Hậu quả sau ‘sốt đất’: Nhiều người như ngồi trên đống lửa do gánh nợ tiền tỉ

Những năm gần đây cơn “sốt đất” lan khắp các tỉnh thành, cách đây hơn nửa năm mới lắng xuống. Sau khi giá đất "chững" lại kéo theo nhiều hệ lụy, trong đó không ít người tán gia bại sản.

Đổ xô đi buôn đất

Cách đây vài năm, giá đất tại Hà Tĩnh tăng chóng mặt. Trước nhu cầu mua bán đất của người dân tăng cao không ít người có tay nghề, chuyên môn cao, nghề nghiệp ổn định đã nghỉ hoặc tạm thời nghỉ nghề chính để "đu" theo sóng thị trường đi buôn đất.

Từ khi đất ở các vùng quê Hà Tĩnh lên cơn "sốt" các hoạt động liên quan đến giao dịch bất động sản cũng mọc lên nhan nhản như nấm sau mưa.

Nhiều công ty trong lĩnh vực này từ Nghệ An, Hà Nội đã vào Hà Tĩnh mở chi nhánh để môi giới, tư vấn cho khách hàng và người dân có nhu cầu mua đất.

Thậm chí, một số người dân trên địa bàn cũng bỏ cả công ăn việc làm hằng ngày để "ăn theo" nhiệt tình nghe ngóng, săn đón và giới thiệu cho khách có nhu cầu về các lô đất đang được rao bán.

Thực tế cho thấy, nguyên nhân chính tác động đến thị trường đất là do các "cò đất" tung thông tin về các quy hoạch dự án... Trong khi những thông tin quy hoạch dự án mới chỉ là chủ trương, chưa có gì rõ ràng nhưng khi qua tay giới "cò đất" đã được "thổi phồng" để kích thích người có tiền lao vào đầu tư khiến giá đất bỗng dưng nhảy vọt.

Còn tại tỉnh Quảng Bình, trong giai đoạn năm 2019 đến đầu năm 2022, từ hiệu ứng quy hoạch các dự án trọng điểm như: quy hoạch đường ven biển Quảng Bình, quy hoạch mở rộng các đô thị, quy hoạch các khu dân cư đã khiến giá đất tăng chóng mặt.

Người dân, các đầu nậu đất đổ xô đi mua đất, cùng với đó dòng tiền ngoại hối của người dân Quảng Bình đang lao động từ nước ngoài chuyển về đầu tư đất... đã tạo nên cơn "sốt" đất tại Quảng Bình trong giao đoạn này.

Văn phòng giao dịch bất động sản từng tấp nập người giờ đóng cửa im lìm.

Dẫn chứng, cuối tháng 3/2019, Trung tâm Phát triển quỹ đất Quảng Bình đã tổ chức đấu giá 160 lô đất tại dự án Khu dân cư phía Đông Nam đường Lê Lợi, phường Đức Ninh Đông. TP. Đồng Hới. Không quá bất ngờ khi trong thời gian "sốt" đất, đã có 1.500 bộ hồ sơ tham gia đấu giá. Các lô đất sau đó được đấu hết ngay trong phiên với mức giá gần gấp đôi so với giá khởi điểm.

Ngày 17/3/2022, BQL dự án Đầu tư xây dựng và Phát triển quỹ đất huyện Lệ Thủy đã tổ chức bán đấu giá đợt 3 với 32 lô đất (tổng diện tích 6.998 m2, tổng giá trị khởi điểm 19,4 tỷ đồng) tại Dự án quỹ đất khu vực trung tâm xã Ngư Thủy Bắc. Mặc dù tổ chức đấu giá chỉ 32 lô đất nhưng số lượng hồ sơ nộp tham gia đấu giá lên đến 1.027 bộ.

Kết quả, phiên đấu giá thành công 32/32 lô với tổng số tiền trúng đấu giá lên đến 67,132 tỷ đồng (chênh lệch so với giá khởi điểm 47,7 tỷ đồng).

Cùng với đó tình trạng "sốt" đất lẻ trong dân cũng khiến nhiều vùng quê bình yên ở Quảng Bình bị khuấy động bởi dòng người, xe cộ tấp nập đổ về "săn đất". Trong guồng quay chung đó "người người, nhà nhà" từ người lao động chân tay đến nhân viên văn phòng cùng tham gia buôn bán, mô giới bán đất. Ngồi dọc những quán cafe, các văn phòng công chứng không khó để bắt gặp hình ảnh giao dịch sang tay các lô đất.

Liên quan đến vẫn đề này, ông Phạm Quốc Anh, Phó Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Quảng Bình cho biết, Sở thường xuyên tổ chức các lớp đào tạo, cấp chứng chỉ mô giới bất động sản để người dân nắm bắt và thực hiện đúng theo quy định của pháp luật. Tính riêng trong năm 2022, đã có 600-700 người hoàn thành đào tạo được cấp chứng chỉ.

Trong thời gian sốt đất, Sở Xây dựng Quảng bình đã tham mưu cho UBND tỉnh ban hành các chỉ thị nhằm đảm bảo thị trường bất động sản phát triển lành mạnh. Là đơn vị quản lý nhà nước, Sở công khai thông tin về quy hoạch, các dự án được phép kinh doanh.

"Dù sốt đất hay không thì Sở vẫn luôn mở các lớp đào tạo, cấp chứng chỉ mô giới bất động sản. Cùng với đó công khai thông tin quy hoạch, các dự án được phép kinh doanh. Chú trọng việc tham mưu cho tỉnh và các đơn vị liên quan để đảm bảo thị trường bất động sản phát triển lành mạnh", Sở Xây dựng tỉnh Quảng Bình thông tin.

Nhiều người ôm nợ

Thời gian "sốt đất" kéo theo nhiều gia đình, cộng đồng dân cư "lao" vào mua bán đất như con "thiêu"thân", bởi thông tin giá đất tăng bằng lần, không phải 1 lần, 2 lần thậm chí bằng 5 lần, 10 lần. Trong vòng quay chóng mặt đó, nhiều khi người ta quên mất đi những giá trị cốt lõi, giá trị đích thực để rồi mang tiền, vay tiền khắp nơi đầu tư vào đất.

Nhiều dự án dân cư trúng đấu giá với số tiền hơn tỷ đồng/lô nay chỉ lác đác vài căn nhà.

Anh Trần Văn H.( 45 tuổi, ở Xuân Phổ, Nghi Xuân, Hà Tĩnh) cho biết, trước kia công việc của anh ổn định, trong thời gian làm việc anh T. tranh thủ "ôm" đất để có thêm nguồn thu nhập, thời điểm đó có những tháng anh kiếm hàng trăm triệu đồng. Do có thu nhập cao anh T. đã bỏ bê công việc chính, vay thêm tiền để đầu tư vào đất.

Cũng theo anh H., Lúc đầu anh cũng chỉ tính môi giới bán đất qua lại nhưng trong cơn "sốt" đất, mỗi giao dịch sang nhượng kiếm lời hàng trăm triệu đồng khiến anh chuyển qua trực tiếp làm nhà đầu tư, đứng ra mua lại các lô đất của nhà đầu tư khác rồi tự kiếm khách sang nhượng lại ăn chênh lệch.

Vài lô đất đầu trót lọt, nhưng sau đó khi thị trường hết "sốt", dẫn đến đất nắm trong tay nhiều, bán không được. Bản thân anh H. cũng phải vay mượn tứ phương mới đủ tiền để đầu tư mua đất, hiện giờ áp lực trả lãi đang đè nặng lên vai anh khi số tiền kiếm được từ các thương vụ sang nhượng trước đó cũng bị anh đổ hết vào mua đất.

"Trước đây tôi không biết gì về đất đai, giá cả, thấy mọi người đua nhau giới thiệu đất và có thu nhập cao nên tôi cũng theo họ. Lúc đầu làm môi giới đất tôi cũng có thu nhập khá, nên đã "liều" vay mượn bạn bè, ngân hàng để đầu tư vào đất. Một thời gian sau đất bỗng "chững" lại không bán ra được. Giờ tôi phải "ôm" khoản nợ hơn 5 tỷ đồng", anh H. cho hay.

Nhiều người dân liều "ôm đất" giờ thành "ôm nợ".

Lý giải về nguyên nhân giá đất tăng chóng mặt, một cán bộ Địa chính ở địa phương cho biết, giá đất ở địa phương này tăng mạnh khoảng từ tháng 4/2021. Nguyên nhân chính là do trước đó ngày 16/4/2021, UBND tỉnh Hà ký quyết định số 1839/QĐ-UBND về việc phê duyệt Đồ án Quy hoạch chi tiết xây dựng Khu đô thị du lịch Xuân Đan – Xuân Phổ.

"Từ khi có quyết định phê duyệt Đồ án Quy hoạch chi tiết xây dựng Khu đô thị du lịch Xuân Đan – Xuân Phổ người dân khắp nơi lại kéo nhau đến lùng mua đất ở khu vực này. Nhiều người dân đang làm kinh doanh buôn bán rất ổn định nhưng vì thấy lợi nhuận từ bất động sản cao quá nên đã đổ xô đi buôn đất. Giờ giá đất xuống thấp nhiều người không bán được nên ôm nợ", cán bộ Địa chính này thông tin.

Tương tự, tại thị xã Kỳ Anh (Hà Tĩnh), đầu năm 2022 khi có thông tin Dự án nhà máy sản xuất Cell Pin ở Khu kinh tế Vũng Áng (TX.Kỳ Anh) được đầu tư thì giá đất nền tại các các khu dân cư vùng gần Khu kinh tế Vũng Áng cũng tăng cao từng ngày.

Thời điểm đó, tình trạng sốt đất diễn ra tại nhiều phường, xã quanh khu vực Khu Kinh tế Vũng Áng. Trong đó, "nóng" nhất vẫn là phường Kỳ Trình và các địa bàn có nhiều dự án, nhà máy đứng chân như các phường Kỳ Lợi, Kỳ Thịnh, Kỳ Long, Kỳ Liên…

Chị Mai Thị Dung (ở thị xã Kỳ Anh, Hà Tĩnh) vốn là giáo viên dạy mầm non, thời gian dịch COVID-19 phức tạp, chị phải nghỉ dạy, đúng thời điểm này giá đất trên địa bàn "nhảy vọt", chị đã đi theo những người làm môi giới đất.

Với mỗi giao dịch thành công, chị D. đút túi từ 20 - 30 triệu đồng. Có tháng, chị D. bán được 2 - 3 lô đất, thu về gần 100 triệu tiền hoa hồng. Cũng từ những khoản thu nhập cao từ đất, chị đã mạnh dạn bàn với chồng đang làm việc tại Hàn Quốc vay mượn tiền bạn bè bên đó, chị ở nhà vay ngân hàng để đầu tư vào đất mong kiếm lợi nhuận cao hơn. Sau thời gian ngắn, chị chẳng thấy bóng dáng nhà đầu tư nào đến hỏi mua đất nữa.

"Vợ chồng tôi giờ như đang ngồi trên đống lửa bởi giá đất giảm, đất không bán được, tiền vay từ ngân hàng ngày một nặng hơn vì lãi suất tăng", chị D. tâm sự.

Nguyên nhân chính dẫn đến giá đất tăng cao là do các "cò đất" tự thổi giá.

Trao đổi với phóng viên, lãnh đạo thị xã Kỳ Anh cho biết, giá đất trên địa bàn tăng cao khiến người dân có đất bán rất phấn khởi khi được lợi, nhưng cũng tạo nên không ít khó khăn cho người dân có nhu cầu thực sự mua đất làm nhà ở. Thời điểm này giá đất hạ xuống khiến nhiều người dân trên địa bàn vướng vào cảnh nợ nần.

"Nguyên nhân chính khiến giá đất tại thị xã Kỳ Anh tăng mạnh là do có Khu kinh tế Vũng Áng. Trước tình trạng giá đất tăng cao như vậy, chúng tôi đã có văn bản khuyến cáo người dân cẩn thận với tình trạng đất "ảo", để người dân không cuốn theo hoạt động mua bán của "cò đất" dẫn đến mất tiền oan", vị lãnh đạo này cho hay.

Rất nhiều người đang còng lưng trả nợ ngân hàng khi chạy theo vòng xoáy sốt đất. Những câu chuyện trên chỉ là số ít trong vô vàn những chuyện dở khóc dở cười, bài học cho những người không có nguồn tiền nhàn rỗi, lướt sóng theo đất bằng tiền vay ngân hàng.