"Hết cửa" mua bán nhà hai giá

Theo Luật Kinh doanh bất động sản sửa đổi, từ ngày 1/8, chủ đầu tư, doanh nghiệp kinh doanh bất động sản bắt buộc thanh toán qua ngân hàng khi mua nhà.

Cụ thể, tại Điều 48 Luật Kinh doanh bất động sản 2023 quy định, việc thanh toán trong giao dịch bất động sản, dự án bất động sản do các bên thỏa thuận trong hợp đồng và tuân thủ quy định của pháp luật.

Buộc giao dịch qua ngân hàng

Chủ đầu tư dự án, doanh nghiệp kinh doanh bất động sản, doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ bất động sản nhận tiền thanh toán theo hợp đồng kinh doanh bất động sản, hợp đồng kinh doanh dịch vụ bất động sản từ khách hàng thông qua tài khoản mở tại tổ chức tín dụng trong nước hoặc chi nhánh ngân hàng nước ngoài đang hoạt động hợp pháp tại Việt Nam.

Việc phạt và bồi thường thiệt hại do bên mua, bên nhận chuyển nhượng, bên thuê, bên thuê mua chậm tiến độ thanh toán hoặc bên bán, bên chuyển nhượng, bên cho thuê, bên cho thuê mua chậm tiến độ bàn giao bất động sản do các bên thỏa thuận và phải được ghi trong hợp đồng.

Đây là điểm mới khi Luật Kinh doanh bất động sản 2014 không quy định phải bắt buộc chuyển khoản.

Trên thực tế, tình trạng kê khai giá mua bán nhà đất thấp hơn giá trị mua bán thật là việc khá phổ biến và đã diễn ra trong thời gian dài trên khắp cả nước. Nguyên nhân chính của việc làm này là do cơ chế kiểm soát chưa chặt chẽ, giá đất Nhà nước quy định chưa sát với thực tế.

Trước tình trạng trên, cuối năm 2021, Bộ Tài chính đã có công văn gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và Tổng cục Thuế về việc tăng cường chống thất thu thuế trong hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản.

Theo thống kê của Hiệp hội Bất động sản TP. HCM (HoREA), tính đến năm 2022, có khoảng 30.000 trường hợp giao dịch nhà đất đã phải rà soát lại việc kê khai chuyển nhượng bất động sản.

Trong khi đó, qua rà soát và thống kê từ các Văn phòng công chứng trên địa bàn, tính đến hết tháng 3/2023, Cục Thuế TP. Cần Thơ đã phát hiện 5.800 giao dịch bất động sản có dấu hiệu trốn thuế.

Tuy vậy, thời gian qua, việc tồn tại 2 hệ thống giá đất (khung giá đất và bảng giá đất) vẫn khiến hiện tượng trên chưa được xóa bỏ một cách triệt để, chênh lệch giữa giá đất theo quy định của nhà nước và giá thực tế trên thị trường vẫn là kẽ hở để nhiều đối tượng lách luật kê khai sai giá mua bán.

Cần thiết và hợp lý

Theo các chuyên gia, hiện Luật Đất đai 2024 đã chính thức bãi bỏ quy định về khung giá đất, đồng thời, Điều 47 của Luật Kinh doanh Bất động sản 2023 quy định chặt chẽ hơn về giá giao dịch trong kinh doanh bất động sản sẽ là công cụ để triệt tiêu hình thức mua bán nhà hai giá.

TS Cấn Văn Lực - thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia, cho biết việc quy định thanh toán không tiền mặt trong mua bán bất động sản là nội dung rất mới. Khi mua bán, các bên giao dịch phải chuyển khoản, không có tình trạng mang từng bao tải tiền để đi thanh toán. Điều này sẽ giúp tăng cường tính công khai, minh bạch, không lo đến các rủi ro mất tiền do cướp giật, đặc biệt là sẽ nộp thuế, phí minh bạch.

Còn theo ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP. HCM quy định thanh toán trong giao dịch kinh doanh bất động sản phải qua ngân hàng là rất cần thiết và hợp lý.

Theo ông Châu, quy định này sẽ góp phần giúp chống thất thu thuế, chống rửa tiền và minh bạch thị trường. Từ đó cũng có thể góp phần hạn chế tình trạng thổi giá, lũng đoạn gây bất ổn thị trường như thời gian qua.

“Trước đây, mỗi cá nhân có nhiều giấy tờ cá nhân như chứng minh thư nhân dân, căn cước công dân, hộ chiếu, nhiều số tài khoản ngân hàng. Vì vậy, khó kiểm soát kê khai dòng tiền mua bất động sản. Tuy nhiên, với chương trình cấp mã số định danh cá nhân, mỗi cá nhân sẽ chỉ còn một mã số định danh. Đây là một trong những điều kiện thuận lợi để tiếp tục thực hiện yêu cầu chuyển nhượng giao dịch bất động sản qua ngân hàng”, ông Châu cho biết.