Hồi ký Bolton: Đích thân ông Tập đề nghị ông Trump bỏ cấm vận về Huawei

Đích thân Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã đề nghị Tổng thống Mỹ Donald Trump dỡ bỏ các lệnh trừng phạt đối với các công ty công nghệ Trung Quốc và ông Trump dường như đã hồi đáp các đề nghị này.

Trong cuốn hồi ký mang tên “Căn phòng nơi điều đó xảy ra” của cựu cố vấn ninh quốc gia Mỹ John Bolton, ông này cho biết chính Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã nêu ra các cuộc thảo luận về các công ty công nghệ Huawei và ZTE trong các cuộc điện đàm với nhà lãnh đạo Mỹ Donald Trump vào tháng 5/2018 và tháng 9/2019, nói rằng ông sẽ cảm kích ông Trump nếu các lệnh trừng phạt nhằm vào các công ty này được dỡ bỏ.

Theo cuốn sách, trong một cuộc điện đàm vào ngày 8/5/2018, ông Tập đã nhắc tới các lệnh trừng phạt của Bộ Thương mại Mỹ đối với tập đoàn thiết bị viễn thông ZTE về cáo buộc vi phạm các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Iran, các biện pháp mà ông Trump miêu tả là “rất mạnh, thậm trí khắc nghiệt”.

“Ông Trump nói rằng ông đã yêu cầu Bộ trưởng Thương mại Wilbur Ross đưa ra một giải pháp gì đó đối với Trung Quốc”, ông Bolton viết. “Ông Tập đáp lại rằng nếu điều đó được thực hiện, ông sẽ cảm kích ông Trump và ông Trump đáp lại ngay rằng ông làm điều đó chỉ vì ông Tập”.

Vào ngày 13/5/2018, tức là chưa đầy 1 tuần sau cuộc điện đàm đó, ông Trump viết trên Twitter rằng ông và ông Tập đã “hợp tác cùng nhau để điều kiện cho… ZTE trở lại kinh doanh, rất nhanh chóng” vì “có quá nhiều việc làm tại Trung Quốc bị mất”.

Cũng trong cuộc điện đàm tháng 5/2018, ngoài các cuộc đàm phán thương mại giữa hai nước, ông Trump cũng nói với ông Tập về việc Mỹ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran, và hỏi ông Tập liệu ông có muốn biết tuyên bố của ông hay không, “theo kiểu rất trẻ con”, ông Bolton viết.

Một tuyên bố của Bộ Ngoại giao Trung Quốc về cuộc điện đàm cho biết hai nhà lãnh đạo đã thảo luận về thương mại và tình hình bán đảo Triều Tiên, nhưng hoàn toàn không đề cập tới Iran.

Trong một cuộc điện đàm khác vào tháng 6/2019, trước cuộc gặp bên lề G20 ở Osaka (Nhật Bản), ông Tập đã phản đối mạnh mẽ quyết định của Mỹ nhằm đưa Huawei vào danh sách các thực thể gây lo ngại về an ninh quốc gia, một động thái có thể ngăn các công ty Mỹ làm ăn với Huawei.

“Ông Tập cảnh báo rằng, nếu mọi việc không được xử lý phù hợp, Huawei có thể làm tổn hại tới quan hệ song phương nói chung”, ông Bolton viết. “Ông Tập miêu tả Huawei là một công ty tư nhân nổi tiếng của Trung Quốc có quan hệ rất quan trọng với các tập đoàn công nghệ Mỹ là Qualcomm và Intel. Ông Tập muốn lệnh cấm lên Huawei được dỡ bỏ và ông muốn phối hợp với cá nhân ông Trump về vấn đề này và ông Trump có vẻ dịu giọng”.

Khoảng 1 tuần sau thượng đỉnh G20 tại Osaka, trong một động thái dường như giảm nhẹ lập trường cứng rắn của Mỹ với Huawei, ông Trump cho biết Mỹ đã bán một “số lượng lớn hàng hóa cho Huawei”, và rằng “Đó là điều tích cực, chúng ta sẽ tiếp tục bán hàng hóa đó”.

Nhưng căng thẳng giữa Bắc Kinh và Washington đã leo thang kể từ đó, khi Mỹ ngừng cung cấp các chất bán dẫn cho Huawei vào tháng 5 năm nay, và hối thúc các đồng minh của Mỹ loại Huawei khỏi các dự án hạ tầng 5G do lo ngại an ninh quốc gia.

Mặc dù ông Trump đã bác bỏ cuốn hồi ký của ông Bolton là “chứa đầy những lời dối trá và những câu chuyện bịa đặt”, các giai thoại và chi tiết từ cựu cố vấn vấn ninh quốc gia Mỹ đã hé lộ phần nào về chính sách được cho là thất thường của chính quyền Trump đối với Trung Quốc và các cuộc trao đổi hậu trường giữa giới chức Mỹ với giới chức Trung quốc.

Cuốn hồi ký miêu tả chính sách ngoại giao của ông Trump phụ thuộc phần nhiều vào mối quan hệ cá nhân của ông với các nhà lãnh đạo thế giới, trong đó có ông Tập, và đích thân ông Tập đã đưa ra những đề nghị trực tiếp đối với ông Trump về các vấn đề quan trọng.

Trước đó, báo chí Mỹ cũng dẫn các trích đoạn từ cuốn hồi ký của ông Bolton cho biết chính ông Trump đã đề nghị ông Tập giúp ông giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2020 và đề nghị này được đưa ra trong cuộc gặp bên lề thượng đỉnh G20 ở Osaka tháng 6/2019. Trong một cuộc phỏng vấn ngày 17/6, ông Trump đã lên tiếng bác bỏ các thông tin này.