ra những phương pháp giao dịch giúp các nhà đầu tư loại bỏ các cảm xúc ra khỏi quyết định đầu tư.

Khi thị trường đang sợ hãi và hoảng loạn, nhà đầu tư không nên hợp lí hoá hay đưa ra lí do để mình không thoát khỏi thị trường. Trong thời gian hoảng loạn, tốt nhất là đưa trạng thái về tiền mặt. Việc lắng nghe tin tức, chính phủ, tin đồn là một việc làm phí thời gian. Nếu thị trường trong trạng thái hoảng loạn thì việc tốt nhất là không nên chống lại xu hướng này. Việc hiểu biết về sự sợ hãi là một trong những vấn đề nhà đầu tư cần nắm vững nhất để cải thiện khả năng giao dịch của mình.

HY VỌNG LÀ GÌ ?

Hy vọng là cảm giác kỳ vọng và mong muốn một điều gì đó sẽ xảy ra.

Hy vọng có thể được xem là cảm xúc nguy hiểm nhất trong bốn cảm xúc nguy hiểm khi đầu tư chứng khoán. Cảm xúc hy vọng làm cho nhà đầu tư tiếp tục thua lỗ hay vì cắt lỗ. Tham lam và hy vọng sẽ ngăn cảng nhà đầu tư chốt lời. Khi một cổ phiếu tăng giá, nhà đầu tư hy vọng nó tiếp tục tăng để có thể bù lỗ những kết quả giao dịch trong quá khứ. Dạng nguy hiểm nhất là khi cổ phiếu mất giá các nhà đầu tư tiếp tục hy vọng nó sẽ tăng giá trở lại, nhưng thị trường chứng khoán không phải là một tổ chức từ thiện. Hãy yên tâm, khi cảm xúc của bạn nằm ở ngưỡng hy vọng, thị trường chứng khoán sẽ cho bạn một bài học thích đáng.

HỐI TIẾC LÀ GÌ ?

Hối tiếc là một cảm giác buồn bã, hối hận sau khi một vụ việc gì đó xảy ra, đặc biệt khi nó liên quan đến một sự mất mát hay một cơ hội bị bỏ qua.

Những tác động tiêu cực của cảm xúc này là hiển nhiên. Đương nhiên một nhà đầu tư sẽ cảm thấy hội tiếc khi đầu tư thua lỗ hay bỏ lỡ một cơ hội tốt. Nhưng việc quan trọng của một nhà đầu tư không phải là tập trung vào những gì đã mất hay những cơ hội đã bỏ lỡ, việc quan trọng là bạn phải rút ra được kinh nghiệm từ những sai lầm này và tiếp tục tiến lên phía trước.

Khi các nhà đầu tư bỏ lỡ một cơ hội, họ thường sẽ mua đuổi với mức giá cao hơn và độ rủi ro cao hơn. Việc này cũng khá là nguy hiểm nếu bạn không xem xét kỹ tình hình.

LÀM THẾ NÀO ĐỂ CẢI THIỆN CẢM XÚC ĐẦU TƯ CỦA BẠN

Là con người, bốn cảm xúc trên xảy ra khi bạn đầu tư chứng khoán là chuyện hoàn toàn bình thường. Tuy nhiên, nhận thức được bốn cảm xúc trên là rất quan trọng để giúp bạn có thể loại bỏ cảm xúc ra khỏi quyết định đầu tư của mình. Khi bạn làm được điều này bạn sẽ thấy kết quả đầu tư của bạn được cải thiện đáng kể.