Khơi thông nguồn lực phát triển kinh tế tập thể

Sau khi Luật Hợp tác xã số 23/2012/QH13 (Luật HTX 2012) được ban hành và đi vào cuộc sống, số lượng và hiệu quả hoạt động của HTX đã tăng lên rõ rệt, xuất hiện nhiều mô hình HTX kiểu mới làm ăn hiệu quả với nhiều cách làm hay và sáng tạo, góp phần đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động của kinh tế tập thể, đóng góp không nhỏ cho sự phát triển kinh tế - xã hội chung của đất nước.

Thống kê của Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) cho thấy, từ khi Luật HTX 2012 có hiệu lực, số lượng HTX thành lập mới tăng nhanh qua các năm. Năm 2003 cả nước chỉ có 969 HTX thành lập mới thì trong 2018 cả nước có 2.521 HTX thành lập mới (tăng gấp 2,6 lần so với năm 2003). Số HTX thành lập mới chủ yếu trong lĩnh vực nông nghiệp. Số lao động làm việc trong HTX là 1,2 triệu người, tăng 157 nghìn người (khoảng 14,8%) so với năm 2003.

Theo Thứ trưởng Bộ KH&ĐT Võ Thành Thống, thời gian qua, số lượng HTX tăng theo từng năm, phát triển khá đồng đều trên khắp các vùng miền, chất lượng hoạt động cũng được nâng lên. Các HTX từng bước hoạt động đúng bản chất, ngày càng tập trung hơn vào việc hỗ trợ kinh tế hộ thành viên thông qua cung cấp các dịch vụ hoặc việc làm cho thành viên, nhất là HTX nông nghiệp. Đã có hàng trăm mô hình HTX ra đời và phát triển, mang lại hiệu quả kinh tế thiết thực cho các thành viên HTX. Điều này thể hiện tính ưu việt của Luật HTX 2012 so với Luật HTX 2003.

Bà Lê Thị Hương, Chủ tịch Hội đồng quản trị HTX Nhân Lý cho biết: “Mô hình HTX kiểu mới của chúng tôi thành công là nhờ đưa tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, triển khai cơ giới hóa khép kín và vận dụng được các chính sách hỗ trợ của Nhà nước theo các cơ chế được đề ra trong Luật HTX 2012. Theo tôi, muốn tiếp tục nhân rộng và đưa mô hình HTX hoạt động có hiệu quả thì cần phải đầu tư nhiều hơn nữa cho HTX, khơi thông các nguồn vốn đầu tư, thay đổi tư duy của các thành viên để đưa tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất...”.

Ông Nguyễn Văn Đoàn, Cục trưởng Cục Phát triển HTX (Bộ KH&ĐT) cho biết, hiện nay, nguồn vốn đầu tư cho HTX chủ yếu là vay tín dụng ngân hàng và vay Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX. Theo ông Đoàn, Quỹ có vốn điều lệ ban đầu là 100 tỷ đồng do ngân sách nhà nước cấp và tính đến cuối năm 2018, tổng nguồn vốn của Quỹ là 136,4 tỷ đồng. Tổng doanh số cho vay của Quỹ từ khi thành lập (năm 2006) đến nay là 258,7 tỷ đồng cho 110 dự án, trong đó dư nợ vay là 99,3 tỷ đồng, nợ xấu 5 tỷ đồng. Để tháo gỡ khó khăn, khơi thông tiềm lực phát triển cho mô hình HTX, Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX Trung ương sẽ đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn vay, vận dụng cơ chế chính sách hỗ trợ để nâng tổng nguồn vốn cho vay lên 1.000 tỷ đồng vào năm 2020.­

Bên cạnh những kết quả quan trọng đạt được, thời gian qua, nhiều HTX, liên hiệp HTX vẫn ở trong tình trạng khó khăn, năng lực nội tại còn yếu, cơ sở vật chất nghèo nàn, trình độ công nghệ lạc hậu; năng lực, trình độ cán bộ quản lý trong khu vực HTX còn hạn chế, khó đáp ứng được nhiệm vụ sản xuất kinh doanh trong điều kiện kinh tế thị trường. Sự liên kết, hợp tác giữa các HTX chưa chặt chẽ, hiệu quả thấp, vai trò của liên hiệp hợp tác xã chưa được phát huy.