Khó vay tiền, thị trường ô tô cuối năm trầm lắng

Khách vay mua xe trả góp thường chiếm khoảng 30%-40% tổng số lượng người mua ô tô của các đại lý.

Thị trường xe cuối năm giảm nhẹ

Trong vai khách hàng hỏi mua xe, chúng tôi được nhân viên kinh doanh một đại lý ô tô trên Quốc lộ 1A (quận 12, TP.HCM) cho biết ở thời điểm này khó vay được tiền ngân hàng để mua xe mới như trước đây, nếu vay được thì lãi suất rất cao, chậm giải ngân.

Tuy vậy, nhân viên này cũng thông tin vẫn có một số ngân hàng cho vay mua xe nhưng lãi suất cao lên tới 15%/năm và không thể giải ngân ngay mà phải chờ qua năm 2023. "Giờ anh chị có thể ký hợp đồng vay mua xe trước nhưng sẽ phải hẹn giải ngân qua tết, vào khoảng tháng 3/2023", nhân viên này tư vấn.

Bà Nguyễn Thị Hiền, Giám đốc hệ thống đại lý Hiền Toyota, cũng nhận định những tháng cuối năm là lúc nhu cầu mua sắm, tiêu dùng tăng, đặc biệt là mua ô tô kịp đi chơi tết sẽ tăng cao. Nhưng năm nay, những tháng cuối năm doanh số bán hàng của các đại lý chắc chắn sụt giảm hơn các tháng trước đó.

Thông thường khách vay mua xe theo hình thức trả góp chiếm khá lớn trong tổng số khách hàng tới mua xe, dao động 30%-40%. Song những tháng cuối năm 2022, thị trường đìu hiu hơn vì các ngân hàng hạn chế cho vay mua xe mà tập trung cho các lĩnh vực ưu tiên, cộng với lãi suất cho vay cao, chính sách giảm lệ phí trước bạ đã kết thúc… nên khách hàng cũng không mặn mà. Vì vậy hiện nay, các đại lý đều nhận đặt xe từ các khách hàng có tiền mặt sẵn thay vì trả góp.

Theo báo cáo từ Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), doanh số bán xe của các hãng bắt đầu bị ảnh hưởng, giảm nhẹ so với những tháng trước và cùng kỳ năm ngoái. Cụ thể, doanh số bán ô tô tháng 11-2022 của các thành viên đạt tổng cộng hơn 36.300 ô tô các loại, giảm 0,5% so với tháng trước và giảm 6% so với cùng kỳ năm ngoái.

Lý do là những tháng cuối năm nền kinh tế Việt Nam cũng như thế giới bị tác động từ lạm phát, xung đột chính trị, đứt gãy chuỗi cung ứng… nên người tiêu dùng có tâm lý thắt chặt chi tiêu. Bên cạnh đó, nguồn cung ứng linh kiện chưa hồi phục hoàn toàn khiến một số mẫu xe vẫn trong tình trạng khan hàng cũng khiến thị trường ô tô cuối năm ảm đạm.

Thị trường ô tô cũ bất ngờ hưởng lợi

Khó vay mua xe trả góp, lãi suất tăng… gây khó khăn chung cho thị trường ô tô mới nhưng các đại lý kinh doanh ô tô đã qua sử dụng lại hưởng lợi, khi không ít khách hàng chuyển từ dự định mua xe mới sang xe cũ.

Giải thích rõ hơn về hiện tượng này, bà Nguyễn Thị Hiền, Giám đốc hệ thống đại lý Hiền Toyota, cho biết: Nhiều người vay tiền mua xe gặp áp lực tài chính buộc phải bán, dù xe mới lăn bánh không nhiều, chỉ vài ba ngàn kilomet. “Hơn nữa, chi phí mua xe cũ thấp hơn nhiều so với xe mới, nhiều mẫu lựa chọn, nhận xe ngay nên số lượng khách hàng đặt mua xe cũ tăng lên so với các tháng trước đó” - bà Hiền nói.

Bên cạnh đó, nhiều ý kiến cho rằng dù hiện nay thị trường ô tô đang đối mặt với nhiều thách thức nhưng dự báo sẽ phục hồi trong trung và dài hạn. Các chuyên gia kinh tế tại Công ty Chứng khoán SSI nhận định nhu cầu ô tô của Việt Nam vẫn sẽ tăng trưởng khoảng 11% trong năm 2023.

Động lực tăng trưởng chính do tỉ lệ sở hữu ô tô ở Việt Nam còn thấp tiếp tục kích thích người tiêu dùng mua ô tô mới, đặc biệt trong bối cảnh thay đổi nhanh về công nghệ và mẫu mã. Thêm nữa, vấn đề thiếu chip trong năm tới có thể được giải quyết triệt để, tạo điều kiện cho nguồn cung xe tăng lên và giá bán cho người tiêu dùng giảm xuống.

"Nhu cầu về ô tô vẫn tăng mạnh trong trung và dài hạn do tỉ lệ sở hữu ô tô của người dân Việt Nam vẫn ở mức thấp và thu nhập bình quân đầu người ngày càng tăng lên. Về lợi nhuận, biên lợi nhuận ngành ô tô có xu hướng bị siết lại trong nửa cuối năm 2022 và chỉ bắt đầu phục hồi vào năm 2023 sau khi giá vật liệu thô trở lại mức bình thường", SSI nhận định.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Minh Đồng, chuyên gia ô tô, cũng cho rằng thị trường ô tô Việt Nam vẫn đang trong thời kỳ tăng trưởng do nhu cầu mua xe của người dân vẫn còn nhiều. Thị trường ô tô Việt Nam hiện có quy mô đứng thứ tư trong ASEAN và đang có mức tăng trưởng tốt. Tình trạng khan hiếm xe trong thời gian qua chứng tỏ sức cầu của thị trường ô tô Việt Nam vẫn còn rất lớn.

"Vấn đề đáng lo nhất là giá xe. Lạm phát khiến các nguyên vật liệu, linh phụ kiện, phí vận chuyển… đều tăng. Trong khi tỉ lệ nội địa hóa thấp nên phần lớn linh kiện đều phải nhập khẩu, khiến chi phí sản xuất, lắp ráp xe trong nước cao hơn và giá bán xe cao hơn so với các nước trong khu vực. Vì vậy, để kích cầu thị trường, các hãng xe buộc phải tung chính sách tiết giảm chi phí, gia tăng tỉ lệ nội địa hóa, khuyến mãi, quà tặng, hậu mãi…" - ông Đồng nói.

Giá tăng khuyến mãi kích cầu cuối năm

Theo Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), sức mua của thị trường ô tô Việt Nam vừa qua có xu hướng giảm nhiệt. Để kích cầu, nhiều hãng xe tung ra chương trình ưu đãi, giảm giá giúp người tiêu dùng có thể tiết kiệm được từ vài chục triệu đến cả trăm triệu đồng.

Đơn cử TC Motor thông báo: Trong tháng 12-2022, nếu khách mua các mẫu xe của Hyundai sẽ được hỗ trợ tối đa 50% lệ phí trước bạ hoặc lãi suất ngân hàng ưu đãi 6,99%/năm trong tối đa 12 tháng. Honda Việt Nam tung ra chương trình ưu đãi 100% phí trước bạ đối với khách hàng mua xe CR-V tới hết ngày 31-12. Mazda cũng tung ra các chương trình ưu đãi với Mazda6 được giảm giá lên tới 110 triệu đồng. Nhiều hãng xe khách cũng áp dụng chính sách ưu đãi 20-40 triệu đồng khi mua xe kèm theo một số ưu đãi khác.

Theo VAMA, dù doanh số bán xe trong tháng 11-2022 giảm nhưng lũy kế tổng doanh số bán hàng toàn thị trường của các đơn vị thành viên tính đến hết tháng 11-2022 vẫn đạt hơn 369.330 ô tô các loại, tăng 43% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, xe du lịch tăng 63%, xe thương mại tăng 0,3% và xe chuyên dụng giảm 9%. Nếu tính gộp cả một số thương hiệu khác ngoài hội viên thì tổng mức tiêu thụ của thị trường ô tô Việt Nam đã đạt hơn 459.320 xe.