Khai thác hạ tầng ven tuyến Metro số 1

Đến nay TP Hồ Chí Minh đã quy hoạch 9 dự án Metro, gồm 8 tuyến Metro và 3 tuyến đường sắt nhẹ trong đô thị. Trong đó, thành phố đã triển khai 2 tuyến là tuyến số 1 Bến Thành - Suối Tiên và giai đoạn 1 của tuyến số 2 trên đoạn Bến Thành - Tham Lương.

Hiện TP Hồ Chí Minh cũng đang xúc tiến việc đầu tư tuyến số 5 với đoạn chạy từ ngã tư Bảy Hiền đến cầu Sài Gòn. Tuy nhiên, trước suất đầu tư rất lớn, việc đầu tư, khai thác Metro thế nào cho hiệu quả tiếp tục nhận được sự quan tâm của dư luận.

Thời điểm này, các đoàn tàu của tuyến Metro số 1 Bến Thành - Suối Tiên đang bắt đầu được vận hành chạy thử nội bộ trong khu vực Depot Long Bình ở TP Thủ Đức để tiến tới chạy thử suốt tuyến trước khi đưa vào khai thác.

Tại cuộc gặp của lãnh đạo Thành phố với cộng đồng doanh nghiệp vào ngày 31/8 vừa qua, KTS Lê Viết Hải, Chủ tịch Hiệp hội Xây dựng và Vật liệu xây dựng TP Hồ Chí Minh cho rằng, để nâng cao hiệu quả cho các tuyến Metro, cần mở rộng giải toả đất xung quanh các nhà ga Metro.

Thành phố cần quy hoạch đất và giải tỏa với bán kính tối thiểu 300m xung quanh các nhà ga Metro thay vì chỉ giải tỏa diện tích vừa đủ để xây dựng nhà ga như vậy để đảm bảo kiểm soát tốt việc thực hiện qui hoạch và khai thác hiệu quả đất có giá trị rất cao quanh nhà ga, tạo ra chuỗi đô thị dọc theo các nhà ga Metro.

Song song với đầu tư và khai thác các tuyến Metro ở những vùng dân cư đông đúc cần chú ý đầu tư những tuyến Metro ở những vùng còn nhiều đất trống với qui hoạch và giải tỏa đất xây dựng nhà ga bán kính lên đến 500m để tạo ra một chuỗi đô thị nằm dọc theo tuyến Metro nhằm kéo dân cư về những khu đô thị mới.

Không nhất thiết phải xây dựng Metro dọc theo những khu dân cư đông đúc. Giải pháp này sẽ làm giảm áp lực cho những khu đô thị đông đúc dân cư và dần dần sẽ khai thác hiệu quả tuyến Metro với qui hoạch sử dụng đất tối ưu do không phụ thuộc quá nhiều vào hiện trạng.

Ông Hải cho rằng Thành phố không nên phân lô với diện tích đất quá nhỏ hoặc quá lớn xung quanh nhà ga để tạo điều kiện cho nhiều nhà đầu tư cùng tham gia, làm sao vừa đủ để đảm bảo tính cạnh tranh nhưng không làm dự án bị manh mún.

Thành phố cũng cần mạnh dạn bỏ qui định về hạn chế số lượng dân cư khu vực xung quanh các nhà ga Metro, chỉ nên qui định về hệ số sử dụng đất và cũng không nhất thiết hạn chế về số tầng cao ở khu vực này ngoại trừ lý do đảm bảo qui định về an toàn bay để khai thác hiệu quả nhất không gian bên trên khu đất phục vụ cho dân sinh mà chỉ cần kiểm soát nghiêm ngặt mật độ xây dựng nhằm đảm bảo mặt đất thông thoáng cho các tiện ích chung.

Theo ông Hải, TP Hồ Chí Minh cũng nên có chính sách kết hợp xây dựng Metro với chính sách nhà ở xã hội bởi đây là khu vực phù hợp nhất để có thể giải quyết vấn đề này bảo đảm về cả số lượng và chất lượng an sinh cho một bộ phận rất lớn dân cư.

Nhiều nước đã cho xây cao ốc ngay trên nhà ga vì phương án này giúp khai thác đất nhà ga hiệu quả nhất. Khi ở ngay phía trên nhà ga, người dân sẽ thuận tiện khi đi lại và không làm tăng áp lực cho hạ tầng giao thông, giúp Nhà nước có thêm nguồn thu đáng kể để thu hồi vốn đầu tư hệ thống Metro.

Thành phố chỉ nên chọn thời điểm đấu giá đất khi đã hoàn thiện một phần hạ tầng vì thời điểm này, giá đất ở thị trường được nâng lên cao. Như vậy Nhà nước sẽ thu được ngân sách nhiều hơn.

Thực tế đã cho thấy có những khu đất khi chưa có hạ tầng giá chỉ bằng hoặc ít hơn 1/3 so với khi hạ tầng hoàn thiện. Khi hạ tầng hoàn thiện, việc xây dựng của nhà đầu tư và đưa vào khai thác cũng nhanh chóng hơn, mang lại hiệu quả cho cả nhà nước, nhà đầu tư và người dân.