IPO - Mua hay không?

Thời gian vừa rồi, khi thị trường thuận, khá nhiều doanh nghiệp đã tận dụng để IPO và cũng rất nhiều nhà đầu tư đổ xô vào mua các cổ phiếu này. Tuy nhiên, thực sự anh chị đã hiểu rõ về hoạt động này chưa? Sau đây, mình sẽ cùng anh chị tìm hiểu nhé.

1. IPO là gì nhỉ?

IPO viết tắt cho Initial Public Offering, dịch ra là hoạt động chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng. Để dễ hình dung chúng ta chia doanh nghiệp làm 3 giai đoạn sau khi trở thành công ty cổ phần:

CTCP nội bộ ===== CTCP Đại chúng chưa Niêm yết ===== CTCP Đại chúng Niêm yết

Nhiều người sẽ nghĩ rằng IPO là lên sàn bán luôn, nhưng thực tế đây là bước chuyển giao sang CTCP Đại chúng mà thôi. Sau đó, qua rất nhiều các thủ tục khác thì cổ phiếu mới được “lên sàn”

Còn về các thủ tục cụ thể thì khá dài và phức tạp nên các doanh nghiệp này sẽ phải thuê tổ chức tư vấn riêng mà thường sẽ là bộ phận Ngân hàng đầu tư (IB) tại các công ty chứng khoán.

2. Tại sao doanh nghiệp IPO?

Có hàng tá lí do để giải thích cho vấn đề này, nhưng chung quy vẫn chỉ có một mục đích chính: TIỀN

Đầu tiên, đây là kênh huy động vốn. IPO xong, doanh nghiệp sẽ mang về được một số vốn nhất định. Và sau này, khi cần thêm vốn, họ có thể tiếp tục tăng vốn nhờ cách phát hành thêm (Cụm từ “bán giấy lấy tiền” từ đây mà ra, khi có nhiều DN lợi dụng hình thức này để trục lợi). Rõ ràng, IPO giúp doanh nghiệp ít lệ thuộc vào vốn vay ngân hàng, không cần trả lãi, không cần tài sản thế chấp.

Thứ 2, đây là cách tăng độ uy tín. Anh chị tưởng tượng, để được IPO, thì doanh nghiệp phải đáp ứng được bao nhiêu tiêu chí khắt khe đến từ UBCK. = Tự thể hiện mình là doanh nghiệp tốt, đủ tầm cạnh tranh với các đối thủ. Ngoài ra, IPO cũng giúp tăng độ nhận diện thương hiệu lên nhiều.

(Lấy ví dụ từ bản than mình; trước đây, mình không biết đến các sản phẩm đến từ nhựa Việt Thành đâu, nhưng từ ngày doanh nghiệp này xuất hiện trên HNX, nếu đi chọn sản phẩm mà thấy của and này thì mình có cảm giác tin tưởng hơn ^^).

Thứ 3, đây là bước đệm cho M&A. Vấn đề này chắc anh chị đã quá rõ rồi khi hằng năm đều có các case mua lại doanh nghiệp nhỏ tiềm năng (Ví dụ như nhiều tập đoàn hay mua lại cổ phần của các cty chứng khoán để hoàn thiện chuỗi hoạt động).

Thứ 4, đây là phương thức thoái vốn hợp lý dành cho các cổ đông lớn đã đồng hành cùng DN. Trước khi được chào bán ra đại chúng, các cổ đông cầ tìm được người mua để chuyển nhượng. = Phức tạp, tốn thời gian. Nên khi IPO thì cổ phiếu vừa thu hút được lượng lớn nhà đầu tư khác mà có khi còn bán được giá cao hơn. Nếu để ý, đây sẽ là cách mà các công ty mới dùng để gọi vốn với các nhà đầu tư mạo hiểm (Câu chuyện của các shark trên TV).

Nói chung, IPO là “nước cờ” tiến thân mà nhiều doanh nghiệp ấp ủ và có cả tỷ mục tiêu nhỏ nhưng đều chung một mục đích to đùng là để “kiếm tiền”.

3. Tại sao nhiều người thích mua cổ phiếu IPO?

Trên thị trường Tài chính này, tất cả các đối tượng tham gia đều vì mục tiêu lợi nhuận.

Sau một thời gian làm việc sát vách với thị trường, mình nhận ra, đa số anh chị mua cổ phiếu IPO là bởi vì “Mình sẽ mua được cổ phiếu tốt trước người khác”.

Có vẻ, lại là chuyện thường ngày ở huyện Vì sao ư? Đơn giản là vì, trước khi IPO, sẽ có rất nhiều các bên công ty chứng khoán làm “đại lý” cho doanh nghiệp để PR cho cổ phiếu của họ. Hàng loạt các câu chuyện về tiềm năng doanh nghiệp được vẽ nên, khiến anh chị tin rằng mình mua được giá rẻ.

Mình không nói mua cổ phiếu IPO là lỗ nhưng nhìn vào thực tế 2 năm gần đây, có mấy cổ phiếu giữ được giá cao hơn IPO.

4. Câu chuyện đằng sau các thương vụ IPO

Thế này nhé, nếu anh chị là chủ doanh nghiệp. Anh chị có muốn bán đi một phần “cuộc đời” của mình với mức giá rẻ hơn giá trị thực?

Giá của các case IPO sẽ này có sự “nhúng tay” của các bên Invesment Banking. Vì anh chị biết đấy bộ phận này sẽ tư vấn cho doanh nghiệp để sao có lợi nhất vì chắc chắn họ sẽ được hưởng “hoa hồng”. Thường sẽ có thêm một bên thứ 3 là một Quỹ, một Tổ chức “giúp đỡ” doanh nghiệp có một BCTC hoàn hảo với tiềm năng sáng hơn mặt trời và chủ doanh nghiệp sẽ để các bên thứ 3 này nắm giữ một lượng cổ phiếu ở mức giá rất thấp.

Và sau khi mọi công cuộc PR bắt đầu, nhà đầu tư cảm thấy FOMO chấp nhận một mức giá cao. = Anh chị biết ai là người có lợi rồi đó.

Tất nhiên, đôi khi chăm đãi cát cũng ra vàng như MWG như PNJ, nhưng vàng thì hiếm hơn cát nên anh chị phải cẩn thận hơn.

Tóm lại, để được IPO thì phần lớn các cổ phiếu đều rất ưu tú; nhưng chúng thường được bán với mức giá rất cao so với giá trị thực nên anh chị nên kiên nhẫn hơn. Như mình, thường không tham gia các cổ phiếu niêm yết dưới 6 tháng vì cổ phiếu cần trải qua đủ một khoảng thời gian nhất định mới được chính thị trường “định giá”. Hoặc nếu anh chị cảm thấy đủ tự tin am hiểu doanh nghiệp đó thì hẵng tham gia chứ tuyệt đối không tin lời gọi mời của bất cứ ai trên thị trường, mọi ý kiến chỉ nên tham khảo.