Hiến kế thoát "danh sách đen" 12 dự án yếu kém, thua lỗ ngành Công thương

Theo Thứ trưởng Công thương Đặng Hoàng An, không có phương án xử lý nào hoàn hào, chỉ có phương án xử lý tối ưu cho 12 dự án yếu kém, thua lỗ…

Nhiều vấn đề liên quan đến việc xử lý 12 dự án chậm tiến độ, yếu kém, thua lỗ ngành Công thương được "mổ xẻ" tại Tọa đàm "Xử lý các dự án yếu kém: Bài học kinh nghiệm và hướng đi tiếp theo" diễn ra sáng 5/4.

Nói về quá trình xử lý 5 doanh nghiệp, dự án được đưa ra khỏi "danh sách đen" 12 dự án chậm tiến độ, kém hiệu quả, ông Hồ Sỹ Hùng, Phó Chủ tịch Uỷ ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp cho biết, các dự án không còn vướng mắc về cơ chế chính sách và đã bàn giao cho doanh nghiệp (DN).

Theo ông Hùng, hiện các dự án này đều khắc phục được thua lỗ, xử lý xong tồn tại tài chính (Xơ sợi Đình Vũ mở rộng thêm cho DN cơ hội tìm kiếm đối tác).

"Đây là một quá trình dài. Bộ Công Thương đã tập trung xử lý cao độ và có những tranh luận, thảo luận, đến năm 2021 đã rõ hơn. Đây cũng là cơ sở để đưa các dự án ra khỏi diện theo dõi, từ đây tạo sự chủ động cho doanh nghiệp hoạt động.

5 dự án này đều bám sát các mục tiêu cụ thể: Khắc phục thua lỗ, thậm chí có lãi. Các dự án không còn khả năng khắc phục vì các lý do như sản phẩm đưa ra không còn thị trường, không cạnh tranh được với các sản phẩm nhập khẩu thì xử lý tài chính, cơ cấu vốn, giải pháp cuối cùng là phá sản", ông Hùng nói.

Đánh giá cao kết quả đạt được, ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng, có những dự án đã được hồi sinh, tạo ra sản phẩm về mặt kinh tế. "Lo nhất là dự án bị dừng (thiệt hại vốn, lỗ lũy kế…). Tuy nhiên, với việc xử lý các dự án lần này, cá nhân tôi đánh giá cao 2 điểm, đó là xử lý tích cực và xử lý có kết quả", ông Hiếu nói.

Ông Nguyễn Hùng Dũng - Thành viên HĐTV Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) cho biết, dư luận vẫn cho rằng, PVN có 5 dự án thua lỗ, yếu kém, nhưng thực chất các dự án này không hoàn toàn của PVN.

Ví dụ như dự án Nhiên liệu sinh học Bình Phước, PVN chỉ sở hữu 29% cổ phần, còn lại doanh nghiệp nước ngoài nắm cổ phần chi phối; PVN cũng chỉ nắm 35% cổ phần của Nhà máy Nhiên liệu sinh học Phú Thọ, còn 65% là các doanh nghiệp bên ngoài.

Do đó, việc tham gia, chỉ đạo, điều hành hay có những can thiệp, hỗ trợ rất khó.

Đối với dự án Nhiên liệu sinh học Dung Quất cũng có các công ty con của tập đoàn nắm cổ phần chi phối, ông Hùng cho biết, khi triển khai dự án này, tại thời điểm giá dầu vào khoảng 120-130 USD/thùng. Nhưng khi hoàn thành thì giá dầu xuống, dự án không hiệu quả.

"Tuy nhiên, chúng tôi vẫn cố gắng chỉ đạo, điều hành, báo cáo các cấp thẩm quyền, giúp PVN xử lý các vấn đề nội tại. Về cơ bản Nhà máy Nhiên liệu sinh học Dung Quất đã vận hành thương mại, các hạng mục công việc đã được xử lý và kiến nghị đưa ra khỏi các dự án yếu kém ngành công thương", ông Dũng nói.

Với Nhà máy Xơ sợi Đình Vũ, theo ông Dũng, PVN tham gia đầu tư với mong muốn góp phần đảm bảo nguồn sợi cho may mặc trong nước.

Tuy nhiên khi đầu tư, do khó khăn về thị trường, doanh nghiệp không chủ động được vấn đề nguyên liệu và thị trường nên đã gặp nhiều khó khăn.

Hiện, dự án cơ bản đã được xử lý những tồn đọng, PVN cũng đã tìm kiếm các đối tác cùng PVN xử lý các vấn đề tài chính, đảo bảo nguyên liệu đầu vào cũng như vấn đề tiêu thụ sản phẩm của nhà máy.

"Nhà máy cơ bản hoạt động ổn định, vận hành gần như toàn bộ các dây chuyền, doanh nghiệp bắt đầu có lãi dù không lớn. Sau đó có thể cổ phần hoá hoặc chuyển nhượng cổ phần của PVN tại dự án này, ông Dũng thông tin.

Còn với nhà máy đóng tàu Dung Quất, đại diện PVN cho biết, khi tiếp nhận từ Vinashin, dự án này đang đầu tư dở dang. PVN đã chỉ đạo, ký kết các hợp đồng và hoàn thiện nhiều hạng mục.

Đến thời điểm này, nhà máy đã đóng được một số tàu siêu trường, siêu trọng. Với phần tài sản đã đưa vào sử dụng và tính riêng tài sản tham gia vào các hoạt động sản xuất kinh doanh, thì nhà máy đã có lãi và tự chủ được tài chính. Nhưng nếu tính chi phí đầu tư từ trước tới nay thì còn lỗ.

Do đó, ông Dũng đề xuất: Những hạng mục nào đã hoàn thành, đưa vào chuỗi dây chuyền sản xuất của nhà máy, thì sẽ được tính toán khấu hao, thể hiện trong báo cáo tài chính, còn những hạng mục nào đầu tư quá lớn, thì phải chuyển giao hoặc xử lý về mặt tài chính.

Còn với nhà máy nhiên liệu sinh học Dung Quất, PVN đang có kế hoạch bán, hoặc chuyển nhượng, chuyển giao vì đây không phải lĩnh vực chính của PVN.

Đưa ra bức tranh tổng thể về quá trình xử lý 12 dự án yếu kém, ông Đặng Hoàng An, Thứ trưởng Bộ Công thương cho biết, những khó khăn của các dự án cũng rất đa dạng như tổng mức đầu tư tăng lên, rồi chi phí vay vốn cao. Cũng có những vấn đề của thị trường là vấn đề ở dự án phân bón và nhiên liệu sinh học. Có những dự án vướng ở vấn đề liên quan đến tranh chấp hợp đồng giữa chủ đầu tư và nhà thầu.

Theo Thứ trưởng An, không có phương án xử lý nào là hoàn hào, mà có chỉ có phương án xử lý tối ưu.

Những vấn đề liên quan tới chính sách, cơ chế đã căn bản được tháo gỡ và đấy cũng là cơ sở để chúng ta báo cáo Bộ Chính trị xử lý bước đầu các dự án. Một số dự án đã được đưa ra khỏi danh mục các dự án nhóm này.

"Hiện nay, một số dự án đã có khởi sắc thực sự. Như Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nêu, vì thời gian kéo dài lâu cho nên ta phải tìm cách xử lý dứt điểm, cái gì làm được ta phải xử lý dứt điểm, không sẽ kéo dài từ ngày này sang tháng khác. Kết quả tích cực bước đầu như vừa qua có sự chỉ đạo rất quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ, Thường trực Chính phủ", ông An khẳng định.