Hồi kết cho ba năm mơ mộng của Mark Zuckerberg

Sau gần ba năm theo đuổi, tham vọng vũ trụ ảo của Mark Zuckerberg bị coi là mơ mộng và gần như bị bỏ rơi trước làn sóng AI.

Tháng 10/2021, Zuckerberg đổi tên công ty Facebook thành Meta. Ông kỳ vọng sẽ xây dựng một thế giới ảo nơi mọi người có thể tương tác một cách trực quan ở bất cứ đâu mà không cần gặp mặt trực tiếp. Tuy nhiên, việc thiếu tầm nhìn và sự nhất quán khiến ý tưởng đó trở nên viển vông, phi thực tế. Sau cơn sốt, theo Business Insider, vũ trụ ảo metaverse đang tàn lụi và chuẩn bị gia nhập "nghĩa địa" của những ý tưởng công nghệ thất bại.

Tham vọng vũ trụ ảo metaverse của Mark Zuckerberg đang dần tan biến. Ảnh: AP

Lời hứa hoành tráng

Khi thông báo sẽ chuyển trọng tâm sang metaverse, Zuckerberg tuyên bố đây là tương lai của Internet. Trong video quảng cáo, Meta mô tả viễn cảnh tương tác liền mạch trong thế giới ảo khiến mọi người cảm thấy như đang ở trong phòng cùng nhau. Giới công nghệ và truyền thông cũng ủng hộ khái niệm mới. The Verge đã thực hiện bài phỏng vấn dài 5.000 từ với Zuckerberg, mô tả "một tầm nhìn bao quát, sâu sắc về Internet" của CEO Meta.

Hàng loạt tên tuổi lớn cũng không muốn đứng ngoài cuộc và tuyên bố tham gia metaverse, như Waltmart, Roblox, Microsoft, ByteDance, Amazon, Disney. Công ty tư vấn Gartner dự đoán 25% dân số thế giới sẽ dành ít nhất một giờ mỗi ngày trong metaverse vào năm 2026. WSJ nhận định metaverse sẽ thay đổi cách con người làm việc mãi mãi. Công ty tư vấn toàn cầu McKinsey cho rằng vũ trụ ảo có thể tạo ra giá trị 5.000 tỷ USD trong 5-10 năm tới, Citibank thậm chí đưa ra mức cao hơn là 13.000 tỷ USD.

Nhưng bước sang 2022, mọi thứ như dừng lại. Zuckerberg coi metaverse là "sự kế thừa của Internet di động", nhưng lại không thể xác định mô hình kinh doanh. Để trải nghiệm vũ trụ ảo, người dùng cần kính thông minh cồng kềnh và đắt đỏ. Ví dụ, nếu muốn gia nhập nền tảng Horizon Worlds, họ phải mua kính Oculus giá hàng trăm USD. Các hoạt động ở đây cũng nghèo nàn.

Giới truyền thông mô tả Zuckerberg "đang ở một nơi nào đó giữa thiếu thực tế và hoàn toàn vô trách nhiệm". Các chuyên gia cho rằng Meta và hầu hết công ty tham gia cuộc đua metaverse chỉ để không bị chê chậm chân trước xu hướng mới, còn thực tế bản thân họ cũng chưa rõ mục đích chính để làm gì hoặc tại sao làm như vậy.

Bắt đầu sụp đổ

Sau sự cường điệu, metaverse nhanh chóng trở thành "bom xịt". Ed Zitron, CEO công ty quan hệ công chúng EZPR, sự sụp đổ này dễ đoán khi mà ý tưởng kinh doanh lẫn dự báo thị trường "màu hồng" hầu như chỉ xuất phát từ lời nói của Mark Zuckerberg.

Decentraland, một trong những metaverse nổi tiếng nhất với các lô đất ảo hàng triệu USD, giờ như một nơi hoang vu không người qua lại. Theo Coindesk, nền tảng này có khoảng 38 người dùng hàng ngày. Đại diện Decentraland phản đối, nói sản phẩm của mình có hơn 5.000 người dùng mỗi ngày. Tuy vậy, vài nghìn người truy cập một ngày vẫn là một con số ảm đạm, thấp hơn nhiều so với hàng trăm nghìn người chơi trong các trò chơi trực tuyến lớn, như Fortnite.

Meta đã đốt hàng tỷ USD vào vũ trụ ảo Horizon Worlds nhưng cũng chỉ đạt vài trăm nghìn người dùng. Ngay cả nhân viên Meta cũng chán tham gia metaverse do công ty mình tạo ra vì nhận thấy đó là một thế giới tẻ nhạt, gặp hàng loạt lỗi, hoạt động thiếu ổn định.

Nhiều công ty theo đuổi mục tiêu vũ trụ ảo đã bắt đầu quay lưng, như Microsoft "khai tử" nền tảng làm việc ảo AltSpaceVR vào tháng 1 và sa thải 100 nhân sự. Disney đóng cửa bộ phận metaverse vào tháng 3. Walmart cũng từ bỏ vũ trụ ảo đã xây dựng trên Roblox.

Mark Zuckerberg, người đưa khái niệm metaverse lên cao trào, cũng đang góp phần đẩy vũ trụ ảo đến bên bờ thất bại. Trong báo cáo tài chính của Meta ngày 26/4, Zuckerberg nhắc đến "AI" 27 lần, trong khi dành chưa tới 90 giây đề cập đến metaverse. "Chúng tôi nhìn thấy cơ hội giới thiệu các ứng dụng của AI cho hàng tỷ người theo những cách hữu ích và có ý nghĩa", ông nói.

Ed Zitron nhận định: "Zuckerberg đốt hàng chục tỷ USD vào metaverse để phục vụ cho nỗi ám ảnh viển vông, mơ mộng của bản thân, nhưng giết chết nó ngay khi một ý tưởng khác bắt đầu được Phố Wall quan tâm".

Theo chuyên gia này, Zuckerberg đang rời khỏi con tàu đắm metaverse để theo đuổi AI, cho thấy CEO Meta không phải một lãnh đạo có tầm nhìn. "Trong một thế giới công bằng, Zuckerberg nên rời khỏi vị trí lãnh đạo", Zitron nói. "Không có lý do gì một người đã sa thải hàng chục nghìn người thời gian ngắn vẫn tiếp tục điều hành công ty lớn. Không có tương lai cho Meta với Mark Zuckerberg".

Ông tin ý tưởng về thế giới ảo hoặc trải nghiệm trực tuyến tập trung vẫn sẽ tồn tại dưới hình thức nào đó, nhưng metaverse giờ như đã chết. "Đó sẽ là một trong những thất bại lịch sử của ngành công nghệ", ông nói.