Khủng hoảng Ukraine: Vị thế của ông Biden bị đe dọa?

Nếu Tổng thống Nga Vladimir Putin hạ lệnh tiến quân vào Ukraine thì sẽ gây tổn thất đáng kể cho uy tín của Tổng thống Mỹ Joe Biden và gây hậu quả nghiêm trọng đối với đảng của ông khi người Mỹ sắp bước vào cuộc bầu cử giữa kỳ, trong bối cảnh giá xăng dầu tăng cao, giới quan sát nhận định.

Ngày 13/2, Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan tiếp tục cảnh báo về nguy cơ xảy ra một cuộc tấn công, làm tăng cảm giác rằng giai đoạn căng thẳng quân sự xung quanh Ukraine đang tiến đến khoảnh khắc quyết định. “Cách họ tập hợp lực lượng, cách họ điều chuyển mọi thứ cho thấy một khả năng rõ ràng là sẽ có một hành động quân sự lớn rất sớm thôi”, ông Sullivan nói với CNN.

Yếu tố giá xăng dầu

Mỹ sẽ không cử quân đến Ukraine để bảo vệ nước này vì quốc gia vốn thuộc Liên Xô cũ chưa phải thành viên của NATO. Vì thế, xung đột trực tiếp giữa binh lính Nga và Mỹ là điều khó xảy ra. Tuy nhiên, ông Biden đã chỉ đạo điều hàng ngàn binh lính đến các quốc gia tiền tuyến của NATO như Romania và Ba Lan để đề phòng. Mỹ lo rằng việc Nga quyết định hành động quân sự với Ukraine sẽ thôi thúc Trung Quốc tấn công đảo Đài Loan - cuộc xung đột sẽ dễ kéo Mỹ vào một cuộc chiến lớn hơn so với Ukraine.

Tuy nhiên, nếu chiến tranh nổ ra ở Ukraine thì sẽ gây tác động đáng kể đối với Mỹ về kinh tế, từ đó làm tổn hại cơ hội của ông Biden và đảng Dân chủ trong cuộc bầu cử vào tháng 11 năm nay. Trong cuộc trao đổi ngày 13/2, ông Biden hứa với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky rằng, Mỹ sẽ áp các biện pháp trừng phạt Nga “nhanh chóng và mang tính quyết định”. Điều này sẽ làm thay đổi chính sách đối ngoại của Mỹ và tạo thêm một cuộc khủng hoảng nữa vào danh sách những việc khó mà ông Biden phải xử lý.

Lần đầu tiên trong 30 năm, Mỹ và Nga - hai quốc gia sở hữu kho vũ khí hạt nhân lớn nhất thế giới - sẽ rơi vào thế bế tắc trực diện. Việc Nga đáp trả Mỹ sẽ làm chệch những mục tiêu và nỗ lực ngoại giao của Mỹ ở những nơi khác, trong nhiều vấn đề quan trọng như hạt nhân của Iran và Triều Tiên. Chiến tranh giữa Nga và Ukraine cũng có thể sẽ khiến giá dầu tăng vọt và gây ảnh hưởng trực tiếp đến người dân Mỹ.

Giá khí đốt và xăng dầu tăng đã góp phần khiến tỷ lệ ủng hộ ông Biden giảm mạnh. Tổng thống Mỹ sẽ khó có thể đương đầu khủng hoảng giá nhiên liệu nghiêm trọng hơn sau khi số liệu mới nhất cho thấy lạm phát tiếp tục tăng thêm 7,5%, lên mức cao nhất kể từ năm 1982. Khủng hoảng cũng sẽ làm chao đảo các thị trường chứng khoán vì tác động đến kỳ vọng của giới đầu tư về an ninh kinh tế, khiến đảng Dân chủ càng lo nguy cơ để mất Hạ viện và Thượng viện vào tay đảng Cộng hòa.

Cơ hội cho ông Trump

Người của đảng Cộng hòa đang khắc hoạ ông Biden là một nhà lãnh đạo yếu ớt, gây ấn tượng rằng những nỗ lực dồn dập của Mỹ nhằm thuyết phục nhà lãnh đạo Nga đã không có tác dụng. Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump nói trong cuộc trả lời phỏng vấn Fox News mới đây rằng, ông Putin được khuyến khích thách thức Mỹ vì chiến dịch sơ tán hỗn loạn khỏi Afghanistan mà nhóm của ông Biden đã thực hiện.

Nếu ông Trump làm tổng thống một lần nữa, điều đó sẽ đặt ra những câu hỏi thực sự về tương lai của NATO. Theo bài viết của New York Times, năm 2019, ông Trump đã nói riêng về việc rút khỏi tổ chức mà ông thường xuyên chỉ trích. Điều này nếu xảy ra sẽ là một chiến thắng lớn đối với Nga. Bất kỳ diễn biến nào ở Ukraine bất lợi cho ông Biden cũng sẽ có ích cho ông Trump.

Những gì ông Trump vừa nói cho thấy cách phe Cộng hòa sẽ công kích ông Biden nếu Nga tiến quân vào Ukraine. Đảng Cộng hòa đã dành nhiều tháng qua để xây dựng thông điệp bầu cử giữa kỳ, tập trung vào ý tưởng cho rằng ông Biden yếu và bất lực, khiến thế giới không còn tôn trọng Mỹ sau khi ông Trump hết nhiệm kỳ. Trong cuộc điện đàm cuối tuần qua, ông Biden trực tiếp cảnh báo ông Putin về cách Mỹ sẽ gây tổn thất cho kinh tế Nga nếu Mátxcơva tấn công Ukraine. Việc trao đổi thường xuyên với nhà lãnh đạo Nga có thể khiến ông Biden bị chỉ trích là nhân nhượng nếu ông Putin phớt lờ cảnh báo của Mỹ và tiến vào Ukraine.

Phe Cộng hòa cũng sẽ cho rằng, giá xăng dầu và hàng hóa cơ bản tăng cao là do ông Biden quản lý kinh tế yếu kém, dù chỉ số việc làm tại Mỹ tăng lên mức cao nhất trong nhiều thập kỷ. Theo kết quả khảo sát dư luận mà CNN/SSRS thực hiện và công bố tuần trước, nếu Nga tấn công Ukraine thì sẽ làm sâu sắc hơn cảm giác khủng hoảng vốn đang khiến Nhà Trắng lo lắng. Lịch sử cho thấy các tổng thống Mỹ thường gặp rắc rối trong cuộc bầu cử giữa kỳ ngay trong nhiệm kỳ đầu của họ.

Theo khảo sát mà CNN thực hiện trong tháng 1 và 2 vừa qua, chỉ có 45% cử tri có truyền thống và xu hướng ủng hộ đảng Dân chủ muốn đảng này đề cử ông Biden tái tranh cử vào năm 2024, trong khi 51% muốn một ứng viên khác. Trong khi đó, 50% cử tri ủng hộ đảng Cộng hòa và có xu hướng ủng hộ đảng này muốn ông Trump là ứng viên của đảng trong cuộc bầu cử tiếp theo, còn 49% muốn ứng viên khác.