Không để thiếu vốn thu mua lúa gạo

Đó là chỉ đạo của Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú đối với các TCTD tại Hội nghị trực tuyến “Giải pháp của ngành Ngân hàng góp phần tháo gỡ khó khăn cho ngành lúa gạo khu vực ĐBSCL” vừa được NHNN Việt Nam tổ chức ngày 26/8/2021 tại Hà Nội.

Dịch bệnh gây ách tắc chuỗi cung ứng lúa gạo

Báo cáo tại hội nghị, bà Hà Thu Giang - Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHNN) cho biết, trong thời gian qua, ngành Ngân hàng rất quan tâm đến lĩnh vực nông nghiệp nông thôn nói chung, lúa gạo nói riêng. Các chính sách tín dụng mà Chính phủ, NHNN ban hành trong thời gian qua cơ bản đã đáp ứng được nhu cầu của lĩnh vực sản xuất, kinh doanh xuất khẩu gạo…

Cụ thể về chính sách lãi suất, NHNN quy định trần lãi suất cho vay ngắn hạn bằng VND đối với các lĩnh vực ưu tiên, trong đó có nông nghiệp nông thôn, bao gồm ngành lúa gạo, thấp hơn so với lãi suất cho vay các lĩnh vực thông thường khác. Bên cạnh đó, NHNN cũng thường xuyên chỉ đạo các TCTD tạo điều kiện thuận lợi cho khách hàng tiếp cận vốn tín dụng.

Về phía các TCTD đã kịp thời thực hiện các giải pháp theo thẩm quyền và khả năng tài chính để hỗ trợ cho một số doanh nghiệp xuất khẩu lúa gạo gặp khó khăn như cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn giảm lãi vay, tăng hạn mức tín dụng, tăng cường cho vay không có tài sản bảo đảm trên cơ sở đánh giá khả năng tài chính và tín nhiệm của khách hàng.

Tính đến cuối tháng 7/2021, dư nợ cho vay đối với ngành lúa gạo đạt 144.657 tỷ đồng, tăng 11,33% so với cuối năm 2020. Riêng dư nợ cho vay đối với ngành lúa gạo tại ĐBSCL đạt 74.139 tỷ đồng, tăng 15,45%, chiếm 51,25% dư nợ lúa gạo toàn quốc.

Từ đầu năm 2021 tới nay, các TCTD tại ĐBSCL đã cấp hạn mức tín dụng khoảng 56.000 tỷ đồng cho các doanh nghiệp, thương nhân thu mua, tạm trữ lúa gạo; đã giải ngân với tổng doanh số lũy kế đạt 93.000 tỷ đồng để thu mua gần 7,3 triệu tấn gạo. Dư nợ thu mua, tiêu thụ lúa gạo đến cuối tháng 8/2021 ước đạt 51.500 tỷ đồng, tăng 22% so với năm 2020, chiếm 92% hạn mức được cấp.

Những con số trên thể hiện nỗ lực rất lớn của ngành Ngân hàng trong cung ứng vốn cho ngành lúa gạo, đặc biệt là ưu tiên phục vụ vốn cho khu vực ĐBSCL - nơi tập trung nhiều DN lớn xuất khẩu, thu mua lúa gạo.

Mặc dù ngành Ngân hàng đã có nhiều giải pháp hỗ trợ, nhưng tình hình dịch bệnh Covid-19 gây ảnh hưởng tiêu cực, làm đứt gãy chuỗi cung ứng sản xuất, phân phối, lưu thông, tiêu thụ, xuất khẩu lúa gạo, đặc biệt tại khu vực ĐBSCL.

Theo chia sẻ của Tổng giám đốc BIDV Lê Ngọc Lâm, hiện cho vay đối với lĩnh vực lúa gạo của ngân hàng chiếm tỷ lệ 10% tổng dư nợ cho vay nông nghiệp nông thôn. Tính đến thời điểm này, BIDV có dư nợ cho vay lúa gạo lớn nhất hệ thống. Nhìn chung các doanh nghiệp ngành lúa gạo hoạt động khá tốt và tỏ ra rất hài lòng với chính sách lãi suất, tài sản đảm bảo... Nhưng hai tháng trở lại đây, tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp, buộc nhiều tỉnh, thành phố phải thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16/CT-TTg, ảnh hưởng đến việc thu mua lúa gạo của doanh nghiệp.

Chung quan điểm như vậy, ông Phan Tấn Luân - Phó Giám đốc Agribank chi nhánh Long An cho biết, do chuỗi cung ứng toàn cầu bị đứt gãy nên xuất khẩu gạo rất khó khăn; hàng hóa tồn kho với số lượng lớn khiến vòng quay vốn của doanh nghiệp chậm lại, trong khi doanh nghiệp phải đối mặt với nhiều chi phí phát sinh như chi phí phòng chống dịch Covid-19. Nhiều trường hợp doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp kinh doanh lĩnh vực thu mua và chế biến nông sản đã phải tạm dừng hoạt động do dịch bệnh…

Lãnh đạo NHNN chi nhánh tỉnh Cần Thơ cũng cho biết, các TCTD trên địa bàn đã rất nỗ lực hỗ trợ khách hàng kinh doanh trong ngành này. Nhưng nguyên nhân chính dẫn đến việc thu mua lúa gạo bị đứt gãy trong thời gian qua là do dịch bệnh buộc các địa phương phải thực hiện giãn cách xã hội. Điều đó khiến dòng vốn xoay vòng của doanh nghiệp chậm lại, dẫn tới nhu cầu vay vốn để thu mua, tạm trữ lúa gạo của doanh nghiệp giảm. Để tháo gỡ vướng mắc trên, cần có sự phối hợp các bộ, ngành liên quan nhất là liên quan đến khâu lưu thông, giải phóng hàng hoá, thông quan, logistics.

Linh hoạt hơn chính sách cho vay

Tại hội nghị, đại diện các ngân hàng cho biết sẽ nỗ lực đáp ứng nhu cầu của ngành lúa gạo. Tuy vậy, nhiều ngân hàng cũng mong muốn NHNN sớm sửa đổi Thông tư 01/2020/TT-NHNN. Nguyên nhân do việc nhiều địa phương thực hiện các biện pháp giãn cách xã hội khiến người dân rất khó đến ngân hàng trả nợ lãi, nên đề nghị ngân hàng đợi sau giãn cách rồi mới thu nợ, không chuyển nợ quá hạn. Chưa kể, nhiều khách hàng tại các địa phương thực hiện giãn cách xã hội đang gặp nhiều khó khăn trong kinh doanh rất mong ngân hàng cho kéo dài thời gian đáo hạn nợ… Ngoài ra, một số ngân hàng đề xuất xin nới thêm room tín dụng để có điều kiện hỗ trợ tốt hơn cho doanh nghiệp và người dân sản xuất lúa gạo.

Ghi nhận các ý kiến phát biểu tại hội nghị, Phó Thống đốc Đào Minh Tú khẳng định, tăng trưởng dư nợ tín dụng đối với lĩnh vực lúa gạo tại khu vực ĐBSCL là rất tích cực. Nhận thức vai trò, ý nghĩa, đóng góp quan trọng của ngành lúa gạo với phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam, Phó Thống đốc yêu cầu các ngân hàng phải coi giải quyết vấn đề thu mua lúa gạo cho bà con nông dân là việc quan trọng cần phải xử lý quyết liệt, trên tinh thần vướng đâu gỡ đó.

Phó Thống đốc nhấn mạnh, các TCTD, nhất là trên địa bàn 13 tỉnh ĐBSCL, phải đảm bảo đủ nguồn lực vốn đáp ứng nhu cầu thu mua lương thực, lúa gạo tại khu vực ĐBSCL. Không được để xảy ra tình huống NHNN không cấp room tín dụng, thì ngân hàng chưa cấp vốn cho doanh nghiệp và để thiếu vốn phục vụ thu mua lúa gạo. Các ngân hàng chủ động nâng hạn mức cho các chi nhánh, nâng thẩm quyền cho chi nhánh quyết định. Tất nhiên, các ngân hàng cho vay vẫn phải đảm bảo nguyên tắc, điều kiện tín dụng chứ không phải cấp phát.

Đối với cho vay thu mua, tạm trữ lúa gạo vụ Hè - Thu, lãnh đạo NHNN khuyến khích các ngân hàng giảm thêm lãi suất. Bên cạnh đó, linh hoạt áp dụng các hình thức bảo đảm tiền vay, xem xét cho vay không có tài sản bảo đảm trên cơ sở quản lý dòng tiền, cải tiến quy trình cho vay…

Ngoài ra, lãnh đạo NHNN yêu cầu các TCTD chủ động tiếp cận các doanh nghiệp, thương nhân lúa gạo và thỏa thuận các nội dung liên quan theo nguyên tắc tín dụng thương mại, phù hợp quy định pháp luật về cấp tín dụng. Đồng thời phối hợp với các cơ quan truyền thông và chính quyền địa phương các cấp, các tổ chức chính trị xã hội thực hiện các chương trình truyền thông mạnh mẽ, toàn diện để người dân, doanh nghiệp nắm bắt đầy đủ các chính sách, sản phẩm tín dụng ngân hàng và chủ động tiếp cận với nguồn vốn tín dụng ngân hàng.