Hàng chục ngàn tỷ đồng mỗi năm thuế môi trường xăng dầu chi thế nào?

Theo PGS TS Đinh Trọng Thịnh, quan trọng là phải giải thích cho người dân hiểu bảo vệ môi trường mang nghĩa rất rộng và minh bạch thu, chi.

Ở bất kỳ quốc gia nào, các khoản thu từ thuế, phí và các khoản thu khác, trong đó có thuế bảo vệ môi trường đều được nộp thẳng vào ngân sách nhà nước rồi từ đó mới phân bổ theo kế hoạch. Thuế bảo vệ môi trường có tính hoàn trả gián tiếp, do đó chưa chắc thuế môi trường đã được dùng toàn bộ cho các mục đích môi trường. Ngay cả Mỹ cũng không làm được việc rạch ròi phí môi trường thu về đã chi bao nhiêu.

Bảo vệ môi trường mang ý nghĩa rất đa dạng, phong phú. Có những thứ trực tiếp chi vào bảo vệ môi trường, ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường. Có những thứ gián tiếp và có những thứ ảnh hưởng rất xa đến môi trường nhưng lại là là những thứ đảm bảo cho môi trường phát triển bền vững. Bởi vậy, các kế hoạch chi cho môi trường có thể hiểu theo nghĩa rộng là tìm mọi cách khiến môi trường tốt lành và trong sạch hơn

Nhiều ý kiến cho rằng làm đường giao thông, cầu vượt không bảo vệ môi trường mà là phát triển giao thông, nhưng thực ra không phải. Chính việc không phát triển giao thông, đường sá tồi tệ, xe chạy chậm, xả thải ra nhiều khiến môi trường ô nhiễm.

Tỷ lệ bụi mịn, khói ở Hà Nội nhiều có một nguyên nhân quan trọng từ nạn ùn tắc giao thông. Ùn tắc khiến xe cộ phải dừng lại nhiều, và mỗi lần như vậy lại phải đề ga lại, khí thải bị xả ra. Nếu không làm cầu vượt, đường trên cao thì làm sao xe đi nhanh được, suốt ngày tắc đường cũng ảnh hưởng đến môi trường.

Rõ ràng, phải hiểu bảo vệ môi trường theo nghĩa rất rộng, đặc biệt có những thứ tưởng chừng không liên quan đến môi trường, nhưng việc chi tiêu cho những hoạt động ấy có thể ảnh hưởng đến hàng chục năm sau, đảm bảo cho môi trường phát triển bền vững.

Nhiệm vụ của các nhà quản lý là phải giải thích đầy đủ cho người dân, để người dân hiểu bảo vệ môi trường không chỉ chòng chọc mỗi việc chi xử lý nước thải, rác thải, trồng cây xanh.

Bộ Tài chính và các cơ quan quản lý nhà nước có thể thống kê tổng thu thuế bảo vệ môi trường, những chi phí có liên quan trực tiếp, gián tiếp... đến bảo vệ môi trường là bao nhiêu để từ đó người dân thấy chi phí liên quan đến bảo vệ vệ môi trường rất nhiều và tổng chi cho môi trường lớn hơn nhiều so với phần thu.

Việc đánh thuế môi trường ban đầu khó tránh khỏi phản ứng của người dân. Từ những năm 70 của thế kỷ trước, các nước phương Tây đã tiến hành đánh thuế bảo vệ môi trường và bị người dân phản ứng. Nhưng khi các nhà khoa học, nhà kinh tế, quản lý vào cuộc, nhu cầu cũng như ý thức bảo vệ môi trường của người dân tăng lên thì họ thấy việc thu thuế là hợp lý.