Kẻ cầm đầu đường dây khiến 39 người Việt chết ở Anh đã sa lưới thế nào?

Từ một căn hộ nằm ở tầng trên một tiệm pizza ở Brussels (Bỉ), Vo Van Hong đã điều hành đường dây buôn người xuyên châu Âu và chỉ sa lưới sau thảm kịch của 39 người Việt trong thùng xe tải đông lạnh ở Essex.

Vào tháng 1, tòa án ở Bruges (Bỉ) kết án 15 năm tù đối với Vo Van Hong (45 tuổi) với tội danh điều hành đường dây buôn người, dẫn đến cái chết của 39 người Việt Nam trong thùng đông lạnh của xe tải tại Essex (Anh) cuối tháng 10.2019.

Theo báo The Times, 7 tháng sau thảm kịch ở Essex, Vo Van Hong bị cảnh sát bắt giữ trong căn hộ tồi tàn phía trên cửa hàng Pizzeria Milano ở quận Anderlecht của thành phố Brussels (Bỉ).

Trong vụ bắt giữ, cảnh sát đã phát hiện 6 cuốn hộ chiếu được Hong sử dụng (4 hộ chiếu Việt Nam và 2 hộ chiếu Trung Quốc), ít nhất 3 chiếc iPhone và vali chứa đầy giấy tờ tùy thân của người khác.

Trong gần hai năm, ngôi nhà được dùng làm nơi trú ẩn cho những người di cư Việt Nam là nạn nhân của đường dây buôn người và đang chờ được sang Anh. Những người từng ở ngôi nhà này bao gồm một số người trong 39 nạn nhân của thảm kịch xe tải Essex. Đây là số người chết cao nhất ở Anh trong gần hai thập kỷ liên quan đến nhập cư bất hợp pháp.

The Times đưa tin cuộc đột kích vào căn hộ của Hong lúc rạng sáng là kết quả của cuộc điều tra của các công tố viên liên bang Bỉ, với sự giúp đỡ của cảnh sát Anh, nhằm bắt người đàn ông mà họ tin là trung tâm của mạng lưới buôn người trải dài ở nhiều nước.

Họ tuyên bố đường dây của Hong đã vận chuyển bất hợp pháp 335 người Việt Nam từ châu Á di cư đến châu Âu, trong đó 195 người đến Anh. Theo tài liệu tòa án Bỉ, các giao dịch trên được ước tính trị giá ít nhất là 7,9 triệu USD.

Các thẩm phán kết luận ông Hong là "người đứng đầu" và là "thủ lĩnh tổ chức tội phạm”. Các nhà điều tra cũng chứng minh Hong đã tham gia trực tiếp vào việc tìm khách hàng ở Việt Nam rồi sắp xếp đưa đến châu Âu và Anh với mức phí hơn 39.500 USD/người.

Hong thuê các tài xế taxi để đưa người di cư từ nước này sang nước khác. Khi đến Brussels, người di cư sẽ bị tịch thu giấy tờ tùy thân và bị giam giữ trong các nhà trú ẩn trước khi được giao cho những kẻ vận chuyển tội phạm để thực hiện chuyến vượt biên đến Anh.

Điều đáng chú ý là các nhà điều tra vẫn chưa biết danh tính thực sự của Hong. Dấu vân tay của ông không trùng khớp với bất kỳ hồ sơ nào ở Việt Nam. Vo Van Hong được cho là một trong hai bí danh - bí danh còn lại là Hoang Van Thong - được sử dụng kể từ khi đến Bỉ bất hợp pháp cách đây 4 năm.

Tại phiên tòa xét xử vào tháng 1, luật sư của Hong nói Hong rời khỏi Việt Nam sau khi kinh doanh thất bại và cũng là “nạn nhân” của những kẻ buôn người.

Khoảng 1 giờ sáng ngày 23.10.2019, tài xế xe tải Maurice Robinson (27 tuổi) người Bắc Ireland mở cửa một chiếc thùng kín ông vừa nhận chở từ bến tàu Purfleet thuộc hạt Essex trên sông Thames (Anh).

Bên trong là thi thể của 28 người đàn ông Việt Nam, 3 nam thiếu niên và 8 phụ nữ. Họ chết ngạt sau khi đi trên một chuyến phà từ cảng Zeebrugge của Bỉ. Giống như những người di cư Việt Nam khác, các nạn nhân ở Essex đã trả cho kẻ buôn người số tiền lớn để bắt đầu cuộc sống mới ở Anh.

23 phút sau khi phát hiện thi thể, Robinson mới gọi cho nhà chức trách. Trước đó, Robinson gọi cho “ông chủ” của mình. Robinson là một trong 9 người đã bị kết án ở Anh vì tham gia vào đường dây buôn người.

Trước đó, Eamonn Harrison (25 tuổi), cũng là người Bắc Ireland, đã đưa những người di cư Việt Nam từ một điểm hẹn gần Dunkirk (Pháp) đến Zeebrugge. Harrison đã bị phạt tù vào năm ngoái vì tội ngộ sát.

Các thủ lĩnh của đường dây vận chuyển người di cư - trùm vận tải người Ireland Ronan Hughes (42 tuổi) và Gheorghe Nica (44 tuổi), người gốc Romania - lần lượt bị Anh phạt tù 20 và 27 năm. Tuy nhiên, nhà chức trách vẫn chưa bắt được kẻ cầm đầu đường dây buôn người.

Theo The Times, khoảng 8 tháng trước khi thảm kịch ở Essex xảy ra, cảnh sát ở vùng Flanders của Bỉ đã bắt đầu nghi ngờ rằng một nhóm buôn người đang hoạt động trên địa bàn của họ.

Tháng 3.2019, cảnh sát Flanders đã chặn một chiếc taxi đi từ Paris (Pháp) đến Brussels (Bỉ) chở ba hành khách Việt Nam. Sau đó, họ tiếp tục phát hiện một chiếc xe chở tám người Việt Nam di cư bất hợp pháp. Một người đàn ông Việt Nam trên xe nói với cảnh sát rằng ông đang giúp những người đồng hương của mình đến Anh.

Sau khi xem thiết bị di động của nghi phạm, cảnh sát phát hiện ảnh chụp màn hình các giao dịch từ Anh được thực hiện qua Western Union, biển số xe tải và hàng loạt số điện thoại Anh, Bỉ và Việt Nam đáng ngờ.

Trong đó, một số điện thoại liên tục xuất hiện, khiến các công tố viên phải mở một cuộc điều tra rộng hơn, bao gồm theo dõi cuộc gọi và giám sát tài khoản ngân hàng.

Họ đã chạm đến vòng ngoài đường dây của Hong và chỉ đến khi cảnh sát Anh mở cuộc điều tra về vụ việc ở Essex, danh tính của những kẻ buôn người mới dần hé lộ. Dữ liệu từ điện thoại di động của các nạn nhân ở Essex cho thấy nhiều người đã sống ở Anderlecht và sim của họ được mua ở đó. Các số điện thoại mà nạn nhân từng gọi cũng hướng sự chú ý về đường dây của Hong.

Trong những tuần tiếp theo, hai ngôi nhà đặc biệt đã được cảnh sát Bỉ chú ý. Đó là một căn hộ phía trên cửa hàng Pizzeria Milano trên đại lộ Ninoofsesteenweg sầm uất và một căn hộ cách đó 10 phút đi bộ ở Gespstraat, một con phố yên tĩnh.

Cảnh sát phát hiện một người đàn ông Việt Nam trung niên mang giày thể thao màu trắng sọc đỏ, đeo một chiếc túi đen trên vai, thường xuyên đến 2 ngôi nhà này.

Hai căn nhà trên là địa điểm được thuê để những người Việt di cư bất hợp pháp trú ẩn trước khi Hong có thể thu xếp đưa họ đến Anh. Hong bị cáo buộc có ít nhất 4 “đàn em” ở Brussels, trong đó một người mới 18 tuổi.

Hầu hết “khách hàng” của Hong sẽ được đưa từ Bỉ đến Trung tâm Thương mại Đồng Xuân ở Berlin (Đức). Đây là nơi giúp những người mới đến phương Tây dễ dàng hòa nhập. Một số người sẽ ở lại Đức nhưng hầu hết đều nhắm đến Anh.

Hong đã dùng các tài xế taxi ở Brussels, chủ yếu là người Bắc Phi, để chuyển những người di cư từ Berlin đến các điểm tập kết để lên xe tải về phía đông nam nước Anh.The Times đưa tin trong cuộc họp vào tháng trước của Cơ quan Tội phạm Quốc gia Anh (NCA), nhà chức trách cho biết Anh là điểm đến hấp dẫn với người Việt Nam muốn tìm việc làm.

Trước đó, hàng chục người di cư - bao gồm ít nhất 15 trong số 39 nạn nhân ở Essex - được giám sát kĩ càng trong những nơi trú ẩn ở Anderlecht.

Sáng ngày 22.10.2019, 3 chiếc taxi do nhóm của Hong thuê chở người di cư rời Brussels đến Bierne để gặp Harrison, nhưng một chiếc trong số đó không đến nơi như đã hẹn.

Những người còn lại trên thùng xe tải của Harrison thì đến từ các địa điểm tại Paris do một băng nhóm khác kiểm soát. Chưa đầy 12 giờ sau, 39 người trong thùng xe tải tử vong. Nghe tin, Hong và các đàn em chạy sang Đức và cố gắng gây ít động tĩnh nhất có thể. Tuy nhiên, lòng tham đã khiến Hong và một trong những đàn em của mình, Nguyen Long (41 tuổi), quay lại điều hành đường dây ở Brussels.

Hong bị bắt giữ vào ngày 26.5.2020. Khi đó, cảnh sát đã phát hiện ra hộ chiếu của 3 thiếu niên Việt Nam vào tháng 12.2018 trốn trong thùng xe tải ở gần tỉnh Calais (Pháp). Người điều khiển chiếc xe tải đó là Eamonn Harrison. Đây là bằng chứng đầu tiên cho thấy mối liên hệ trực tiếp giữa Hong và đường dây vận chuyển do các trùm vận tải người Ireland và Romania điều hành.

Các công tố viên Bỉ cáo buộc Hong đã dàn xếp ít nhất 37 vụ đưa người sang Anh từ mùa hè năm 2018. Trong khi đó, Long bị kết án 10 năm tù vào tháng 1.

Các thám tử tại NCA đã truy quét những thành viên còn lại trong đường dây của Hong sau khi những người này được cho là đang trốn ở Anh. Ngo Sy Tai (20 tuổi), một người bị nghi là đàn em của Hong, bị bắt ở Worcestershire (Anh) vào tháng 12.2020 sau khi Bỉ phát lệnh bắt giữ. Alex Tran (18 tuổi), một người cũng bị cáo buộc là đàn em của Hong, bị bắt tại một trạm xăng ở Middlesbrough (Anh) vào tháng 6.2021.

Cả hai nghi phạm đều bị cho là đang dùng tên giả. Họ tự nhận là trẻ vị thành niên và là nạn nhân của nạn buôn người. Tuy nhiên, nhà chức trách đã đưa Tai đi kiểm tra xương để xác định tuổi thật.

Các nghi phạm đã bị dẫn độ về Bỉ và dự kiến​​ bị đưa ra xét xử vào tháng 5. Một thành viên khác của đường dây buôn người - có thể là đàn em thứ tư của Hong - được cho là vẫn đang lẩn trốn ở Anh.