Hệ thống ngân hàng Trung Quốc có thể mất 263 tỷ USD?

Các ngân hàng Trung Quốc đã chứng kiến một dòng tài sản xấu tràn vào hoạt động kinh doanh cho vay bất động sản. Có thể còn nhiều tài sản xấu hơn nữa trong bối cảnh Evergrande và các nhà phát triển bất động sản đang gặp khó khăn khác đang tái cơ cấu.

Theo tờ SCMP, các khoản nợ xấu liên quan đến tài sản tồn đọng của các ngân hàng hàng đầu Trung Quốc đã tăng 37%, lên 291 tỷ NDT (tương đương 40 tỷ USD) trong giai đoạn từ tháng 7/2022 đến cuối tháng 6/2023.

2/3 ngân hàng ở Trung Quốc đang chứng kiến tỷ lệ nợ xấu gia tăng khi cuộc khủng hoảng bất động sản diễn ra ở quốc gia này.

Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc xác định có tới 20 ngân hàng có tầm quan trọng trong hệ thống cũng đang vướng vào khó khăn này. Nếu tình hình căng thẳng hơn hoặc các ngân hàng này thất bại, hệ thống tài chính của Trung Quốc có thể bị phá vỡ và “lửa có thể cháy lan ra toàn bộ nền kinh tế”.

Tờ SCMP đã xem xét 18 trong số 20 ngân hàng, vì Ngân hàng Quảng Phát và Ngân hàng Bắc Kinh không công bố chi tiết về các khoản cho vay bất động sản giữa năm.

Theo báo cáo tạm thời của họ, Ngân hàng Công thương Trung Quốc (ICBC), ngân hàng có quy mô tài sản lớn nhất Trung Quốc và Ngân hàng Nông nghiệp Trung Quốc có tỷ lệ nợ xấu cao nhất trong lĩnh vực bất động sản, lần lượt đạt 6,7 và 5,8%.

Tỷ lệ nợ xấu liên quan đến tài sản trung bình ở 4 ngân hàng quốc doanh lớn nhất Trung Quốc, bao gồm Ngân hàng Trung Quốc và Ngân hàng Xây dựng Trung Quốc, đạt 5,6%, tăng từ mức 4,5% trong nửa đầu năm 2022.

4 ngân hàng lớn, chiếm phần lớn các khoản cho vay bất động sản xấu của Trung Quốc, cũng được Ngân hàng Thanh toán Quốc tế, một nhóm toàn cầu hỗ trợ các ngân hàng trung ương thế giới, xếp vào loại “ngân hàng quan trọng về mặt hệ thống toàn cầu”.

Một số ngân hàng khác, bao gồm Huaxia Bank, China Merchants Bank, China Citic Bank và China Minsheng Bank, báo cáo tỷ lệ nợ xấu tăng hơn 2 điểm % đối với các khoản vay liên quan đến tài sản.

Trong khi đó, tỷ lệ nợ xấu chung của các ngân hàng thương mại Trung Quốc là 1,62% vào cuối tháng 6, giảm nhẹ so với mức 1,67 của năm ngoái. Để so sánh, các ngân hàng Mỹ chứng kiến tỷ lệ nợ xấu tăng vọt trong cuộc khủng hoảng thế chấp dưới chuẩn, tăng từ 1,4% vào cuối năm 2007 lên 4,96% vào năm 2009.

Zhang Xiaoxi, nhà phân tích tài chính Trung Quốc của công ty nghiên cứu Gavekal Dragonomics, cảnh báo rằng số tiền cho vay khó khăn thực tế có thể cao hơn nhiều so với số nợ xấu được báo cáo.

Zhang cho biết trong một báo cáo hồi đầu tháng này rằng các ngân hàng có thể đã bán tháo hoặc xử lý các khoản nợ xấu thay vì giữ chúng trên bảng cân đối kế toán. Trong khi đó, việc nới lỏng quy định trong thời kỳ đại dịch cũng cho phép các ngân hàng tránh phải ghi nhận một số khoản vay khó khăn.

Zhang cho biết: “Những tài sản khó khăn đó, cộng với lãi suất cho vay thấp hơn được áp dụng để hỗ trợ nền kinh tế, sẽ làm xói mòn khả năng sinh lời và gây áp lực giảm giá trị vốn đệm trong những tháng tới”.

Các nhà phân tích cho rằng có thể phải mất nhiều năm để các tổ chức tài chính do nhà nước kiểm soát có thể giải quyết hoàn toàn các khoản nợ liên quan đến tài sản khó khăn.

Hầu hết các ngân hàng hàng đầu đều giảm tỷ trọng cho vay bất động sản trong tổng dư nợ. Một ngoại lệ là Ngân hàng Ninh Ba, đã cho các nhà phát triển vay thêm 57 tỷ NDT từ tháng 7/2022 đến tháng 6/2023, dẫn đến tỷ lệ cho vay bất động sản tăng hơn gấp đôi lên 8,2% tổng khoản vay.

Ngân hàng Citic và Ngân hàng Thượng Hải có mức độ tiếp xúc với tài sản lớn nhất, khi cho vay đối với các nhà phát triển của họ lần lượt đạt 10,3 và 9,02% tổng khoản vay.

Trong khi đó, các khoản cho vay dành cho các nhà phát triển tiếp tục tăng. Trong nửa đầu năm 2023, tổng giá trị các khoản vay trong lĩnh vực bất động sản là 6,7 nghìn tỷ NDT đối với 18 ngân hàng đó, tăng 6% so với cùng kỳ năm 2022.

Wang Jingwu, Phó Chủ tịch ICBC, cho biết trong cuộc họp báo ngày 30/8: “Tỷ lệ nợ xấu trong ngành bất động sản đã tăng lên, nhưng nó chiếm tỷ trọng thấp trong tổng các khoản vay và dự phòng vẫn đầy đủ. Vì vậy, tác động đến lợi nhuận là hạn chế và rủi ro tổng thể được kiểm soát”.

Phó chủ tịch Liu Jiawang cho biết Ngân hàng Nông nghiệp Trung Quốc sẽ “cung cấp các điều chỉnh và gia hạn hợp lý về kế hoạch trả nợ cho các nhà phát triển”.

Vào tháng 8, các nhà phân tích của Goldman Sachs đã cảnh báo rằng sự khó khăn trên thị trường bất động sản Trung Quốc có thể gây ra khoản lỗ tín dụng trị giá 1,9 nghìn tỷ NDT (tương đương 263 tỷ USD) và các ngân hàng có thể phải gánh chịu hơn 60% khoản lỗ này.

Tuy nhiên, ở chiều ngược lại, nhiều chuyên gia nhận định rằng các ngân hàng Trung Quốc có thể gặp khó khăn vì khủng hoảng bất động sản nhưng khó có thể sụp đổ. “Hệ thống ngân hàng ở Trung Quốc sẽ không phải đối mặt với viễn cảnh từng diễn ra ở Mỹ vào 15 năm trước.

Hệ thống này nắm giữ 4/5 tài sản tài chính của đất nước, có quy mô quá lớn để chính phủ Trung Quốc để cho nó có thể sụp đổ”, tờ NYTimes cho hay.

Ngân hàng đầu tư Mỹ cho biết trong một báo cáo rằng lĩnh vực ngân hàng chiếm 75% số nợ của các nhà phát triển bất động sản, với tổng trị giá 19,3 nghìn tỷ NDT vào cuối tháng 6/2022.

Tuy nhiên, các nhà phân tích của Moody’s cho biết nguồn vốn và thanh khoản sẽ vẫn dồi dào trong 12-18 tháng tới tại “4 ngân hàng quốc doanh lớn”.