Hoàn thuế GTGT: Bất cập về chính sách, sai sót trong thực hiện

Kết quả kiểm toán chuyên đề công tác quản lý hoàn thuế giá trị gia tăng (GTGT) vừa được Kiểm toán Nhà nước (KTNN) gửi Quốc hội cho thấy, năm 2017, công tác quản lý hoàn thuế GTGT còn bất cập về cơ chế, chính sách cũng như sai sót trong quá trình tổ chức thực hiện.

Tại Tổng cục Thuế và 52 Cục Thuế đã xảy ra tình trạng hoàn thuế GTGT không đúng quy định, từ đó, cơ quan kiểm toán kiến nghị nộp ngân sách nhà nước giảm số thuế GTGT được hoàn 183 tỷ đồng.

Mặt khác, còn xảy ra tình trạng hoàn thuế GTGT khi chưa đủ cơ sở xác nhận điều kiện hoàn, KTNN kiến nghị Tổng cục Thuế chỉ đạo kiểm tra, rà soát để xử lý theo quy định 902 tỷ đồng. Cụ thể, hoàn thuế cho các dự án đầu tư khi chưa chấp hành đầy đủ pháp luật về đầu tư, không đúng quy định tại khoản 2, 3 Điều 1 Thông tư số 130/2016/TT-BTC, số tiền 429,661 tỷ đồng; hoàn thuế cho dự án đầu tư không thuộc đối tượng được hoàn theo quy định tại tiết c4 khoản 3 điểm 3 Điều 1 Thông tư số 130/2016/TT-BTC, số tiền 15,6 tỷ đồng; hoàn thuế GTGT cho một số hồ sơ đề nghị hoàn đối với dự án đầu tư khi chưa đủ cơ sở để xác nhận điều kiện hoàn thuế 457 tỷ đồng.

Một số quy định, hướng dẫn còn chưa rõ ràng, dễ dẫn tới sự thiếu thống nhất trong tổ chức hoàn thuế, cũng như sự công bằng đối với người nộp thuế. Cụ thể, điểm c.1 khoản 3 Điều 1 Thông tư số 130/2016/TT-BTC chưa rõ trong trường hợp kiểm tra trước, hoàn thuế sau người nộp thuế (NNT) khi nộp hồ sơ hoàn thuế có thể chưa góp đủ vốn điều lệ nhưng trước khi cơ quan Thuế ra quyết định hoàn thuế NNT đã góp đủ vốn điều lệ thì nên hoàn thuế cho NNT, có như vậy mới khuyến khích NNT đầu tư sản xuất kinh doanh;

Bên cạnh đó, Thông tư số 130/2016/TT-BTC quy định chưa rõ đối với “Dự án chưa đi vào hoạt động”, “Dự án chạy thử” dễ dẫn đến người nộp thuế lợi dụng “Dự án chạy thử” để hoàn thuế GTGT.

Một số nội dung quy định giữa Luật, Nghị định, Thông tư còn chưa thống nhất. Chẳng hạn, Luật số 106/2016/QH13, Nghị định số 100/2016/NĐ-CP chỉ quy định 2 trường hợp hoàn thuế GTGT song Thông tư số 130/2016/TT-BTC lại quy định 3 trường hợp hoàn thuế đối với dự án đầu tư, trong đó thêm trường hợp là cơ sở kinh doanh đang hoạt động có dự án đầu tư cùng tỉnh, thành phố đang hoạt động, mà không phân biệt dự án đầu tư mới hay dự án đầu tư mở rộng, dẫn đến trong năm ngành thuế đã hoàn thuế GTGT cho các dự án đầu tư mở rộng 64,036 tỷ đồng.

Qua kiểm toán, KTNN đã kiến nghị Bộ Tài chính báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ xem xét, cho ý kiến đối với trường hợp hoàn thuế GTGT cho các dự án BT không hình thành tài sản cố định 529 tỷ đồng, hoàn cho dự án đầu tư mở rộng 64 tỷ đồng không đúng với Luật số 106/2016/QH13 và Nghị định số 100/2016/NĐ-CP của Chính phủ.