HOSE chính thức lên tiếng về các giải pháp khắc phục nghẽn lệnh

Sáng ngày 30/03, Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE) ra văn bản công bố tình trạng quá tải hệ thống tại HOSE và các giải pháp khắc phục. Trong đó, theo tính toán của HOSE, việc tăng lô lên 1,000 có thể giảm 40-50% tổng số lượng lệnh giao dịch. Nếu áp dụng lô 1,000 cho cổ phiếu có thị giá dưới 30,000 đồng/cp thì sẽ giảm được khoảng hơn 20% số lượng lệnh.

HOSE đã làm gì để chống nghẽn lệnh?

Tình trạng quá tải hệ thống tại HOSE và các giải pháp khắc phục HOSE đã thực hiện việc nâng lô giao dịch từ 10 lên 100 chứng khoán từ ngày 04/01/2021 nhằm giảm bớt số lượng lệnh vào hệ thống. Theo HOSE, giải pháp này đã góp phần giảm tải được một phần lệnh vào hệ thống, giúp thanh khoản tăng được 15 - 18% như dự kiến.

Ngày 03/03/2021, UBCKNN cũng đã có văn bản hướng dẫn HOSE, HNX và Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam (VSD) về việc chuyển giao dịch cổ phiếu niêm yết từ HOSE ra HNX. Theo đó, các doanh nghiệp niêm yết có nguyện vọng chuyển giao dịch cổ phiếu niêm yết từ HOSE sang HNX sẽ được các đơn vị liên quan hỗ trợ tối đa.

Giải pháp nâng lô giao dịch 100 chứng khoán là một trong những giải pháp HOSE đã đề xuất với cơ quan quản lý, nhằm giảm bớt số lượng lệnh vào hệ thống. Giải pháp này đã góp phần giảm tải được một phần lệnh vào hệ thống, giúp thanh khoản tăng được 15 - 18% như dự kiến. Tuy nhiên, hiện tượng quá tải hệ thống vẫn chưa xử lý được dứt điểm, nhất là trong các phiên có thanh khoản rất lớn chạm đến mức 15.000 -16.000 tỷ đồng

Đâu là cơ sở cho giải pháp tăng lô giao dịch lên 1,000 chứng khoán mà HOSE đang đề xuất?

HOSE cho biết đây là một trong những giải pháp Sở đã nghiên cứu, tham khảo ý kiến các chuyên gia, và đề xuất với cơ quan quản lý liên quan để đánh giá tác động cũng như hiệu quả. Theo ý kiến của các chuyên gia, việc tăng lô giao dịch 1,000 chứng khoán là một trong những giải pháp giảm được số lệnh nhỏ vào hệ thống, từ đó trực tiếp làm giảm áp lực lên hệ thống xử lý của HOSE. Theo tính toán của HOSE, việc tăng lô lên 1,000 có thể giảm 40-50% tổng số lượng lệnh giao dịch. Nếu áp dụng lô 1,000 cho cổ phiếu có thị giá dưới 30,000 đồng/cp thì sẽ giảm được khoảng hơn 20% số lượng lệnh.

Việc tăng lên lô 1,000 các nhà đầu tư nhỏ lẻ cũng sẽ được bảo vệ tốt hơn thông qua việc đầu tư vào chứng chỉ quỹ phát hành bởi các công ty quản lý quỹ chuyên nghiệp. Đây cũng là xu hướng thường thấy tại các thị trường chứng khoán quốc tế, những nhà đầu tư cá nhân ít khi mua/bán trực tiếp cổ phiếu cho chính họ. Từ đó sẽ gián tiếp thúc đẩy sự phát triển của các quỹ đầu tư, thúc đẩy ngành quản lý quỹ phát triển, để gia tăng lượng nhà đầu tư chuyên nghiệp trên thị trường theo đúng mục tiêu của Chính phủ. Đây là điều có ý nghĩa dài hạn đối với sự phát triển bền vững của thị trường chứng khoán Việt Nam.

Tăng lô giao dịch 100 hay 1,000 chứng khoán sẽ gây khó khăn cho nhà đầu tư, nhà đầu tư muốn bán cổ phiếu lẻ thì phải làm như thế nào?

HOSE cho biết hiện tại, hệ thống của HOSE không có bảng giao dịch lô lẻ. Cổ phiếu lô lẻ được CTCK tổ chức mua lại của khách hàng. Việc xây dựng một bảng giao dịch lô lẻ trên hệ thống giao dịch ngay lúc này có thể gây mất ổn định về hệ thống và mất thời gian, trong ngắn hạn HOSE đề xuất giải quyết bằng những qui định đối với CTCK để việc mua lại/bán làm tròn lô của nhà đầu tư sát với giá thị trường hơn, bảo vệ lợi ích của nhà đầu tư nhỏ lẻ. Trong tương lai, khi hệ thống giao dịch mới đi vào hoạt động, sẽ có bảng giao dịch lô lẻ.

Cơ sở của giải pháp ngưng cho phép hủy, sửa lệnh giao dịch

Theo số liệu của HOSE, từ tháng 1/2020 đến tháng 2/2021, bình quân số lệnh huỷ và sửa trong tháng chiếm khoảng 30% tổng số lệnh giao dịch. Nếu ngưng cho phép huỷ, sửa lệnh giao dịch sẽ giúp tối ưu hóa lượng lệnh vào thị trường, giảm được số lệnh hủy/sửa đang chiếm 30% số lệnh vào hệ thống. Giải pháp này có thể thực hiện nhanh, tương tự như việc nâng lô lên 100 vừa qua.

HOSE có theo dõi, giám sát được việc một số CTCK giao dịch sử dụng robot (giao dịch thuật toán) để đặt lệnh hay không? Một số CTCK chỉnh sửa hệ thống theo đó làm phát sinh các lỗi làm ảnh hưởng đến hệ thống, HOSE có giải pháp gì cho vấn đề này?

HOSE đã báo cáo UBCKNN để họp và nhắc nhở, khuyến cáo các CTCK không được sử dụng giải pháp đặt lệnh qua robot trong giai đoạn này để giảm tải hệ thống. Giải pháp này rất cần ý thức và sự hợp tác của các công ty chứng khoán thành viên. HOSE giám sát quá trình thay đổi hệ thống của CTCK. Trường hợp phát hiện nguy cơ hệ thống của CTCK gây bất ổn cho hệ thống của HOSE, các biện pháp ngăn chặn sẽ được áp dụng, bao gồm việc tạm thời ngắt kết nối của CTCK. CTCK muốn thay đổi chức năng hệ thống giao dịch, thay đổi cấu trúc của hệ thống CNTT phục vụ cho giao dịch trực tuyến, thay đổi nhà cung cấp giải pháp, thay đổi địa điểm kết nối giao dịch trực tuyến phải báo cáo và được HOSE chấp thuận.

HOSE đã triển khai chỉ đạo của UBCKNN về việc chuyển giao dịch cổ phiếu từ HOSE sang HNX như thế nào?

HOSE đã thực hiện công bố thông tin rộng rãi ra toàn thị trường, cung cấp thông tin cho các doanh nghiệp niêm yết và doanh nghiệp chuẩn bị niêm yết về cơ chế khuyến khích doanh nghiệp niêm yết tự nguyện chuyển giao dịch cổ phiếu sang HNX. Đây là cơ chế tạm thời nhằm giảm tải cho hệ thống.

HOSE cùng các đơn vị liên quan là HNX và VSD đã thống nhất quy trình phối hợp thực hiện việc chuyển giao dịch cổ phiếu của các doanh nghiệp có nguyện vọng chuyển giao dịch. HOSE sẽ tạo điều kiện tối đa để doanh nghiệp thực hiện việc chuyển giao dịch một cách nhanh nhất.

Đối với các hồ sơ đăng ký niêm yết mới, HOSE sẽ giải thích cho doanh nghiệp hiểu rõ ràng với tình trạng quá tải hiện nay thì cổ phiếu của doanh nghiệp sẽ tạm thời giao dịch trên HNX.

HOSE và FPT đã bắt đầu xây dựng hệ thống giao dịch tạm để giải quyết tình trạng quá tải hệ thống, dự án này đang được triển khai như thế nào?

Phía HOSE cho biết đang phối hợp với FPT triển khai theo tinh thần chỉ đạo của Bộ Tài chính, UBCKNN để tạo ra một giải pháp giảm tình trạng quá tải hiện nay của HOSE. Đây là giải pháp sử dụng phần mềm hệ thống giao dịch đang được sử dụng tại HNX và sẽ triển khai trên nền tảng hạ tầng tại HOSE để có thể thay thế hệ thống khớp lệnh của HOSE. Giải pháp này giảm thiểu việc tác động, thay đổi đối với hệ thống của các CTCK.

Mục tiêu đặt ra là hệ thống sẽ xử lý được khoảng từ 3,000,000 đến 5,000,000 lệnh một ngày. Đây là giải pháp tối ưu bởi thời gian triển khai cũng như các rủi ro về góc độ hệ thống. Theo khảo sát, phân tích và đánh giá của FPT thời gian dự kiến để triển khai hệ thống là khoảng 3 đến 4 tháng.