13/07/2021 Cập nhật ĐHCĐ 2024

Hậu vụ ám sát Tổng thống Jovenel Moise, Haiti hỗn loạn ra sao?

Tình trạng bạo lực gia tăng, cạnh tranh quyền lực và dịch COVID-19 bùng phát,...khiến viễn cảnh của Haiti trở nên u ám hơn sau khi Tổng thống nước này, ông Jovenel Moise, bị ám sát.

Tờ Washington Post đưa tin, bạo lực đường phố gia tăng và dịch COVID-19 bùng phát "báo hiệu" thời kỳ đen tối hơn cho Haiti sau nhiều thập kỷ chìm trong bất ổn và đói nghèo.

Theo các nhóm viện trợ quốc tế, vụ ám sát Tổng thống Haiti Jovenel Moise hôm 7/7 khiến tình hình an ninh và y tế tại nước này, vốn đã đầy biến động, lại càng thêm bất ổn.

Các tổ chức y tế và nhân đạo cho biết vụ ám sát đã cản trở những nỗ lực ngăn chặn dịch COVID-19 bùng phát mạnh ở Haiti - quốc gia có cơ sở hạ tầng y tế yếu kém và ít có khả năng tiếp cận vắc xin.

"Tình hình hiện nay đang tạo ra một 'cơn bão hoàn hảo' do người dân mất cảnh giác, số giường bệnh điều trị cho người mắc COVID-19 bị cắt giảm, trong khi tình hình an ninh có thể trở nên tồi tệ hơn và mùa mưa bão bắt đầu", Tổ chức Y tế Liên Mỹ nói trong tuyên bố qua email ngày 7/7.

Được biết, những cuộc giao tranh giữa các băng đảng đối thủ và cảnh sát ở thủ đô Port-au-Prince trong những tuần gần đây đã khiến hàng nghìn người phải di tản. Ông Pierre Espérance, Giám đốc Mạng lưới Bảo vệ Nhân quyền Quốc gia của Haiti, cho hay ít nhất 278 người đã chết vì bạo lực liên quan đến băng đảng trong năm nay.

“Mức độ bạo lực chưa từng có và các cuộc sơ tán đang tạo ra một loạt vấn đề thứ cấp, chẳng hạn như gián đoạn hoạt động xã hội cấp cộng đồng, chia rẽ gia đình, gia tăng gánh nặng tài chính đối với các gia đình tiếp nhận, buộc phải đóng cửa trường học, mất sinh kế và nỗi sợ hãi trong dân chúng nói chung của những người bị ảnh hưởng”, Văn phòng Điều phối các Vấn đề Nhân đạo của Liên Hợp Quốc cho biết trong một báo cáo vào tháng trước.

Một trong những "vấn đề thứ cấp" nghiêm trọng đó là nguy cơ lây nhiễm COVID-19 gia tăng và người bệnh khó tiếp cận dịch vụ y tế.

Sự gia tăng bạo lực và di chuyển của người sơ tán xảy ra đồng thời với sự gia tăng lớn về số ca mắc và tử vong do COVID-19 tại nước này. Tỷ lệ nhập viện cũng tăng lên trong những tuần gần đây.

Stephane Doyon, đại diện Tổ chức Bác sĩ không biên giới tại Haiti, cho rằng những vụ bạo lực súng đạn diễn ra xung quanh thủ đô đã cản trở nỗ lực của quốc gia trong việc tăng cường điều trị cho bệnh nhân COVID-19.

Trong khi đó, Haiti là một trong số ít các quốc gia trên thế giới, và duy nhất ở châu Mỹ, vẫn chưa triển khai chiến dịch tiêm vắc xin phòng COVID-19.

Theo Paul Farmer, giáo sư Đại học Harvard và cũng là người đồng sáng lập Partners in Health - tổ chức y tế toàn cầu hoạt động tại Haiti, chính phủ Haiti mới là bên chần chừ trong việc triển khai tiêm chủng, không phải người dân. Vị chuyên gia lo ngại rằng vụ ám sát Tổng thống Haiti có thể dẫn đến việc chương trình tiêm chủng bị tạm ngưng.

Ngoài ra, quốc gia vùng Caribe này đang đối mặt với tình trạng chia rẽ chính trị sâu sắc. Sau khi Tổng thống Moise bị sát hại, một cuộc tranh giành quyền lực đang xảy ra tại Haiti giữa 3 nhân vật hàng đầu, gồm Thủ tướng lâm thời Claude Joseph, Thủ tướng được Tổng thống Moise bổ nhiệm song chưa tuyên thệ - ông Ariel Henry, và Chủ tịch Thượng viện Joseph Lambert.

Hôm 9/7, ông Ariel Henry, người được Tổng thống Jovenel Moise bổ nhiệm làm Thủ tướng trước khi vụ ám sát xảy ra, đã tuyên bố ông mới là người nắm giữ quyền lãnh đạo đất nước Haiti, chứ không phải là Thủ tướng lâm thời Claude Joseph. Tuy nhiên, Thủ tướng lâm thời Claude Joseph cho đến nay vẫn đang nắm giữ quyền điều hành đất nước. Nội các của ông Claude Joseph tuyên bố sẽ không từ chức cho đến khi Haiti tổ chức các cuộc bầu cử Tổng thống Haiti và Quốc hội vào 26/9 tới.

Trong khi đó, hôm 9/7, Thượng viện Haiti đề cử Thượng nghị sĩ Joseph Lambert làm Tổng thống lâm thời Haiti, thách thức quyền Thủ tướng Claude Joseph đang tuyên bố nắm quyền lực.

"Tôi không quan tâm tới tranh giành quyền lực. Chỉ có một cách để có thể làm Tổng thống Haiti, đó là thông qua bầu cử", quyền Thủ tướng Claude Joseph khẳng định.