Hai kịch bản ứng phó cho xuất khẩu điều trước làn sóng Covid-19

Để giúp doanh nghiệp xuất khẩu điều ứng phó với làn sóng dịch bệnh Covid-19 vẫn còn diễn biến phức tạp, mới đây Hiệp hội Điều Việt Nam đã đưa ra hai kịch bản về thị trường điều và ở mỗi kịch bản đều có những dự báo cụ thể cho doanh nghiệp.

Thông tin từ Hiệp hội Điều Việt Nam (VINACAS) cho biết, mặc dù tình hình dịch bệnh còn diễn biến phức tạp nhưng xuất khẩu nhân điều của Việt Nam 6 tháng đầu năm 2020 vẫn đạt trên 232 ngàn tấn, trị giá 1,53 tỷ USD, tăng lần lượt 16% về lượng và 1% về trị giá so với cùng kỳ. Giá xuất khẩu bình quân: 6.606 USD/ tấn điều nhân các loại, giảm gần 14% so với cùng kỳ năm ngoái.

Nhìn vào những con số có thể thấy, xuất khẩu 6 tháng đầu năm 2020 là khả quan (tăng trên 16% về lượng) nhưng theo đánh giá của các chuyên gia trong ngành, con số này chưa phản ánh đúng thực tế thị trường. Lượng hàng xuất khẩu không có thị trường đích (hàng đưa vào kho ngoại quan chờ xuất) còn rất cao. Chưa kể, giá điều nhân nguyên trắng giảm thấp nhất trong vòng hơn 1 thập kỷ qua, riêng nhóm hàng cấp thấp giá rớt kỷ lục, thấp nhất từ trước đến nay. Do giá giảm, khách hàng đẩy mạnh quan tâm nhiều hơn đến vấn đề chất lượng và truy xuất nguồn gốc hàng hóa. Một số khách đề nghị đàm phán, hỗ trợ giá, đề nghị giảm giá,...

Theo ghi nhận, có nhiều vụ tranh chấp thương mại đã xảy ra, nhiều lô hàng xuất khẩu bị trả về,... Thêm vào đó, một nghịch lý vẫn diễn ra như mọi năm là ở một số thời điểm, cùng một mã hàng, giá điều nhân mua bán nội địa cao hơn từ 15-20% so với giá xuất khẩu, điều này đã làm cho tình hình kinh doanh của một số doanh nghiệp, đặc biệt là nhóm doanh nghiệp thuần thương mại xuất khẩu gặp rất nhiều khó khăn.

Dự báo xuất khẩu trong các tháng tới sẽ có nhiều khó khăn do dịch bệnh trong nước mới tái bùng phát, và trên thế giới còn chưa được kiểm soát. Trong khi đó, hạt điều không phải là sản phẩm thiết yếu, không thể thay thế. Do đó, VINACAS đã gấp rút đưa ra hai kịch bản cho ngành này trong các tháng tới để giúp doanh nghiệp có cái nhìn đa chiều, có hướng kinh doanh phù hợp.

Ở kịch bản thứ nhất (kịch bản tốt): Đại dịch Covid-19 bị ngăn chặn, thế giới phát minh ra vắc xin phòng bệnh và thuốc điều trị bệnh. Chuỗi cung ứng toàn cầu bình thường trở lại (tuy nhiên kịch bản này khó có thể xảy ra). Theo kịch bản này, nhu cầu thị trường Trung Quốc bình thường trở lại; thị trường nội địa Ấn Độ khởi sắc trở lại; nhu cầu thị trường châu Âu dự báo tăng mạnh, đặc biệt sau khi Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU chính thức có hiệu lực từ đầu tháng 8. Ngoài ra, dù là tin xấu nhưng việc nhiều cơ sở chế biến điều quy mô nhỏ và vừa ở cả Việt Nam và Ấn Độ giảm công suất, ngưng hoạt động lại làm cho lượng hàng cung ứng ra thị trường giảm, về lý thuyết, giá có thể sớm tăng trở lại theo quy luật cung - cầu trên thị trường.

Ở kịch bản thứ hai (kịch bản không tốt). Làn sóng Covid-19 lần thứ hai có thể xảy ra và những tác động tiêu cực và “bất khả kháng” không thể lường trước được của nó. Chuỗi cung ứng điều toàn cầu tiếp tục bị “phân mảnh”. Nếu theo kịch bản này, nhu cầu tiêu dùng của thị trường Trung Quốc tiếp tục ảm đạm, đặc biệt ở giai đoạn cao điểm cuối năm. Nhu cầu tiêu dùng thị trường nội địa Ấn Độ tiếp tục bị ảnh hưởng, đặc biệt trong giai đoạn diễn ra những lễ hội quan trọng, mùa cưới, mùa đông,.. Như vậy, tình trạng nguyên liệu cập cảng xếp đầy trong các kho ngoại quan tại Việt Nam và Ấn Độ có thể xảy ra do thanh khoản thấp, không người mua nào có khả năng mua đầu cơ trong dài hạn,… Cùng với đó, Chính phủ Bờ Biển Ngà thay đổi chính sách và cho phép “xả hàng” ở giai đoạn nhạy cảm, có thể làm giá điều giảm sâu và nhiều doanh nghiệp có thể thua lỗ.