Kêu gọi dừng bán khẩu trang là vi phạm Luật Cạnh tranh?

“Trong khi dịch bệnh có dấu hiệu bùng phát, các nhà thuốc kêu gọi dừng bán khẩu trang là hành vi cạnh tranh không lành mạnh trong hoạt động thương mại, sản xuất, hàng hóa”.

Đây là khẳng định của Luật sư Đặng Văn Cường, Văn phòng Luật sư Chính pháp, Đoàn Luật sư Thành phố Hà Nội với Diễn đàn Doanh nghiệp trước việc nhiều nhà thuốc ở Chợ thuốc Hapilico đã đồng loạt treo biển “không bán khẩu trang” và dung dịch rửa tay/sát khuẩn.

Luật sư Đặng Văn Cường, Văn phòng Luật sư Chính pháp, Đoàn Luật sư Thành phố Hà Nội

-Thưa luật sư, hành vi dừng bán khẩu trang, kêu gọi dừng bán khẩu trang của các nhà thuốc có vi phạm pháp luật không?

Hiện nay, theo quy định thì khẩu trang y tế được coi là thiết bị y tế và phải đảm bảo tiêu chuẩn quốc gia số TCVN 8389-1:2010 do bộ khoa học và công nghệ công bố. Ngoài sự điều chỉnh của các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến lĩnh vực y tế thì việc kinh doanh sản phẩm này còn chịu sự điều chỉnh của các văn bản luật liên quan hoạt động thương mại, mua bán hàng hóa, sản phẩm.

Trong bối cảnh dịch bệnh có dấu hiệu bùng phát thì việc các nhà thuốc kêu gọi dừng bán bán khẩu trang không chỉ là hành vi vi phạm nghiêm trọng đạo đức nghề nghiệp mà còn là hành vi cạnh tranh không lành mạnh trong hoạt động thương mại, sản xuất, hàng hóa. Khoản 2 Điều 8 Luật cạnh tranh đã quy định nghiêm cấm các tổ chức, cá nhân cung cấp thông tin, vận động, kêu gọi, ép buộc hoặc tổ chức để doanh nghiệp thực hiện hành vi hạn chế cạnh tranh, cạnh tranh không lành mạnh.

Do đó, với hành vi kêu gọi dừng bán khẩu trang của các cơ sở này là hành vi vi phạm pháp luật cạnh tranh.

Ngoài ra, trong trường hợp các cơ sở này có hành vi lợi dụng tình trạng khan hiếm không bán hàng, găm hàng, đầu cơ để trục lợi hoặc hành vi không chấp hành quyết định quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong trường hợp có dịch bệnh nguy hiểm, thiên tai, thảm họa thì các hành vi này đều vi phạm pháp luật và cần phải kịp thời phát hiện, xử lý thật nghiêm nhằm ngăn chặn, chấm dứt tình trạng này.

-Chúng ta cần những yếu tố gì để xác minh các nhà thuốc vi phạm?

Việc xác định có hành vi vi phạm hay không thì Bộ y tế, Sở y tế tại các địa phương cần phối hợp chặt chẽ với các đơn vị quản lý thị trường tiến hành thanh tra, kiểm tra các cơ sở kinh doanh dược phẩm, thiết bị y tế có dấu hiệu vi phạm.

Theo đó kiểm tra các kho hàng hóa, hóa đơn, chứng từ để xác định có hành vi găm hàng, đầu cơ hoặc hành vi mua bán hàng hóa, sản phẩm không rõ nguồn gốc hay không, để từ đó có căn cứ xử lý.

Ngoài ra, cần kiểm tra hồ sơ pháp lý của các cơ sở này xem đủ điều kiện hoạt động, điều kiện kinh doanh dược phẩm, thiết bị y tế hay không? Nếu phát hiện các hành vi vi phạm phải xử lý ngay, thậm chí có thể thu hồi giấy phép hoạt động, chứng chỉ hành nghề theo quy định pháp luật.

-Ông có thể giải thích rõ hơn các yêu tố trên?

Việc kinh doanh bất kỳ hàng hóa, sản phẩm nào đều phải chịu sự điều chỉnh của pháp luật về điều kiện kinh doanh, hoạt động kinh doanh, chất lượng hàng hóa, sản phẩm,….

Do đó nếu phát hiện dấu hiệu vi phạm thì cơ quan có thẩm quyền mà trong trường hợp này là các đội quản lý thị trường hoàn toàn có thẩm quyền tiến hành thanh tra, kiểm tra hoạt động của các cơ sở này, từ hóa đơn, chứng từ đến số lượng, chất lượng hàng hóa, sản phẩm để xác định rõ nguồn gốc, số lượng, chất lượng của các thiết bị y tế này có đảm bảo quy định pháp luật hay không, có phải là hàng hóa nhập lậu, không rõ nguồn gốc, hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng hay có hành vi đầu cơ trục lợi hay không,…

-Nếu chứng minh được vi phạm thì các nhà thuốc sẽ bị xử lý như thế nào? Thưa luật sư?

Trong trường hợp có căn cứ xác định các cơ sở này có hành vi kêu gọi, tổ chức cạnh tranh không lành mạnh, không bán khẩu trang thì sẽ xử lý vi phạt hành chính theo Nghị định 75/2019/NĐ-CP của Chính Phủ về xử phạt hành chính trong lĩnh vực cạnh tranh.

Theo đó, phạt tiền từ 01% đến 10% tổng doanh thu trên thị trường liên quan trong năm tài chính liền kề trước năm thực hiện hành vi vi phạm của từng doanh nghiệp là các bên tham gia thỏa thuận hạn chế hoặc kiểm soát số lượng, khối lượng sản xuất, mua, bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ hoặc có các thỏa thuận khác gây tác động hoặc có khả năng gây tác động hạn chế cạnh tranh,….

Ngoài ra, trong trường hợp phát hiện nhóm cơ sở này có hành vi đầu cơ, găm hàng hoặc buôn bán các sản phẩm không rõ nguồn gốc, xuất xứ, không niêm yết giá thì phải xử lý thật nghiêm theo quy định tại Nghị định 185/2013/NĐ-CP về vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Đối với hành vi không chấp hành quyết định huy động của cơ quan nhà nước có thẩm quyền khi có thiên tai, thảm họa, dịch bệnh nguy hiểm thì phải xử phạt ngay theo quy định tại điểm b, khoản 2 Điều 36 Nghị định 176/2013/NĐ-CP về xử phạt hành chính trong lĩnh vực y tế. Ngoài ra, đối với các trường hợp vi phạm trên thì có thể áp dụng chế tài thu hồi chứng chỉ hành nghề dược của người vi phạm theo quy định tại Điều 28 Luật Dược 2016.

-Vậy, còn truy cứu trách nhiệm hình sự thì sao, thưa ông?

Còn nếu có căn cứ xác định nhóm người, nhóm cơ sở kinh doanh này có hành vi lợi dụng tình hình khan hiếm hoặc tạo ra sự khan hiếm giả tạo trong tình hình thiên tai, dịch bệnh, mua vét hàng hóa thuộc danh mục mặt hàng bình ổn giá hoặc thuộc danh mục hàng hóa được Nhà nước định giá nhằm bán lại để thu lợi bất chính từ 100.000.000 đồng trở lên hoặc giá trị hàng hóa từ 500.000.000 đồng trở lên thì cần chuyển ngay cho cơ quan công an có thẩm quyền để truy cứu trách nhiệm hình sự về tội Đầu cơ theo quy định tại Điều 196 Bộ luật hình sự năm 2015.

Theo đó, có thể bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm hoặc cao nhất đến 15 năm tù.

-Trân trọng cảm ơn ông!