"Kho báu" lớn thứ 2 thế giới tại Việt Nam có trữ lượng đến gần 6 tỷ tấn, hiện đang "cất giấu" ở đâu?

Nhờ sở hữu hơn 2/3 "kho báu" lớn thứ 2 thế giới, một tỉnh miền núi tại Việt Nam liên tiếp được nhiều ông lớn lên kế hoạch rót hàng tỷ USD để triển khai các dự án.

Theo báo cáo Mineral Commodity Summaries (MCS) 2023 của Cục Khảo sát địa chất Mỹ (USGS), tổng trữ lượng quặng bô xít thế giới được ghi nhận là 31 tỷ tấn, trong đó Việt Nam có trữ lượng lớn thứ hai với 5,8 tỷ tấn.

Guinea là quốc gia có trữ lượng bô xít lớn nhất thế giới với 7,4 tỷ tấn. 4 quốc gia có trữ lượng bô xít lớn theo sau gồm có: Việt Nam (5,8 tỷ tấn), Úc (5,1 tỷ tấn), Brazil (2,7 tỷ tấn), Jamaica (2 tỷ tấn).

Theo Bộ Tài nguyên và Môi trường, Việt Nam có 2 loại quặng bô xít chính, gồm bô xít nguồn trầm tích và bô xít nguồn phong hóa laterit từ đá bazan.

Bô xít nguồn trầm tích tập trung ở các tỉnh phía Bắc như Hà Giang, Cao Bằng, Lạng Sơn, Bắc Giang, Sơn La và Nghệ An. Trong khi đó, loại bô xít còn lại tập trung ở các tỉnh phía nam như Kon Tum, Đắk Nông, Lâm Đồng, Đồng Nai, Bình Dương, Phú Yên và Quảng Ngãi.

Vói trữ lượng thăm dò ước tính 2,6 tỷ tấn, Đắk Nông hiện là tỉnh có trữ lượng bô xít lớn nhất nước ta, chiếm khoảng 70% tổng trữ lượng cả nước. Đây cũng là tỉnh có trữ lượng quặng bô xít lớn nhất Đông Nam Á.

Theo khảo sát đến giữa năm 2022, quặng bô xít của Đắk Nông chủ yếu được phân bố ở thị xã Gia Nghĩa, các huyện Đắk G'Long, Đắk R'Lấp và Đắk Song, hàm lượng bô xít nhôm đạt từ 35 - 40%.

Bô xít là một loại quặng nhôm, từ bô xít có thể tách ra alumin – nguyên liệu chính để luyện nhôm trong các lò điện phân. Do đó, bô xít được xem là nguồn tài nguyên trọng yếu đối với phần lớn ngành công nghiệp và là cơ sở để ngành công nghiệp nhôm phát triển lâu dài.

USGS cũng ước tính, cứ 4 tấn quặng bô xít sẽ cho ra 2 tấn nhôm ô xít, từ đó sản xuất được 1 tấn nhôm kim loại. Với tỷ lệ 4/1 như vậy thì 5,8 tỷ tấn quặng bô xít của Việt Nam có thể sản xuất được hơn 1,4 tỷ tấn nhôm.

Con số này lớn hơn gấp hàng trăm lần so với "kho báu" nhôm từng được định giá gần 5 tỷ USD tại Bà Rịa - Vũng Tàu. Đó là kho nhôm thuộc về Global Vietnam Aluminium (GVA) hay Công ty TNHH Nhôm Toàn Cầu Việt Nam, với trữ lượng thống kê được là khoảng 2 triệu tấn tại thời điểm đầu năm 2019.

Quặng bô xít

Nhờ sở hữu hơn 2/3 "kho báu" lớn thứ 2 thế giới, nhiều năm qua, Đắk Nông liên tiếp được nhiều ông lớn rót hàng tỷ USD với tham vọng phát triển công nghiệp khai thác bô xít.

Đơn cử, vào tháng 4/2022, Tập đoàn Hòa Phát đề xuất cụm dự án Alumin (công suất 2 triệu tấn/năm) và nhà máy tuyển quặng (công suất 5 triệu tấn/5), dự án điện phân nhôm (công suất 500.000 tấn/năm), dự án điện gió (công suất 1.500MW) với tổng kinh phí hơn 4,3 tỷ USD.

Sau đó không lâu, CTCP Tập đoàn Việt Phương của doanh nhân Phương Hữu Việt cũng đã báo cáo với Thường trực Tỉnh ủy Đắk Nông về 4 dự án đang trong quá trình khảo sát và xin chủ trương đầu tư tại tỉnh.

Cụ thể gồm: Dự án tổ hợp bôxit - alumin - nhôm Đắk Glong với diện tích 600 ha nằm trên địa bàn H.Đắk Glong, quy mô 2 triệu tấn alumin/năm; 600.000 tấn nhôm/năm; 7 dự án điện gió thuộc huyện Tuy Đức, huyện Đắk Song và huyện Đắk Glong, tổng công suất là 690 MW; dự án Khu công nghiệp Nhân Cơ 2 diện tích 400 ha tại xã Nhân Cơ, huyện Đắk R’lấp với tổng vốn đầu tư dự kiến hơn 4.200 tỷ đồng.

Theo đánh giá chung của giới chuyên gia, trữ lượng và tiềm năng về bô xít và nhôm ở Việt Nam còn rất lớn. Các báo cáo phân tích quy mô thị trường bô xít 2020-2027 được đăng tải trên Grandviewresearch cũng dự đoán, trữ lượng nhôm của Việt Nam có thể đáp ứng nhu cầu cho cả thế giới sử dụng trong vòng 10-12 năm.