22/10/2022 Cập nhật ĐHCĐ 2024

Không thể xây nhà vì phải chờ kế hoạch sử dụng đất hàng năm

Mất 3 năm, anh Nguyễn Công Khang chưa thể chuyển mục đích sử dụng cho 56 m2 đất để xây nhà vì phải chờ phê duyệt kế hoạch sử dụng đất hàng năm của huyện.

Đầu năm 2020, anh Khang đến UBND xã Xuân Thới Thượng đăng ký chuyển mục đích sử dụng 56 m2 đất nông nghiệp sang thổ cư để xây nhà. Hơn một năm sau, xã thông báo kế hoạch sử dụng đất hàng năm của Hóc Môn đã được duyệt, anh Khang lên UBND huyện nộp hồ sơ chuyển mục đích. Thế nhưng, sau hai tháng anh nhận được thông báo lô đất của mình được quy hoạch là đất ở khu dân cư mới nên chưa thể chuyển mục đích, phải chờ thành phố điều chỉnh quy hoạch chung.

"Tôi phải đăng ký nhu cầu để chờ đưa vào kế hoạch sử dụng đất, nhưng đất có được chuyển mục đích hay không lại phụ thuộc vào quy hoạch. Tôi không biết kế hoạch sử dụng đất có ý nghĩa gì", anh băn khoăn. Tháng 9 vừa qua, theo hướng dẫn của huyện, anh Khang một lần nữa đăng ký chuyển mục đích sử dụng đất vào năm 2023 với hy vọng thành phố sớm điều chỉnh quy hoạch.

Tương tự, bà Nguyễn Thị Mai Lan, đăng ký chuyển khoảng 200 m2 đất trồng cây lâu năm tại phường Long Phước, TP Thủ Đức sang thổ cư từ năm 2020 nhưng sau đó dịch bùng phát nên chưa làm hồ sơ chuyển mục đích. Tháng 9 vừa rồi, bà lại phải đăng ký chuyển mục đích vào kế hoạch sử dụng đất năm 2023, tức phải chờ thêm một năm nữa.

"Mỗi năm phải đăng ký một lần rất phiền hà. Nếu đã quy hoạch khu này được chuyển sang đất ở thì cứ cho dân chuyển rồi nộp tiền sử dụng đất. Không hiểu sao phải chờ từ năm này sang năm khác", bà bức xúc.

Diện tích đất của anh Khang, bà Lan là một phần nhỏ trong hơn 26.000 ha đất nông nghiệp mà TP HCM được phép chuyển đổi mục đích sử dụng giai đoạn 2016-2020 theo phê duyệt của Chính phủ. Tuy nhiên, thống kê đến hết năm 2020, chỉ 25% diện tích nêu trên được chuyển đổi thành công (hơn 5.000 ha). Tức, còn hơn 21.000 ha đất nông nghiệp chưa chuyển đổi mục đích dù nằm trong hạn mức cho phép.

Kế hoạch sử dụng đất cấp huyện hàng năm là căn cứ để địa phương giao, cho thuê, chuyển mục đích sử dụng và thu hồi thực hiện dự án. Hàng năm, UBND cấp huyện thông báo việc đăng ký kế hoạch sử dụng đất cho năm sau, thường trong khoảng một tháng. Người dân, doanh nghiệp có nhu cầu sử dụng đất nộp đơn đăng ký, từ đó, chính quyền cấp huyện lập kế hoạch sử dụng đất hàng năm. Sau khi kế hoạch được UBND TP HCM phê duyệt, địa phương sẽ công bố để người dân nộp hồ sơ chuyển mục đích.

Chủ tịch phường Long Phước, TP Thủ Đức Nguyễn Thị Ngọc Thanh cho biết năm nay địa phương có 105 hộ dân đăng ký chuyển mục đích sử dụng đất với tổng diện tích khoảng 9 ha. Mỗi năm, địa phương chỉ mở đợt đăng ký chuyển mục đích sử dụng đất trong khoảng một tháng, nếu người dân bỏ lỡ, hoặc phát sinh nhu cầu đột xuất sau đó phải chờ đến năm sau.

"Dù mỗi đợt đăng ký phường đều niêm yết công khai, thông báo trên nhiều kênh khác nhau, nhưng nhiều người vẫn không biết để đến đăng ký", bà nói và cho hay trường hợp người dân vì lý do nào đó chưa thể chuyển mục đích sử dụng đất trong năm đăng ký cũng không được bảo lưu mà phải đăng ký lại vào năm sau.

"Kế hoạch sử dụng đất hàng năm coi chừng là hình thức. Tuy thể chế quy định vậy nhưng thực tiễn không làm được", ông Thắng nói và cho rằng TP HCM đã có quy hoạch xây dựng, kế hoạch sử dụng đất 5 năm và 10 năm được Thủ tướng duyệt, UBND thành phố có thể căn cứ trên các quy hoạch này để kiểm soát việc giao, thuê, chuyển mục đích sử dụng đất.

Một trong những ý nghĩa của kế hoạch sử dụng đất hàng năm là để quản lý các dự án đầu tư công. Dự án đã duyệt ghi vốn phải được đưa vào kế hoạch sử dụng đất hàng năm để thu hồi. Nếu sau ba năm, dự án chưa triển khai sẽ huỷ bỏ. Tuy nhiên, Phó chủ tịch UBND huyện Nhà Bè Võ Phan Lê Nguyễn nêu thực tế nhiều dự án đã ghi vốn nhưng ngân sách chưa có tiền để bố trí, nên có khi 2-3 năm sau địa phương mới được phân bổ vốn, lúc đó lại phải huỷ.

"Về mặt chính trị, lỗi của cơ quan đầu tư là không sát thực tế. Nếu nâng quan điểm thì người làm còn phải bị phê bình, kiểm điểm vì lập kế hoạch sử dụng đất khác thực tế", ông nêu bất cập.

Lãnh đạo Nhà Bè kiến nghị nên bỏ lập kế hoạch sử dụng đất hàng năm. Hoặc có thể nới lỏng thời gian hết hạn kế hoạch sử dụng đất để xử lý các dự án đầu tư công. Ngoài ra, ông đề xuất không yêu cầu hộ gia đình đăng ký chuyển mục đích sử dụng trên từng thửa cụ thể như hiện nay. Thay vào đó, thành phố duyệt cho địa phương một diện tích ước tính được chuyển đổi hàng năm sẽ linh động cho người dân hơn.

Đồng quan điểm, Phó chủ tịch UBND quận Bình Tân Vũ Chí Kiên cho rằng TP HCM đã có quy hoạch đô thị nên mỗi năm phải làm kế hoạch sử dụng đất vừa tốn kinh phí, thời gian, nhưng lại không cần thiết bởi diễn biến thị trường của thành phố rất nhanh. Khi nhà đầu tư, người dân có nhu cầu chuyển mục đích sử dụng đất mà phải chờ cả năm để đăng ký sẽ ảnh hưởng đến thu hút đầu tư, phát triển đô thị.

Theo ông Kiên, thủ tục này không còn phù hợp với cơ chế kinh tế thị trường mà vẫn theo kiểu kế hoạch hoá tập trung như trước kia. Nó làm chậm quá trình phát triển nhiều hơn là giúp củng cố việc quản lý. Do đó, ông kiến nghị thí điểm bỏ kế hoạch sử dụng đất cấp huyện hàng năm ở TP HCM và các địa phương phát triển như Hà Nội, Đà Nẵng vì có chuyển dịch cơ cấu đất đai nhanh hơn những nơi khác.

Ở góc độ doanh nghiệp, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP HCM Lê Hoàng Châu, cho rằng kế hoạch sử dụng đất hàng năm là rào cản cho khu vực tư nhân vì muốn thực hiện dự án phải chờ cả năm. Bởi dự án đầu tư công có thể căn cứ kế hoạch trung hạn để lên kế hoạch, nhưng công trình của người dân, doanh nghiệp thì không như vậy. Do đó, ông ủng hộ đề xuất bỏ quy định này.

"Nếu vẫn phải giữ thì khi nhà nước chấp thuận chủ trương đầu tư cho doanh nghiệp phải đồng thời cập nhật vào kế hoạch sử dụng đất cấp huyện mới có thể gỡ khó cho khu vực tư nhân", ông nói.

Liên quan đến kế hoạch sử dụng đất hàng năm, mới đây, làm việc với Bộ Tài nguyên và Môi trường, Chủ tịch UBND TP HCM Phan Văn Mãi đã đề xuất bỏ quy định này trong Luật Đất đai sửa đổi vì cho rằng việc chuyển mục đích sử dụng đất của các tổ chức, cá nhân trên khu đất phù hợp quy hoạch là quyền của họ.