Kẻ khóc người cười với 'cú Halving' của Bitcoin

Bitcoin Halving, sự kiện giảm nửa phần thưởng khai thác đồng tiền số lớn nhất thế giới, thường được coi là “cú hích" thúc đẩy giá Bitcoin (BTC), nhưng cũng khiến các công ty tiền điện tử và thợ “đào" chịu một số thiệt hại nhất định.

Bitcoin halving là gì?

Bitcoin halving là một thuật toán được “cha đẻ Bitcoin" Satoshi Nakamoto tạo ra vào năm 2008.

Ban đầu, thuật toán này áp dụng với các thợ “đào" BTC, tức những người trực tiếp tạo ra BTC bằng cách xác thực giao dịch thông qua việc giải các bài toán phức tạp để mở khối mới (block). Sau mỗi khối được khởi tạo, thợ đào nhận về một lượng BTC nhất định, gọi là phần thưởng.

Để hạn chế lạm phát khi quá nhiều thợ đào cùng tham gia, Nakamoto Satoshi đã thêm một đoạn “code” để cứ sau 210.000 khối khai thác (thường mất khoảng 4 năm), phần thưởng sẽ giảm một nửa.

Thuật toán này được gọi là Bitcoin halving, hay còn gọi là “giảm nửa" phần thưởng. Việc giảm một nửa phần thưởng khai thác giúp kiểm soát nguồn cung Bitcoin, từ đó tạo ra sự khan hiếm và loại bỏ những thợ đào không hiệu quả khỏi mạng lưới.

Ông David Weisberger, Giám đốc điều hành của nền tảng giao dịch Coin Routes, cho biết hiện tại, Bitcoin có tỷ lệ lạm phát dưới 2%, tỷ lệ này sẽ giảm xuống dưới 1% sau đợt halving trong tháng này.

Ba lần halving trước đó đã xảy ra vào năm 2012, 2016 và 2020. Trong lần đầu tiên giảm nửa, phần thưởng cho thợ đào đã giảm từ 50 xuống còn 25 BTC cho mỗi khối khai thác.

Năm 2016, phần thưởng khai thác còn 12,5 BTC. Từ ngày 11/5/2020, thợ đào nhận 6,25 BTC khi mỗi khối mới được tạo. Dự kiến, với sự kiện halving vào tháng 4 này, phần thưởng của thợ đào sẽ giảm còn 3,125 BTC. Chu kỳ này sẽ tiếp diễn cho đến khi tổng cộng 21 triệu BTC trên toàn mạng được khai thác hết, dự kiến vào năm 2140.

Bitcoin halving được coi là sự kiện quan trọng hàng đầu và được chờ đợi vì tác động trực tiếp đến toàn ngành, từ thợ đào, người sở hữu tiền số cho đến các công ty buôn bán máy đào chuyên dụng và cả ngành năng lượng.

“Cú hích" tăng giá tiền điện tử

Ông Will Clemente, người sáng lập Reflexivity Research và đồng thời là nhà đầu cơ tiền điện tử, nhận định: “Về cơ bản, đây là một loại cú sốc về nguồn cung trên thị trường khi tổng lượng cung sắp tới bị cắt giảm một nửa.

Chỉ từ quan điểm cung - cầu thô, bạn sẽ thấy có ít nguồn cung hơn trên thị trường. Ngay cả khi nhu cầu không đổi, giá sẽ bắt đầu tăng lên".

Nhìn vào lịch sử các kỳ halving, năm 2012, giá 1 BTC đã tăng 8% trong năm sau khi giảm một nửa. Bitcoin đã tăng lên khoảng 20.000 USD vào cuối năm 2017 từ mức khoảng 650 USD trong đợt giảm nửa năm 2016, tương đương mức tăng khoảng 284%.

Tương tự, đồng tiền số này đạt mức cao kỷ lục gần 69.000 USD vào tháng 11/2021 sau khi giao dịch quanh mức 8.800 USD trước đợt halving năm 2020 - Matthew Sigel, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu tài sản kỹ thuật số tại VanEck ghi chú trong một nghiên cứu hồi tháng 1/2024.

Từ đầu năm 2024, những điều kiện thuận lợi từ việc chính quyền Mỹ chấp thuận các quỹ ETF Bitcoin giao ngay, cùng sự phấn khích trước sự kiện halving, đã giúp giá của đồng tiền số lớn nhất thế giới tăng phi mã và lập kỷ lục mới.

Cụ thể, tháng 3 vừa qua, giá BTC thiết lập mức cao nhất lịch sử là 73.780 USD/BTC. Tính từ đầu năm 2024 tới ngày 15/4, đồng tiền này đã tăng gần 46% giá trị và đang được giao dịch quanh ngưỡng 64.000 USD.

Khi sự kiện halving đến gần, khối lượng giao dịch trên các sàn giao dịch tập trung đã tăng vọt trong 2 tháng qua, khi các nhà đầu tư và nhà giao dịch chuẩn bị sẵn sàng cho sự kiện này.

“Cú sốc” 10 tỷ USD cho các công ty khai thác

Trái với niềm hân hoan từ kỳ vọng BTC sẽ tăng giá sau sự kiện halving của các nhà đầu tư, các công ty tiền điện tử sẽ phải hứng chịu sự sụt giảm doanh thu trị giá hàng tỷ USD do gia tăng chi phí. Theo Bloomberg, dựa trên giá trị hiện tại của BTC, sự kiện này có thể gây ra tổn thất doanh thu khoảng 10 tỷ USD mỗi năm cho toàn ngành.

Theo đó, khi việc khai thác khối ngày càng khó khăn, nhiều công ty trong ngành như Marathon Digital Holdings, Clean Spark... đã chạy đua bằng cách đầu tư vào các thiết bị siêu thanh mới hoặc thu mua các đối thủ nhỏ hơn để thúc đẩy việc kiếm BTC. Người khai thác càng có nhiều sức mạnh tính toán thì càng có nhiều khả năng kiếm được phần thưởng.

Nhưng việc này cũng đang trở nên khó khăn hơn khi độ khó khai thác (thước đo sức mạnh tính toán để khai thác Bitcoin) đã tăng gần gấp 6 lần kể từ đợt halving năm 2020.

Hơn nữa, những người khai thác sẽ cần phải liên tục chi nhiều tiền hơn trong một cuộc “chạy đua vũ trang công nghệ” không bao giờ kết thúc để có được những phần thưởng nhỏ hơn (vì halving diễn ra sau mỗi 4 năm).

Tất nhiên, giá BTC tăng vọt đã giúp bù đắp chi phí năng lượng, chi phí đầu tư và thúc đẩy tăng trưởng trong hoạt động khai thác tiền điện tử.

Theo báo cáo ngày 1/4 của JPMorgan Chase & Co, kể từ khi những chiếc máy chuyên dụng để “đào" coin đầu tiên ra đời vào năm 2013, tổng vốn hóa thị trường của 14 công ty khai thác niêm yết tại Mỹ đã tăng lên khoảng 20 tỷ USD.

Nhưng theo nhà nghiên cứu tiền điện tử TheMinerMag, mặc dù các công ty khai thác được niêm yết tại Mỹ là bộ mặt của ngành nhưng họ chỉ chiếm khoảng 20% sức mạnh tính toán. 80% sức mạnh còn lại thuộc về các công ty khai thác tư nhân - những bên dễ bị tổn thương hơn sau halving vì không thể huy động vốn một cách dễ dàng.

Năm 2021, ước tính cả các công ty khai thác công và tư nhân đã vay tới 4 tỷ USD để mua thiết bị khai thác, thông qua việc liên tục bán BTC, vay nợ hoặc phát hành trái phiếu. Nhưng việc huy động vốn ngày càng khó khăn khi hàng loạt người cho vay phá sản trong cuộc khủng hoảng thị trường tiền điện tử vào năm 2022.

Và trong khi quá trình xác nhận tiêu tốn nhiều năng lượng luôn khiến việc khai thác trở nên tốn kém, các công ty này cũng phải đối mặt với nhiều sự cạnh tranh hơn để đảm bảo được một giá điện ưu đãi từ các công ty tiện ích, cạnh tranh với ngành công nghiệp AI non trẻ đang thu hút một lượng vốn và nguồn cung điện ưu đãi khổng lồ.

Cái kết nào?

Được nhận định là sự kiện quan trọng nhất với thị trường tiền điện tử trong năm 2024, các chuyên gia trong ngành đều đưa ra những dự đoán và lưu ý khác nhau về Bitcoin Halving.

Dự đoán về giá BTC, ông Michael Novogratz, CEO của Galaxy Digital, đã bày tỏ niềm tin rằng giá Bitcoin có thể tăng vọt lên mức ấn tượng 150.000 USD sau khi halving.

Chủ tịch kiêm giám đốc điều hành của Marathon Digital Holdings Fred Thiel thì lặp lại quan điểm về sự tăng trưởng đáng kể sau halving với kỳ vọng Bitcoin sẽ đạt mốc 120.000 USD. Ông cho rằng sự gia tăng tiềm năng này là do nguồn cung hữu hạn của Bitcoin và vai trò của nó như một kho lưu trữ giá trị.

Bên cạnh đó, các chuyên gia cũng lưu ý nhà đầu tư chuẩn bị sẵn tâm lý cho sự kiện sắp xảy ra. Theo đó, lịch sử của Bitcoin cho thấy sự biến động giá ngày càng mạnh mẽ, theo cả hướng lên và xuống quanh thời gian halving, nên nhà đầu tư phải chuẩn bị cho sự biến động tiềm ẩn này và hiểu rằng thị trường có thể gặp những biến động đột ngột và khó lường.

Hơn nữa, dù theo nguyên tắc cung - cầu, giá BTC có thể tăng sau halving, nhưng không có đủ bằng chứng và dữ liệu để khẳng định điều này. Do đó, các chuyên gia khuyến cáo nhà đầu tư không nên tính tới chuyện “ăn xổi” lợi nhuận ngắn hạn sau halving.