Không phải ai đóng bảo hiểm xã hội 15 năm cũng có lương hưu?

Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi đã đưa vào quy định giảm số năm đóng tối thiểu để có lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm, nhưng điều kiện đưa ra không dành cho người về hưu trước tuổi.

Góp ý thẩm định dự thảo sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH), Bộ Tư pháp đề nghị cơ quan soạn thảo Luật BHXH sửa đổi điều chỉnh cho phù hợp và thống nhất. Theo đó, tại quy định về điều kiện hưởng lương hưu, thời gian đóng tối thiểu 15 năm chỉ thực hiện với người nghỉ hưu đúng tuổi quy định, không áp dụng với người nghỉ hưu trước tuổi; nếu nghỉ hưu trước tuổi vẫn giữ quy định phải đóng BHXH tối thiểu 20 năm mới có lương hưu.

Giải trình ý kiến trên, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH) - cơ quan soạn thảo luật) bảo lưu quan điểm vẫn giữ quy định như dự luật. Bộ này lý giải, việc giảm năm đóng BHXH để có lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm nhằm tạo cơ hội có lương hưu cho những người tham gia BHXH muộn (45-47 tuổi mới tham gia); hoặc người tham gia không liên tục, tới tuổi hưu đóng chưa đủ 20 năm. Do đó, quy định số năm đóng BHXH tối thiểu 15 năm có lương hưu chỉ áp dụng với người nghỉ đúng tuổi.

Trường hợp nghỉ hưu trước tuổi (nghỉ hưu non), mỗi năm nghỉ trước bị trừ 2% tỷ lệ tính hưởng lương hưu. Bộ LĐ-TB&XH cho rằng, nếu áp dụng 15 năm đóng BHXH có lương hưu với nhóm này sẽ dẫn đến tỷ lệ hưởng và mức lương hưu thấp (do bị trừ tỷ lệ hưởng vì nghỉ sớm). Khi đó mức lương hưu được nhận quá thấp, không còn nhiều ý nghĩa.

Cơ quan soạn thảo Luật BHXH sửa đổi dẫn ví dụ, một lao động nam đóng BHXH 15 năm, hết tuổi lao động được nhận lương hưu bằng 33,75% tiền lương bình quân tính đóng BHXH. Trường hợp nghỉ hưu sớm hơn 5 tuổi so với tuổi hưu chung, sẽ bị trừ 10% (mỗi năm trừ 2%), hưởng lương hưu chỉ bằng 23,75% lương tính đóng. Cụ thể, trường hợp tiền lương tính đóng BHXH là 5 triệu đồng/tháng, đóng 15 năm, nhưng nghỉ hưu trước 5 năm, lương hưu được nhận chưa tới 1,2 triệu đồng/tháng.

Trường hợp đủ điều kiện nghỉ hưu trước tuổi nhưng số năm đóng BHXH chưa đạt tối thiểu 20 năm để nhận lương hưu, theo cơ quan soạn thảo luật, người lao động có thể đóng tự nguyện một lần cho những năm còn thiếu, để đủ số năm đóng tối thiểu và nhận lương hưu tại thời điểm nghỉ.

Bên cạnh đó, với người lao động có số năm đóng BHXH ít dẫn tới lương hưu thấp. Để cải thiện lương hưu, dự thảo Luật BHXH sửa đổi cho phép người lao động đóng bổ sung để tăng số năm đóng, qua đó cải thiện mức lương hưu.