Khơi thông ách tắc tiền sử dụng đất cho nhà ở xã hội

Theo quy định hiện hành, doanh nghiệp được miễn tiền sử dụng đất trong đầu tư nhà ở xã hội, song thực tế rất khó tiếp cận ưu đãi này. Vướng mắc sẽ được tháo gỡ khi Luật Nhà ở 2023 có hiệu lực.

Thực hiện Đề án 1 triệu căn nhà ở xã hội, thời gian qua, các chính sách nhằm ưu đãi, thu hút doanh nghiệp phát triển nhà ở xã hội, khơi thông thủ tục đầu tư phân khúc này đã được đẩy mạnh.

Chia sẻ tại họp báo thường kỳ quý I/2024, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh thông tin, hiện Bộ Xây dựng đang cùng cấp ngành liên quan và các địa phương rốt ráo rà soát, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án nhà ở xã hội để đảm bảo mục tiêu Thủ tướng Chính phủ giao là hoàn thành 130.000 căn hộ nhà ở xã hội trong năm 2024.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh, Bộ Xây dựng sẽ trực tiếp đôn đốc các địa phương trong việc triển khai thực hiện theo kế hoạch đã đăng ký trước đó để đảm bảo hoàn thành chỉ tiêu được Thủ tướng giao. Đây là nhiệm vụ khá nặng nề nhưng sẽ giải quyết được đồng thời nhiều vấn đề như sự mất cân đối giữa các phân khúc nhà ở trên thị trường bất động sản. Từ đó, giúp “điều hòa” giá và cân bằng dần cơ cấu sản phẩm.

Tuy nhiên, thực tế các chủ đầu tư vẫn khó tiếp cận các chính sách ưu đãi hỗ trợ. Thông tin mới đây, Giám đốc Sở Xây dựng Trần Viết Bảo cho biết trước những khó khăn trong phát triển nhà ở xã hội, cùng với chính sách chung, tỉnh Bình Định đã chủ động đưa ra nhiều giải pháp thu hút doanh nghiệp đầu tư như hỗ trợ giải phóng mặt bằng, tạo quỹ đất sạch.

Dẫu vậy, một số chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội cho hay, hệ thống pháp luật về đất đai, đầu tư, xây dựng, nhà ở, kinh doanh liên quan đến phát triển và quản lý nhà ở xã hội còn chưa cụ thể, chưa rõ ràng, chưa phù hợp thực tế.

Đơn cử, Luật Nhà ở năm 2014 quy định “được miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với diện tích đất được Nhà nước giao hoặc cho thuê để đầu tư xây dựng nhà ở xã hội”. Tuy nhiên, chủ một doanh nghiệp đang đầu tư 2 dự án nhà ở xã hội tại TP Quy Nhơn và TX Hoài Nhơn cho rằng, để được miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất khi đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, phải làm các thủ tục xác định giá đất, tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất được miễn, rất mất thời gian, dẫn đến tiến độ thực hiện dự án kéo dài.

Tình trạng tương tự cũng diễn ra ở các thị trường lớn, đơn cử đại diện chủ đầu tư một dự án nhà ở xã hội tại phía Tây Hà Nội cho hay, nhiều năm nay không thể triển khai do gặp vướng mắc về thủ tục đầu tư. Ngoài ra, chủ trương ưu đãi đối với dự án nhà ở xã hội là được miễn tiền sử dụng đất, nhưng cơ quan chức năng vẫn yêu cầu phải xác định tiền thuê đất, doanh nghiệp phải nộp trước rồi mới làm thủ tục khấu trừ sau này. Trong khi đó, theo Luật Nhà ở 2014, các địa phương sẽ hỗ trợ 50% tiền thu hồi đất làm nhà ở xã hội, nhưng đến nay chưa địa phương nào thực hiện.

Để tháo gỡ vướng mắc trên, chia sẻ tại Diễn đàn “Khơi thông nguồn cung bất động sản khu vực phía Nam - Xu hướng đầu tư" do Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp tổ chức, ông Hoàng Hải - Cục trưởng Cục quản lý nhà và thị trường bất động sản cho hay, Bộ Xây dựng đang xây dựng dự thảo Nghị định hướng dẫn thi hành Luật Nhà ở, trong đó, với Nghị định về phát triển và quản lý nhà ở xã hội, cơ chế miễn tiền sử dụng đất đã thông thoáng hơn. Theo đó, Dự thảo đề xuất chủ đầu tư trực tiếp được miễn tiền sử dụng đất, thay vì phải tính tiền sử dụng đất và tạm ứng 50% như quy định hiện hành.

Song, theo ông Trần Viết Bảo - Giám đốc Sở Xây dựng Bình Định, vấn đề này cũng được điều chỉnh tại Luật Nhà ở năm 2023 nhưng chưa có quy định xử lý, chuyển tiếp đối với dự án đã và đang triển khai theo quy định trước đây, gây khó khăn cho doanh nghiệp. Theo đó, ông Bảo kiến nghị Chính phủ sớm ban hành các nghị định hướng dẫn thực hiện Luật Nhà ở năm 2023 để sớm khắc phục những vướng mắc trên.