Hồn Việt trên đất Mỹ

Cầm trên tay hộp cháo sườn và quẩy còn nóng hôi hổi, Đại sứ Cuba tại Mỹ rất xúc động, bảo rằng không ngờ bà ấy có cơ hội ăn cháo sườn Việt Nam ở xứ sở cờ hoa.

Đó là câu chuyện mà bà Trần Thị Bích Vân, phu nhân ông Nguyễn Quốc Dũng, Đại sứ Việt Nam tại Mỹ, chia sẻ với phóng viên trước thềm Tết Quý Mão 2023, để nói với sức mạnh của ngoại giao ẩm thực.

Bà Vân chia sẻ, khi sang Washington DC, Đại sứ Dũng gặp lại Đại sứ Cuba Lianys Torres Rivera, người từng làm đại sứ lâu năm ở Việt Nam và rất yêu Việt Nam. Khi bà Rivera mời cơm vợ chồng Đại sứ Dũng, Đại sứ quán Việt Nam chuẩn bị hoa và quà, thường là phở và nem. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết bà Rivera thích cháo sườn. Ở Mỹ khó có thể kiếm cháo sườn nấu bằng bột tinh như ở Việt Nam, vì họ chỉ nấu bằng hạt gạo. “May mắn là ở sứ quán có một em nấu cháo sườn và làm quẩy rất ngon. Khi mang đến, bà ấy rất xúc động, bảo rằng không thể ngờ còn có cơ hội được ăn cháo sườn ở Mỹ”, bà Vân kể.

Bà Vân cho rằng, trong ngoại giao, món quà ý nghĩa lớn lao chính là quan tâm đến sở thích của bạn. “Khi đi gặp đối tác, mình cố gắng tìm hiểu xem họ thích gì để cố gắng đáp ứng, nhất là ẩm thực. Những điều đó tuy nhỏ nhưng giúp xây dựng tình bạn bền chặt”, bà Vân chia sẻ.

Bà Trần Thị Bích Vân cho biết, bà đang động viên mọi người tham gia câu lạc bộ những người yêu quan họ. Kế hoạch của câu lạc bộ là biểu diễn tại Tết cộng đồng do Đại sứ quán Việt Nam tại Mỹ tổ chức ngày 6/1/2023, cho tất cả các gia đình làng Việt, cùng với cộng đồng những người sang đây làm việc cho các tổ chức như WB, IMF… cùng gia đình họ, cũng như những người đi học ở Mỹ rồi ở lại làm việc.

Nhà riêng của Đại sứ Việt Nam nằm trên Đường R ở thủ đô Washington DC, nên thường gọi là Nhà R, hoặc Ngôi nhà Việt Nam. Đây là địa điểm mà bạn bè người Mỹ rất thích đến để thưởng thức các món ăn Việt Nam, đặc biệt là phở. “Các bạn chia sẻ rằng đi ăn ở quán Việt Nam ở bất kỳ nơi nào trên nước Mỹ cũng không bằng ở Nhà R. Phở Nhà R là số 1, nem Nhà R cũng là số 1, vừa thơm giòn, nhỏ, rất tinh tế. Đó là điều mà các bạn bè Mỹ nói rất chân thành”, bà Vân chia sẻ.

Phu nhân Đại sứ cho biết, trong mấy năm COVID-19, khi không thể mời các bạn đến được, cán bộ của Đại sứ quán Việt Nam làm phở và nem mang đến tận nơi tặng một số bạn bè, kèm theo tờ hướng dẫn cách hâm nóng, rán lại. Một đại sứ từng tổ chức Tết Việt Nam qua Zoom, bằng hình thức giao lưu qua màn hình, đến lúc ăn mọi người đều có đồ sẵn trước mặt, vừa ăn vừa nói chuyện. Bà Vân cho rằng đó là cách rất sáng tạo, dùng ẩm thực để đưa Việt Nam đến gần bạn bè Mỹ hơn, tạo nên những mối quan hệ tốt nhằm giúp cho công việc của Đại sứ quán trôi chảy hơn.

Đưa “đại sứ văn hóa” vào trường học

Từ khi cùng Đại sứ Dũng sang Mỹ để bắt đầu nhiệm kỳ (tháng 2/2022), bà Vân tích cực mở rộng Hội Phu nhân Phu quân Việt Nam ở Washington DC, triển khai nhiều hoạt động quảng bá văn hoá Việt Nam đến người Mỹ. Một cách được Hội chọn để giới thiệu văn hoá Việt Nam là triển khai các chương trình nhằm khơi gợi niềm yêu thích tìm hiểu về Việt Nam cho các bạn học sinh trong Trường Tiểu học Murch, nơi có khoảng 30 học sinh là con em cán bộ Việt Nam đang theo học cùng các bạn Mỹ và một số quốc gia khác.

Ngày 20/9/2022, bà Vân cùng một số thành viên của Hội đến thăm và làm việc với Ban Giám hiệu Trường Tiểu học Murch để bày tỏ mong muốn tổ chức các hoạt động như lễ hội Trung thu, ngày hội Văn hóa Việt Nam trong khuôn khổ Tuần lễ quốc tế hoặc trong Tháng tìm hiểu về châu Á của trường, đồng thời trao tặng thư viện trường những con rối nước bằng gỗ và một số sách ảnh, truyện tiếng Anh và song ngữ, trong đó có cuốn đã gắn bó với tuổi thơ của nhiều người Việt là “Dế mèn phiêu lưu ký”. “Ông Hiệu trưởng rất trân trọng và dành một chỗ trang trọng trong thư viện để bày những đồ vật đó, kèm theo khuyến cáo: ‘Không được sờ vào hiện vật’, cho thấy họ rất quý trọng những món quà mình tặng”, bà Vân kể.

Ngoại giao ẩm thực, còn gọi là “ngoại giao dạ dày”, là phương pháp ngoại giao tận dụng giao tiếp bằng văn hoá ẩm thực quốc gia. Các nhà nghiên cứu khẳng định, “ngoại giao dạ dày” thành công có thể mang lại nhiều lợi ích, không chỉ để xây dựng quan hệ cá nhân mà còn tạo ra lợi ích chính trị - kinh tế lâu dài cho đất nước.

Phu nhân Đại sứ cho biết, trong năm mới, bà và các thành viên trong Hội sẽ tìm thêm những cuốn sách, truyện của Việt Nam bằng tiếng Anh để tặng cho các trường có con em Việt Nam ở Washington DC học, tin rằng đó là một cách đưa văn hóa Việt Nam ngấm sâu vào bạn bè Mỹ và con em những nước khác đang học ở đó.

Trong khuôn khổ Lễ hội Mùa Thu của trường hôm 23/10/2022, Hội Phu nhân Phu quân tham gia trưng bày các vật phẩm đặc trưng của Việt Nam. Các bạn nhỏ người Mỹ rất háo hức tìm hiểu về rối nước, tranh gạo, túi thêu, đồ sơn mài và trang phục truyền thống của Việt Nam. Hoạt động giới thiệu tại gian hàng được đảm nhận bởi chính các bạn học sinh Việt Nam đang theo học phổ thông tại Washington DC, vì vậy cũng giúp học sinh Việt Nam đang học tập tại Mỹ hiểu hơn về nét đẹp của quê hương và tăng thêm tinh thần tự hào dân tộc.

Trong một dịp vào tháng 4/2022, Hội tổ chức Ngày hội Văn hóa Việt Nam cho các bạn học sinh lớp 3 để gây quỹ cho trường. Các bạn nhỏ rất hào hứng tham gia trả lời câu hỏi về Việt Nam. Một phần khiến học sinh Mỹ hào hứng không kém là trải nghiệm các trò chơi dân gian của Việt Nam như ô ăn quan, cá ngựa, bắn chun… Theo bà Vân, đó chỉ là một sự kiện có quy mô nhỏ nhằm giới thiệu về đất nước, con người, văn hóa và ẩm thực Việt Nam, nhưng hướng tới một mục tiêu cao hơn, đó là góp phần nâng cao nhận thức về sự đa dạng văn hóa trong cộng đồng.

Trong một dịp khác, nhân ngày tri ân thầy cô, Hội Phu nhân Phu quân làm gần 1.000 cái nem để tặng các thầy cô trường Murch. “Các chị em phải phân công nhau đi chợ, chuẩn bị, gói, nhiều người có con nhỏ nhưng vẫn thu xếp cùng làm. Vất vả nhất là khâu rán. Hôm sau, trước khi mang đến còn phải rán lại. Muốn tạo ra món quà đặc biệt cũng cần tốn chút công sức”, bà Vân chia sẻ.

Hội còn tham gia nhiều hoạt động khác, như trình diễn áo dài lụa Việt Nam trong sự kiện “Vòng tay nước Mỹ” do Hội Thanh niên Sinh viên Việt Nam tại Mỹ tổ chức, nhằm quảng bá về áo dài lụa Việt Nam tới bạn bè quốc tế và người dân Mỹ. Bỏ lại những lo toan thường ngày, các chị em tươi tắn, trẻ trung, tự tin vững bước trên sân khấu và tỏa sáng.