Khó khăn của Nga khi bán dầu thô sang châu Á

Nga đang giảm giá sâu với dầu thô sau làn sóng trừng phạt đối với ngành năng lượng của nước này. Trong khi Trung Quốc và Ấn Độ vẫn mua dầu giảm giá từ Nga, các thách thức về hậu cần có thể khiến việc vận chuyển dầu xuất khẩu của Nga sang châu Á gặp khó khăn hơn.

Theo trang tin Oilprice.com ngày 13/4, các lô hàng dầu thô xuất khẩu của Nga vẫn chưa có dấu hiệu sụt giảm lớn như nhiều nhà phân tích lo ngại vào tháng trước. Trên thực tế, xuất khẩu các lô hàng dầu thô của Nga đã tăng trở lại trong tuần đầu tiên của tháng 4, lên mức cao nhất từ ​​trước đến nay trong năm 2022.

Tuy nhiên, sự sụt giảm khách hàng ở châu Âu đang buộc các chuyến hàng xuất khẩu dầu thô của Nga phải thực hiện những chuyến đi dài hơn và phức tạp hơn nhiều để tiếp cận những người mua có thiện chí ở châu Á.

Trong khi Trung Quốc và Ấn Độ vẫn tiếp tục mua dầu giảm giá của Nga, vấn đề hậu cần liên quan đến việc vận chuyển dầu từ Biển Đen và các cảng Baltic của Nga đến châu Á, việc thiếu tàu chở dầu, cũng như vấn đề bảo lãnh ngân hàng và bảo hiểm cho hàng hóa của Nga đang gây khó khăn cho các chuyến hàng xuất khẩu của Moska.

Các nhà phân tích cho biết châu Á có thể lấp lỗ hổng và bù đắp cho những hạn chế xuất khẩu dầu của Nga tới châu Âu. Nhưng do sự thay đổi lớn trong các tuyến thương mại toàn cầu, Nga không thể chuyển hết lượng dầu xuất khẩu mà châu Âu đang hạn chế sang châu Á, khu vực vốn nhập khẩu dầu thô hàng đầu thế giới.

Chuyên gia kinh tế Zoltan Pozsar, Giám đốc Toàn cầu về Chiến lược Lãi suất Ngắn hạn tại Credit Suisse, từng là cố vấn cấp cao của Bộ Tài chính Mỹ, lưu ý rằng thời gian vận chuyển kéo dài hai tháng đến châu Á (và một chuyến khứ hồi kéo dài bốn tháng) sẽ đòi hỏi cần nhiều tàu chở dầu cỡ lớn, vốn không có sẵn trên thị trường tàu chở dầu toàn cầu hiện nay.

Theo ông Pozsar, trước khi xung đột Nga-Ukraine nổ ra, 1,3 triệu thùng dầu/ngày của Nga được vận chuyển từ các cảng Primorsk và Ust Luga ở Baltic đến châu Âu trên các tàu cỡ lớn Aframax (có trọng tải từ 80.000-120.000 tấn), và các chuyến hành trình đến Hamburg (Đức) hoặc Rotterdam (Hà Lan) chỉ mất một hoặc hai tuần.

“Nếu bây giờ Nga cần chuyển cùng một lượng dầu tương đương không phải đến châu Âu mà là Trung Quốc, thì vấn đề hậu cần đầu tiên mà nước này phải đối mặt là không thể chuyển dầu Urals lên các tàu siêu lớn (VLCC) ở Primorsk hoặc Ust Luga, vì các cảng đó không đủ sâu để VLCC cập bến. Trước tiên, Nga sẽ phải điều các tàu Aframax đến một cảng phù hợp để nhận dầu thô”, ông Pozsar nói.

Việc chuyển trung chuyển dầu thô sẽ mất vài tuần, và sau khi chuyển giao xong, tàu VLCC sẽ di chuyển đến châu Á trong hai tháng, giao hàng và quay trở lại biển Baltic, tức là mất thêm 2 tháng nữa.

Ông Pozsar nhấn mạnh rằng vấn đề tồi tệ hơn là thị trường đang trong tình trạng thiếu tàu trọng tải siêu lớn và giá cước vận chuyển tăng cao.

Theo phân tích của Tổ chức các nước xuất khẩu dầu (OPEC) trong Báo cáo Thị trường dầu hàng tháng mới nhất được công bố trong tuần này, các thị trường tàu chở dầu đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng do những bất ổn liên quan đến cuộc xung đột ở Đông Âu.

“Giá cước với tàu Aframax giao ngay quanh Địa Trung Hải tăng hơn 70% trong tháng 3 so với tháng 1, trong khi giá cước đối với tàu chở dầu Suezmax giao ngay tại lưu vực Đại Tây Dương cao hơn khoảng 50%", báo cáo của OPEC cho biết.

Theo Wood Mackenzie, tập đoàn toàn cầu về năng lượng, hóa chất, kim loại, việc giảm giá dầu của Nga là rất hấp dẫn đối với những khách hàng lớn như Trung Quốc và Ấn Độ. Tuy nhiên, các nhà máy lọc dầu ở Trung Quốc và Ấn Độ phải đối mặt với thách thức trong việc tiếp nhận quá nhiều dầu thô của Nga trong ngắn hạn do họ đã có các hợp đồng với các nhà sản xuất ở Trung Đông.

Ngoài ra, Wood Mackenzie cho rằng Trung Quốc vẫn chưa có nhu cầu quá cao đối với dầu thô của Nga vì một số yếu tố. Chúng bao gồm chi phí vận chuyển đắt đỏ đối với hàng hóa Nga do các lệnh trừng phạt, thách thức với thanh toán và bảo hiểm tàu ​​chở dầu cùng với thực tế là thời gian di chuyển của tàu chở dầu từ Nga tốn gấp đôi so với các tuyến hàng từ Trung Đông đến Trung Quốc.

Nga vẫn có thể tìm được những khách hàng mua dầu của họ ở châu Á, nhưng những người mua chắc chắn sẽ quan tâm đến giá thuê tàu chở dầu cao cũng như thời gian vận chuyển dài hơn.