Hành trình trả nợ của vị đại gia phá sản

Đường Kiện từng là một doanh nhân với tài sản 20 triệu tệ, đi xe sang, ở biệt thự nhưng một sai lầm đã khiến ông phá sản và ôm khoản nợ 46 triệu tệ.

Bây giờ, Đường Kiện (54 tuổi) đã đứng bán xúc xích trên đường phố được 6 năm. Nhìn người đàn ông này, ít ai biết từng là chủ chuỗi 10 nhà hàng ở TP Thanh Đảo.

Năm 2001, trong khi các nhà hàng ở địa phương đều là doanh nghiệp nhỏ, Đường Kiện đầu tư hai triệu tệ xây một ngôi nhà gỗ hai tầng tinh xảo nên lập tức trở thành địa điểm hút khách.

Chưa dừng lại, ông thuê toàn bộ các tòa nhà cổ gần bãi biển, cải tạo thành quán bar và địa điểm tổ chức tiệc cưới ngoài trời. Hình thức này mới lạ và là nơi duy nhất ở Thanh Đảo nên các gia đình muốn làm tiệc cưới phải đặt lịch trước cả năm.

Công việc kinh doanh lên như diều gặp gió. Trong bốn năm, ông trở thành đại gia với tài sản 20 triệu tệ, có lúc lên tới 300 nhân viên. Đường Kiện lúc đó mới 36 tuổi, lái ôtô siêu sang, sống trong biệt thự và ăn những bữa tối có thể lên tới 20.000 tệ (67 triệu đồng).

Một trong các nhà hàng của Đường Kiện những năm 2005. Ảnh: Zhuanlan

Năm 2005, sau một loạt những quyết định đầu tư sai lầm, Đường Kiện phá sản, tổng số nợ lên tới 46 triệu tệ. Có ngày 70 chủ nợ quây trước nhà. "Lúc đầu tôi rất sợ, có khi hơn chục ngày không dám nghe điện thoại", ông chia sẻ. Do áp lực nợ nần, người vợ quyết định ly hôn và đưa các con đi nơi khác sinh sống.

Mùng 3 Tết năm đó, ông Đường một mình leo lên ngọn núi cách nhà 30 km định nhảy xuống để giải thoát. Người mẹ 70 tuổi gọi điện thoại cho con trai không được, dò hỏi và lên núi tìm con. "Chúng ta hãy đi làm và sống một cuộc đời bình thường", người mẹ nói. Để giúp con trai làm lại, bà đưa cho ông 200.000 tệ tiền tiết kiệm định để dưỡng già.

Được mẹ động viên, Đường Kiện xuống núi đến gặp các chủ nợ, thừa nhận sai lầm, giải thích rõ ràng sự việc và cam kết trả nợ dần. Những năm sau, vào các ngày lễ Tết ông đều nhắn tin hỏi thăm và xin khất nợ. "Hầu hết chủ nợ ngừng gọi điện thúc giục và đe dọa", ông nói.

Với số tiền của mẹ, ông Đường quay lại ngành thực phẩm, nghĩ rằng với năng lực của mình có thể xoay chuyển tình thế. Tuy nhiên kế hoạch hợp tác với người bạn bị thất bại, một lần nữa ông mất sạch tiền.

Đường Kiện, 54 tuổi ở Thanh Đảo, Trung Quốc khởi nghiệp lần thứ hai bằng xúc xích nướng, năm 2022. Ảnh: Zhuanlan

Có một năm, mẹ ông làm món xúc xích truyền thống cho ngày Tết. Nhìn thấy món ăn này, Đường Kiện nảy ra ý tưởng mở quầy bán đồ ăn vặt vì ít vốn trong khi trẻ em rất ưa thích.

Tự mày mò, học hỏi, ông sáng tạo ra công thức làm xúc xích từ thịt chân giò 30% mỡ, 70% nạc, kết hợp với kinh nghiệm của mẹ, nêm nếm gia vị và ướp trong 48 tiếng. Vỏ được làm bằng lòng lợn tự nhiên, có khả năng giữ nước tốt nên không bị khô và dai. Thành phẩm là những chiếc xúc xích thơm mà không béo.

Tháng 10/2017, Đường Kiện bắt đầu bán xúc xích nướng tại một quầy 4 m2 trên phố. Người phụ quán là mẹ già. Dù món ăn này được khách ưa chuộng nhưng khi tính toán ông nhận ra nếu bán được 500 chiếc xúc xích mỗi ngày phải 21 năm mới trả hết nợ.

Tình cờ một ngày có cô gái trẻ ghé cửa hàng vừa ăn vừa live stream. Ông tò mò hỏi thăm và chia sẻ sơ qua về quá khứ của mình. Không ngờ cô gái đăng video lên mạng xã hội, câu chuyện lập tức lan rộng. Ngày hôm sau, người dân địa phương đổ xô đến xếp hàng dài mua xúc xích, chủ yếu để xem mặt vị đại gia lừng lẫy một thời của Thanh Đảo giờ đứng bán hàng vỉa hè như thế nào.

Nhưng sự nổi tiếng bất đắc dĩ ấy mang đến cho Đường Kiện một lối thoát. Ông nhận ra cửa hàng truyền thống chỉ có thể bán cho dân địa phương, nhưng Internet là một thị trường rộng lớn.

Tham gia lĩnh vực truyền thông xã hội ở tuổi 50 không dễ dàng. Ban đầu nhóm của ông có ba người. Họ thử quay video ngắn, dạy cách nấu ăn. Đường Kiện dùng xúc xích làm cơm chiên hoặc bánh mỳ kẹp. Lần phát sóng trực tiếp đầu tiên lúc 18h ngày 14/8/2020, ông trốn sau máy quay.

Trước khi dừng phát sóng, đột nhiên có một người bình luận: "Tại sao nhà hàng cũ của ông Đường lại đóng cửa? Mời ông chủ ra ngoài nói cho tôi biết". Đường Kiện sững sờ, không còn cách nào khác đành phải lộ diện. Ngồi trước ống kính, lần đầu tiên ông kể lại chuyện cũ. Hôm đó rời khỏi phòng live stream là nửa đêm, đầu óc ông bỗng nhiên nhẹ bẫng. Bao nhiêu kìm nén cuối cùng có cơ hội nói ra.

Hôm sau tài khoản của vị đại gia phá sản tăng thêm 1.000 người theo dõi và có hơn 100 đơn hàng. Tận dụng cơ hội, 17h hôm đó ông tiếp tục live stream và nói suốt 7 tiếng. Kết thúc buổi live hôm đó, Đường Kiện bán được 1.180 đơn hàng, hàng trăm bình luận và tin nhắn riêng hỏi thăm, chúc mừng.

"Đang ở dưới đáy vực, buổi phát live này giống như sợi dây kéo tôi trở lại sân nhà cuộc đời", ông kể.

Kể từ hôm đó, ông quyết định nắm bắt cơ hội thương mại điện tử trên mạng xã hội, live stream vào lúc 17h mỗi ngày để cộng đồng mạng có thể nhìn thấy thực tế bán hàng.

Xúc xích nướng của Đường Kiện không hề rẻ, một chiếc giá 18 tệ (60.000 đồng) nhưng mọi người vẫn đổ xô mua. Ngoài xúc xích nướng nguyên bản, ông phát triển thêm vị tiêu đen và trứng cá chuồn, một cay, một giòn.

Bán hàng và truyền thông trực tuyến đã mang lại những kết quả ngoài mong đợi. Nhà đầu tư nhìn thấy tiềm năng nên rót vốn vào. Đến đầu 2022, người đàn ông này đã có 5 cửa hàng, doanh thu online vẫn chiếm tới 70%.

"Bán trực tiếp chỉ tiêu thụ được từng cái một, lượng khách hàng cũng có hạn, nhưng online có thể bán 500 - 1.500 đơn hàng mỗi ngày", ông nói.

Đến nay, buổi live stream dài nhất kéo dài 13 tiếng, Đường Kiện không rời khỏi lò nướng, mồ hôi đầm đìa. Chỉ trong một phiên live đã thu được 190.000 tệ (630 triệu đồng).

Một buổi livestream của Đường Kiện, 54 tuổi, ở Thanh Đảo. Ảnh: Zhuanlan

Tháng 9/2022, Đường Kiện đi đến một quyết định táo bạo là thuyết phục các nhà đầu tư mở một cửa hàng ở Hàng Châu vì đây là kinh đô thương mại điện tử và có nhiều cơ hội phát triển trực tuyến hơn.

Con đường làm lại cuộc đời của Đường Kiện được nền tảng mạng xã hội Douyin chú ý vì họ có chiến lược phát hiện những tài năng và thương nhân chất lượng cao, giúp họ thu hút được nhiều sự chú ý và cơ hội hơn, đồng thời đạt được sự phát triển lâu dài hơn.

"Tôi dự định biến việc kinh doanh xúc xích thành một thương hiệu, lập công ty và sau đó trả nợ bằng vốn chủ sở hữu", Đường Kiện chia sẻ. Theo tính toán của ông, nếu chỉ bán hàng có thể phải mất 7-8 năm mới trả được nợ, còn thông qua vốn chủ sở hữu có thể hết nợ trong 2-3 năm, dù biết con đường này cần xây dựng một đội nhóm vững mạnh.

Ông Hứa, trưởng bộ phận nghiên cứu và phát triển sản phẩm của Đường Kiện, cho biết ông chủ của mình mắc nợ do thất bại trong một dự án bất động sản. "Tôi làm cho khách sạn của Đường Kiện từ 2011. Khi ông ấy thất bại, tôi chuyển sang công việc khác. Ba năm trước, tôi trở lại chịu trách nhiệm về các sản phẩm xúc xích", Hứa cho biết và tiết lộ một trong các cửa hàng của họ bán được 1.500-2.000 chiếc xúc xích mỗi ngày.

Giờ đây, người mẹ già của Đường Kiện ngày nào cũng xem live stream để động viên con. Riêng ông đã có thể nuôi sống gia đình và đối mặt các chủ nợ. Cũng như buổi live stream đầu tiên, ông quyết định bước lên sân khấu, cúi đầu: "Tôi muốn gửi lời xin lỗi đến những người đã cho tôi vay tiền".