Khi nào "vòng quay lãi suất" của Fed sẽ giảm tốc?

Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) rất có thể sẽ một lần nữa tăng lãi suất thêm 0,75 điểm phần trăm trong cuộc họp chính sách dự kiến diễn ra trong hai ngày 1-2/11 tới.

Nếu kịch bản này xảy ra, đây sẽ là lần tăng lãi suất quy mô lớn lần thứ tư liên tiếp của ngân hàng trung ương nước Mỹ và rất có thể, xu hướng siết chặt lãi suất quyết liệt này sẽ tiếp tục được duy trì trong cuộc họp vào tháng 12.

Những lập luận để tăng lãi suất

Câu hỏi lớn đối với nhiều nhà đầu tư - và người tiêu dùng Mỹ - vào lúc này là liệu Fed có đẩy nền kinh tế vào suy thoái với những đợt tăng lãi suất ồ ạt hay không?

Đã có những hy vọng rằng suy thoái nếu xảy ra cũng sẽ nhẹ nhàng, nhưng đây là điều không ai dám chắc.

Các cựu Chủ tịch Fed như Alan Greenspan, Ben Bernanke và đương kim Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen chưa bao giờ chứng kiến đợt tăng lãi suất trong nhiều lần liên tiếp và với quy mô lớn như vậy trong quá khứ.

Tác động đầy đủ của các chính sách siết chặt đối với nền kinh tế là chưa rõ ràng. Tuy nhiên, thị trường nhà ở đã bắt đầu phát đi dấu hiệu căng thẳng và lợi suất trái phiếu chính phủ cũng tăng đột biến.

Bên cạnh đó, lãi suất cho vay thế chấp, có xu hướng di chuyển song song với trái phiếu Chính phủ Mỹ kỳ hạn 10 năm tiêu chuẩn, đã tăng vọt trong năm nay.

Ngoài ra là một điệp khúc đang ngày càng trở nên phổ biến đối với các nhà lập pháp đảng Dân chủ, những người đang cảnh báo Chủ tịch Fed Jerome Powell và các thành viên khác của Fed nên giảm tốc độ tăng lãi suất vì lo ngại chính sách tiền tệ siết chặt hơn nữa sẽ dẫn đến suy thoái.

Mặc dù vậy, chỉ cần thị trường việc làm vẫn diễn biến lành mạnh, Fed vẫn có thể tiếp tục mục tiêu ổn định giá cả và bỏ qua tất cả những yếu tố khác liên quan đến việc tối ưu hóa thị trường lao động.

Steve Wyett, chiến lược gia trưởng về đầu tư tại công ty chuyên cung cấp các dịch vụ tài chính BOK Financial, cho biết: “Fed còn nhiều việc phải làm và áp lực lạm phát cần nhiều thời gian hơn để dịu xuống".

Sự phục hồi vững chắc của Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Mỹ trong quý thứ ba sau hai quý suy giảm kinh tế liên tiếp cũng có thể làm xoa dịu một số lo ngại về suy thoái, nhưng không phải tất cả.

Điều này cũng có thể giúp Fed tiếp tục lập trường tăng lãi suất tích cực của mình… ngay cả khi một chính sách như vậy có nguy cơ gây ra suy thoái.

Nhưng Fed có đang diều hâu quá mức?

Tuy nhiên, điều đáng lo ngại là Fed có thể đang chú ý nhiều hơn đến các dữ liệu kinh tế hiện tại và không lường đến những ảnh hưởng chậm của các quyết định tăng lãi suất. Lạm phát của Mỹ có thể vẫn chưa đạt đỉnh, nhưng giới chuyên gia ngày càng tin rằng nền kinh tế đang tiến gần đến điểm đó.

Joseph Brusuelas, chuyên gia kinh tế trưởng tại công ty tư vấn RSM US, cho biết: “Điều quan trọng là các nhà hoạch định chính sách… chuẩn bị tâm lý cho kịch bản nhu cầu sụt giảm, khi các tác động đến chậm của việc tăng lãi suất và lạm phát bắt đầu gây ra một lực kéo xuống mạnh mẽ đối với hoạt động kinh tế”.

Chuyên gia này nói thêm rằng kinh tế Mỹ "rõ ràng có nguy cơ rơi vào suy thoái trong thời gian tới”.

Ngoài ra, còn một yếu tố khác có thể buộc Fed phải bắt đầu giảm tốc độ tăng lãi suất vào năm tới. Mỗi năm, Chủ tịch các chi nhánh của Fed trên toàn nước Mỹ sẽ tham gia bỏ phiếu luân phiên tại cuộc họp chính sách của Ủy ban thị trường mở liên bang (FOMC) - cơ quan ấn định lãi suất và các biện pháp chính sách tiền tệ của Fed. Vòng bỏ phiếu tiếp theo sẽ diễn ra trước thềm cuộc họp đầu tiên của Fed trong năm 2023, dự kiến kết thúc vào ngày 1/2.

Các chuyên gia dự đoán rằng một số thành viên bỏ phiếu mới của Fed có thể sẽ không ủng hộ những quyết định tăng lãi suất lớn như hiện tại. Vì vậy, lập trường diều hâu của thể chế này có thể sẽ thay đổi trong thời gian tới, từ quan điểm ủng hộ việc nâng lãi suất sang một quan điểm khác ôn hòa và thận trọng hơn.

Thị trường việc làm Mỹ là yếu tố quyết định

Cuộc họp của Fed diễn ra chỉ hai ngày trước khi nước Mỹ đón nhận báo cáo tiếp theo về thị trường lao động. Các chuyên gia kinh tế đang dự báo tốc độ tăng trưởng việc làm của nền kinh tế lớn nhất thế giới đang chậm lại, nhưng sự chậm lại này là không đáng kể.

Theo ước tính từ Reuters, các chuyên gia dự đoán rằng có 200.000 việc làm đã được lấp đầy trong tháng 10, giảm so với mức tăng 263.000 việc làm của tháng Chín. Trong khi đó, tỷ lệ thất nghiệp, đã giảm xuống 3,5% vào tháng 9, dự kiến sẽ tăng lên 3,6% trong tháng này. Nhưng đó vẫn là mức thấp nhất trong gần nửa thế kỷ.

Số liệu từ Cục Thống kê Lao động Mỹ tính cả việc làm của khu vực tư nhân và việc làm trong các cơ quan chính phủ. Tuy nhiên, có một báo cáo việc làm khác từ Viện nghiên cứu ADP cũng sẽ được ra mắt vào tuần tới và báo cáo này chỉ dựa trên số liệu của các công ty và doanh nghiệp lớn hoạt động bên trong nước Mỹ (Corporate America).

Các chuyên gia kinh tế cho rằng báo cáo của ADP sẽ cho thấy hoạt động tuyển dụng giữa các doanh nghiệp đang chậm lại hơn nữa, với việc nền kinh tế chỉ bổ sung được 190.000 việc làm trong tháng Chín, so với mức 208.000 việc làm của một tháng trước đó.

Tốc độ tuyển dụng bắt đầu chậm lại và rõ ràng là thị trường lao động vẫn đang trong xu hướng thắt chặt. Tiền lương đã tăng với tốc độ trên mức trung bình, mặc dù không tăng nhanh như lạm phát.

Chính phủ Mỹ cho biết trong báo cáo việc làm tháng Chín rằng thu nhập trung bình theo giờ tại nước này đã tăng 5% trong 12 tháng qua. Đối với Fed, tăng trưởng tiền lương trong phạm vi 2-3% mỗi năm là một dấu hiệu cho thấy lạm phát đang được kiểm soát.

Mặc dù vậy, theo số liệu công bố cuối tuần trước, số liệu về chỉ số chi tiêu tiêu dùng cá nhân (PCE), thước đo lạm phát ưa thích của Fed, cho thấy giá đã tăng 6,2% trong 12 tháng đến tháng 9/2022.

Vì vậy, việc tăng trưởng tiền lương chậm lại dường như khó xảy ra nếu thị trường việc làm vẫn mạnh mẽ và giá tiêu dùng tiếp tục tăng cao.

Các chuyên gia kinh tế tham gia The Hamilton Project, một nhóm nghiên cứu chính sách tại Viện Brookings, cho biết: “Tốc độ tuyển dụng rất cao, không bền vững và đang đẩy lương và lạm phát lên cao”.

Trang tin Bloomberg News ngày 30/10 đưa tin các nhà kinh tế thuộc Tập đoàn Goldman Sachs mới đây dự báo Fed có thể tăng lãi suất lên mức đỉnh điểm 5% vào tháng 3/2023, cao hơn 0,25 điểm % so với các dự báo trước đó.

Tuần trước, Giám đốc điều hành Goldman Sachs, ông David Solomon cho rằng Fed có thể tăng lãi suất vượt mức 4,5-4,75% nếu cơ quan này không nhìn thấy “thay đổi thực sự về hành vi”.

Theo kế hoạch, cuộc họp tiếp theo của Fed sẽ diễn ra ngày 1-2/11. Nhiều chuyên gia dự báo Fed sẽ tiếp tục tăng lãi suất thêm 0,75 điểm phần trăm lần thứ tư liên tiếp.

Các nhà kinh tế Goldman Sachs dự báo sau lần tăng 0,75 điểm phần trăm tới đây, lãi suất sẽ tiếp tục tăng 0,5 điểm phần trăm vào tháng 12, tiếp đó lần lượt tăng 0,25 điểm phần trăm vào tháng 2 và tháng 3/2022.

Theo các chuyên gia, có ba lý do giải thích cho quyết định trên: lạm phát cao, nhu cầu hạ nhiệt nền kinh tế khi chính sách tài khóa thắt chặt kết thúc và thu nhập điều chỉnh theo giá tăng mạnh, tránh nới lỏng quá sớm các điều kiện tài chính.

Từ đầu năm đến nay Fed đã tăng lãi suất cho vay 5 lần, trong đó có 3 lần liên tiếp tăng 0,75 điểm phần trăm. Chủ tịch Fed Jerome Powell đã nói rõ rằng không có cách nào hạ nhiệt nền kinh tế mà không gây tác động bất lợi và cơ quan này muốn tránh xảy ra tình trạng lạm phát vượt tầm kiểm soát tại Mỹ vào những năm 1970 và đầu những năm 1980.

Các nhà phân tích cảnh báo rằng nền kinh tế Mỹ có thể rơi vào suy thoái vào năm 2023 do tác động từ chính sách tăng tăng lãi suất của Fed, vấn đề lạm phát và sự suy giảm tăng trưởng trên toàn cầu.

Theo CNN