Hạn chế rút BHXH một lần: Ai hiểu nỗi lo cơm áo gạo tiền của công nhân?

Giai đoạn 2016 - 2022, cả nước có gần 5 triệu lượt người hưởng BHXH một lần. Số người hưởng BHXH một lần năm sau luôn cao hơn năm trước với tốc độ tăng trung bình mỗi năm khoảng 12,3%, trong khi tốc độ tăng đối tượng tham gia BHXH là 5%-6%/năm

Tại Hội thảo lấy ý kiến người lao động (NLĐ) về chế độ BHXH một lần trong dự án Luật BHXH sửa đổi do Ủy ban Xã hội của Quốc hội tổ chức mới đây ở TP HCM, ông Nguyễn Duy Cường, Phó Vụ trưởng Vụ BHXH (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội), cho biết giai đoạn 2016 - 2022, cả nước có gần 5 triệu lượt người hưởng BHXH một lần. Số người hưởng BHXH một lần năm sau luôn cao hơn năm trước với tốc độ tăng trung bình mỗi năm khoảng 12,3%, trong khi tốc độ tăng đối tượng tham gia BHXH là 5%-6%/năm. Trong đó, số người hưởng theo điều kiện sau 1 năm nghỉ việc không tiếp tục đóng BHXH chiếm gần 99% và chủ yếu là NLĐ làm việc ở khu vực doanh nghiệp (DN) ngoài nhà nước (gần 91%)

Gởi ý kiến đến Báo Người Lao Động, nhiều bạn đọc đã thẳng thắn chỉ ra một số bất cập của Luật BHXH hiện hành và đề nghị Ban soạn thảo luật cần nghiên cứu, bổ sung thêm để giữ người lao động ở lại hệ thống an sinh. Một bạn đọc giấu tên viết: "Hãy trải nghiệm cuộc sống cơm áo gạo tiền của dân lao động thì mới thấu hiểu được". Bạn đọc Nguyễn Văn Hương góp ý: "Năm 2017 nam đóng BHXH 30 năm và nữ đóng 25 là được nhận 75% lương hưu, nhưng hiện nay nam phải đóng tăng lên 35 năm, nữ đóng tăng lên 30 năm, điều này đẩy bất lợi cho người lao động".

Theo bạn đọc Nguyễn Xuân Anh, một trong những nguyên nhân quan trọng dẫn đến việc rút BHXH một lần là do cách tính lương hưu cho cả quá trình đóng BHXH trong khi hệ số bù trượt giá không hợp lý. NLĐ đóng BHXH thời gian càng dài thì càng thiệt thòi vì lương hưu thấp. "Ví dụ trường hợp của tôi, tôi tham gia BHXH từ năm 2004 với mức lương đóng BHXH là 516.200 đồng 1,78 x 290.000, hệ số bù trượt giá năm 2004 là 3,21, như vậy mức lương bình quân để tính lương hưu cho năm 2004 chỉ là 1.657.000 đồng. Những năm sau cũng tương tự như thế. Theo cách tính như vậy thì mức lương bình quân để tính lương hưu sẽ bị những năm đầu tiên kéo xuống rất thấp. Giả sử những năm sau tôi cũng chỉ đóng BHXH ở mức tối thiểu do nhà nước quy định nhiều công ty chỉ đóng ở mức tối thiểu thời điểm hiện tại khoảng 5.000.000 thì mức lương bình quân để tính lương hưu của tôi chỉ là khoảng 3.200.000 đồng. Nếu về hưu khi đủ tuổi và đóng BHXH đủ 20 năm thì lương hưu chỉ là 45%x3.200.000 = 1.440.000 đồng. Quá thấp và bất hợp lý, không đủ hấp dẫn va khuyến khích NLĐ không rút BHXH một lần"- bạn đọc này bày tỏ.

Bạn đọc Xuân Quỳnh nêu ví dụ: "Tôi nay 54 tuổi, đóng BHXH được 36 năm, bây giờ về hưu bị trừ 8×2%=16%. 75% - 16% =59%. Vốn dĩ NLĐ trong DN mức đóng BHXH đã thấp, hỏi về hưu chắc được tầm 3 triệu, thì thấy thật thiệt thòi cho tôi quá". Bạn đọc Cao Quý góp ý: Tôi thấy ý kiến đóng bao nhiêu hưởng bấy nhiêu, đủ năm đóng thì được hưởng là hợp lý. Và tôi có thêm ý kiến nữa là hãy điều tra, nghiên cứu lại mức lương đóng BHXH vì 99.9% các công ty đều chọn mức lương tối thiểu để đóng cho người lao động. Lý do công ty đưa ra là đóng vậy thì hàng tháng người lao động bị trừ tiền BHXH ít hơn nhưng thực tế thì công ty mới là người được lợi do % công ty phải đóng cao hơn người lao động phải đóng, còn người lao động họ đóng thì coi như gửi tiết kiệm sau này lấy ra thôi chẳng mất đi đâu cả".

Tương tự, Trần Bá Hùng đề xuất: "Tốt nhất là đủ năm đóng bảo hiểm cho người lao động chọn về hưu hay đóng tiếp". Cùng góc nhìn, một bạn đọc Nguyễn Phương Thảo nhận định: "Quan trọng là phải giảm tuổi nghỉ hưu, vì ốm đau bệnh tật thì trẻ hoá, doanh nghiệp không muốn giữ chân người lao động ngoài 50 tuổi vậy đợi 60 tuổi hưu thì đến khi nào".