Khi ‘phao cứu sinh’ của người lao động trở thành tài sản cầm cố vay lãi

Thời gian gần đây, hiện tượng người lao động mang sổ BHXH đi bán hay cầm cố vay nóng ngày càng nhiều. Cung ắt có cầu, kéo theo đó, dịch vụ nhận thu mua, cho vay lãi thông qua hình thức cầm sổ Bảo hiểm xã hội mọc ra như nấm.

Theo khảo sát của Mekong ASEAN, chỉ cần gõ cụm từ “cầm sổ bảo hiểm”, “thanh lý sổ bảo hiểm” trên mạng xã hội Facebook sẽ dễ dàng tìm kiếm được các nhóm” Hỗ trợ thanh lý sổ BHXH; Hỗ trợ cầm + thanh lý BHXH, với đông đảo thành viên lên đến chục nghìn người.

Khảo sát một số người lao động trong các nhóm này về nguyên nhân, phần lớn lý do được chia sẻ cầm sổ, thanh lý sổ là do gặp việc làm bị ảnh hưởng bởi Covid-19 khiến họ khó khăn cần chi phí trang trải cuộc sống, trả tiền nhà trọ.

Kẻ bán, người mua hoạt động tấp nập trong các nhóm cầm cố, thanh lý sổ Bảo hiểm xã hội (BHXH). Ngoài yêu cầu đơn giản phải có căn cước công dân gắn chip thì các lời mời chào quy định thủ tục rất đơn giản như giao dịch nhanh chóng trong 30 phút là có thể nhận tiền, không cọc, không phí, nhận cả sổ lỗi, không cần giấy ủy quyền.

Tùy theo mức đóng và thời gian đóng BHXH mà mỗi sổ sẽ được định mức giá khác nhau với lãi suất trung bình ở mức 5%.

Các đối tượng tìm nguồn thu mua sổ BHXH liên tục đăng các hình ảnh giao dịch trả tiền tươi, hoặc các đoạn chat với các con số giao dịch thành công từ 16 triệu đồng – 25 triệu đồng – 34 triệu đồng... để câu kéo người lao động.

Bên cạnh những bài đăng của các đối tượng “săn” sổ BHXH, cũng dễ dàng bắt gặp các bài rao bán, cầm sổ của người lao động, với hình ảnh chụp rõ ràng lịch sử đóng BHXH trên app sổ BHXH điện tử VSSID.

Thu gom sổ BHXH dưới bất kể hình thức nào đều là hành vi trục lợi bất chính

Trước tình trạng một số đối tượng thu gom mua, cầm cố sổ BHXH nhằm trục lợi bất chính, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã liên tục đưa ra nhiều cảnh báo tới người lao động nêu cao cảnh giác, tránh tiếp tay cho các hành vi nêu trên và phối hợp với các cơ quan liên quan để kịp thời phát hiện, xử lý.

Ngày 6/5, Trung tâm Truyền thông (Bảo hiểm xã hội Việt Nam) đã có Công văn (kèm danh sách các đường link dẫn đến các trang/nhóm Facebook lập ra với mục đích mua, thu gom sổ BHXH của người lao động để trục lợi) gửi Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an).

Bảo hiểm xã hội Việt Nam đề nghị đơn vị này vào cuộc, hỗ trợ xử lý nghiêm các hoạt động nói trên trên môi trường Internet.

Về phía Bảo hiểm xã hội Việt Nam, nhằm góp phần ngăn chặn tình trạng này, BHXH các tỉnh sẽ tiếp tục tăng cường kiểm soát để phát hiện dấu hiệu trục lợi từ việc thu gom, mua bán sổ BHXH, như: Khi tiếp nhận hồ sơ đề nghị giải quyết hưởng BHXH một lần của người lao động, kiểm soát, đối chiếu dữ liệu trên Hệ thống với thông tin trên sổ và đơn đề nghị, đảm bảo các thông tin của người hưởng thống nhất.

Kiểm tra tính pháp lý của Giấy ủy quyền hoặc Hợp đồng ủy quyền; kiểm tra, đối chiếu đảm bảo đủ điều kiện giải quyết hưởng BHXH một lần, các giấy tờ tùy thân của người nhận kết quả giải quyết hưởng BHXH một lần theo đúng quy định hiện hành; đảm bảo trả hồ sơ, trả tiền đúng cho người lao động hoặc người được ủy quyền hợp pháp.

Bảo hiểm xã hội Việt Nam khẳng định, BHXH là chính sách nhân văn của Đảng và Nhà nước, là trụ cột chính trong hệ thống an sinh xã hội nhằm bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động hoặc qua đời.

Theo quy định của pháp luật hiện hành, sổ BHXH được cấp và giao cho từng người lao động giữ để theo dõi việc đóng, hưởng các chế độ BHXH gắn với nhân thân từng người lao động. Đây là cơ sở để giải quyết các chế độ BHXH, Bảo hiểm thất nghiệp, đặc biệt khi đủ điều kiện, người lao động sẽ được hưởng chế độ hưu trí và được cấp thẻ Bảo hiểm y tế để an sinh, chăm sóc sức khỏe khi về già.

Do đó, hoạt động mua bán, thu gom sổ BHXH dưới bất kể hình thức nào đều là hành vi trục lợi bất chính và bị xử lý nghiêm.

Qua tình trạng trên, Bảo hiểm xã hội Việt Nam tiếp tục cảnh báo tới người dân, người lao động cần nêu cao cảnh giác hơn nữa để không bị lôi kéo, xúi giục và tham gia mua bán, cầm cố sổ BHXH để đảm bảo quyền lợi an sinh chính đáng cho bản thân mình, đồng thời kịp thời phát hiện, chủ động tố giác các hành vi vi phạm liên quan tới cơ quan công an để xử lý theo quy định.

Bên cạnh đó, ngày 7/5, Bảo hiểm xã hội Việt Nam cũng đưa ra cảnh báo việc một số đối tượng đã giả danh là người của cơ quan này hỗ trợ, cấp lại mật khẩu ứng dụng VssID nhằm lừa đảo, chiếm đoạt tài sản của người lao động.