Khủng hoảng Nga-Ukraine "phủ bóng đen" lên thị trường năng lượng châu Âu

Theo giới phân tích, căng thẳng gia tăng giữa Nga và Ukraine đã phủ bóng đen lên thị trường năng lượng và tình trạng bấp bênh này có thể đồng nghĩa với việc giá khí đốt cao ở châu Âu sẽ kéo dài.

Phát biểu với CNBC hôm 17/1, chuyên gia năng lượng Dan Yergin nói: "Đó là một thị trường khí đốt cung bất ứng cầu... và rõ ràng cảm giác khủng hoảng sắp xảy ra ở Nga và Ukraine cũng đang phủ bóng thị trường, đặc biệt là vì Nga cung cấp khoảng 35% khí đốt cho châu Âu".

Trong báo cáo cuối tuần trước, Công ty nghiên cứu Capital Economics cảnh báo nếu cuộc khủng hoảng leo thang, giá khí đốt ở châu Âu - vốn đã tăng lên mức cao vào năm ngoái - có thể dâng cao hơn nữa. William Jackson, nhà kinh tế trưởng về các thị trường mới nổi tại Capital Economics, chỉ ra rằng ngoài việc châu Âu phụ thuộc vào Nga về khí đốt, nguồn cung dự trữ hiện tại cũng đang ở mức thấp. Ông nói: “Nếu các biện pháp trừng phạt được áp dụng đối với xuất khẩu năng lượng của Nga hoặc Nga sử dụng xuất khẩu khí đốt như một công cụ để tạo đòn bẩy, thì giá khí đốt tự nhiên của châu Âu có thể sẽ tăng cao”.

Căng thẳng giữa Nga và Ukraine đã leo thang trong những tháng gần đây trong bối cảnh nhiều thông tin cho rằng quân đội Nga đã tập trung tại biên giới với Ukraine. Diễn biến này làm dấy lên đồn đoán rằng Nga đang chuẩn bị xâm lược Ukraine và gây ra lo ngại về việc Moskva lặp lại hành động sáp nhập và chiếm đóng bất hợp pháp Crimea hồi năm 2014. Moskva đã nhiều lần bác bỏ những cáo buộc đó.

Các cuộc đàm phán nhằm xoa dịu cuộc khủng hoảng đã kết thúc vào tuần trước mà không có bất kỳ bước đột phá nào. Các đại diện của Mỹ và các thành viên Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) đã xuất hiện sau nhiều ngày thảo luận căng thẳng với các quan chức hàng đầu của Nga mà không đưa ra giải pháp nào - nhưng với những cảnh báo rằng tình hình dọc biên giới Ukraine trên thực tế đang trở nên tồi tệ hơn.

Cuộc khủng hoảng sắp xảy ra đã làm dấy lên đồn đoán rằng Mỹ có thể áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Nga để ngăn Điện Kremlin xâm lược Ukraine.

Nếu điều đó xảy ra, theo Capital Economics, giá khí đốt ở châu Âu có thể sẽ vượt qua mức đỉnh vào cuối năm ngoái. Jackson nói thêm: “Và một số quốc gia phụ thuộc rất nhiều vào khí đốt của Nga, đặc biệt là ở Đông Âu, có thể bị buộc phải phân phối lại điện năng”.

Một đợt khủng hoảng khí đốt lớn ở châu Âu trong quý 3 năm ngoái đã khiến giá điện ở châu Âu tăng vọt lên mức cao nhất trong nhiều năm. Trong báo cáo hôm 16/1, chuyên gia Jefferies khẳng định rằng hiện tại, nguồn cung khí đốt từ Nga đã thấp hơn bình thường. Còn theo số liệu của ngân hàng đầu tư Mỹ, nhập khẩu khí đốt từ Nga vào Tây Bắc Âu từ tháng 8 đến tháng 12/2021 đã giảm 38% so với cùng kỳ năm 2018. Dự trữ khí đốt ở châu Âu cũng thấp hơn mức trung bình - và giảm 21% tính đến ngày 12/1, so với mức trung bình 5 năm.

Jefferies nói: “Chúng tôi dự đoán thời kỳ giá khí đốt tự nhiên ở mức cao sẽ còn kéo dài. Dòng khí đốt từ Nga sẽ vẫn ở mức thấp khi chúng ta bước vào mùa sưởi ấm 2021/2022 với lượng dự trữ thấp kỷ lục”.

Đề cập đến cuộc khủng hoảng khí đốt châu Âu năm 2021, chuyên gia Yergin nói: “Khi cuộc khủng hoảng này bắt đầu vào cuối năm ngoái, người ta có xu hướng nói rằng 'điều này sẽ chỉ xảy ra một lần duy nhất’. Nhưng nếu bạn nhìn vào xu hướng nhu cầu, mức đầu tư, bạn có thể thấy cuộc khủng hoảng này đang lặp lại”.