Khủng hoảng diệt vong của Mark Zuckerberg

Nếu Apple làm ra sản phẩm trước khi khách hàng biết họ muốn chúng, CEO Facebook Mark Zuckerberg lại tương đối khác: Đó là phát triển sản phẩm mà người dùng thẳng thừng nói không thích.  

Instagram for Kids, phiên bản ứng dụng chia sẻ ảnh cho trẻ dưới 13 tuổi, gây ra làn sóng phản đối dữ dội ngay cả khi chưa ra mắt. Đầu tuần trước, hơn 40 Chưởng lý bang tại Mỹ viết thư gửi Zuckerberg, đề nghị ông từ bỏ kế hoạch phát hành ứng dụng. Lý do được họ đưa ra là đối tượng này “chưa được trang bị đầy đủ để vượt qua các thách thức khi sở hữu tài khoản mạng xã hội”.

Dự án tiền mật mã Diem của Facebook (trước đây là Libra) vấp phải bức tường phản đối tương tự khi hãng này công bố năm 2019. Mạng xã hội cho biết dự án sẽ chuyển hướng sang tạo ra một “đồng tiền ổn định” có sự hậu thuẫn của đồng USD, cũng như chuyển hoạt động từ Thụy Sỹ về Mỹ. Diem sẽ rút đơn xin cấp phép cho một hệ thống thanh toán từ Cơ quan Thị trường tài chính Thụy Sĩ.

Một sản phẩm khác của Facebook – WhatsApp – cũng gặp phản ứng tiêu cực. Facebook cập nhật điều khoản dịch vụ WhatsApp để biến ứng dụng nhắn tin thành nền tảng thương mại điện tử. Điều đó khiến người dùng “tháo chạy” sang các ứng dụng đối thủ như Signal, Telegram. Nhà chức trách Đức đang muốn ngăn chặn hành động của Facebook.

Với một doanh nghiệp mang phương châm “chuyển động nhanh” như Facebook, tất cả trở ngại liên quan tới sản phẩm nói trên còn hơn cả bất tiện. Nó khiến công ty khó có thể phát triển kinh doanh nếu mỗi lần công bố một sản phẩm mới, người nghe không hào hứng mà còn cảm thấy cảnh giác và đối lập.

Thứ Facebook đang phải giải quyết mang tính “diệt vong” nhiều hơn so với các công ty thông thường khi họ trở nên quá quyền lực. Nhà chức trách có thể cấm công ty mua lại công ty khác, doanh nghiệp lớn thường tạm dừng M&A khi đang bị giám sát. Tuy nhiên, một hãng công nghệ không thể dừng ra mắt sản phẩm mới. Trong thị trường chuyển động mau lẹ như công nghệ, nó không khác gì án tử.

Facebook chỉ còn một cách là tiến lên, nhân nhượng nhưng không từ bỏ. Dự án Diem dự kiến ra mắt tại Mỹ cuối năm nay, CEO Instagram Adam Mosseri thề không bỏ cuộc với Instagram Kids ngay cả khi có thể bị phản ứng tiêu cực, WhatsApp cảnh báo người dùng nếu không đồng ý điều khoản quyền riêng tư mới sẽ mất vài chức năng.

Điều Facebook đã dạy chúng ta trong 17 năm tồn tại đó chính là trong nền kinh tế Internet miễn phí, tài sản giá trị nhất của một doanh nghiệp chính là lòng tin. Facebook đối xử với tài sản đó như thể nó không có giá trị gì và phung phí nó trong nhiều năm. Nay, nó lại trở thành khoản nợ lớn nhất của Facebook.