Hà Nội di dời 9 cơ sở ra khỏi nội đô: Trồng cây hay nêm cao ốc?

Trong vòng 5 năm tới, 9 nhà máy, cơ sở kinh doanh trong đó có Nhà máy Bia Hà Nội (HABECO), Cty Thuốc lá Thăng Long... phải di dời khỏi nội đô.

Ngày 8/7, với 100% đại biểu có mặt tán thành, HĐND thành phố Hà Nội đã thông qua nghị quyết về danh mục nhà, đất phải di dời theo quy hoạch trên địa bàn thành phố Hà Nội. Cụ thể, danh mục 9 cơ sở phải di dời gồm: Cty In báo Nhân Dân Hà Nội; Cty TNHH một thành viên In báo Hà Nội mới; Nhà máy Bia Hà Nội - Tổng Cty cổ phần Bia - Rượu - Nước giải khát Hà Nội; Cty TNHH một thành viên Thuốc lá Thăng Long; Cty TNHH một thành viên In và Thương mại Thông tấn xã Việt Nam; Nhà máy xe lửa Gia Lâm - Cty Vận tải hành khách đường sắt Hà Nội; Tổng kho xăng dầu Đức Giang; Cty TNHH một thành viên Nhà xuất bản Nông nghiệp; Viện Hóa học công nghiệp Việt Nam.

Theo UBND TP Hà Nội, việc di dời các cơ sở nhà, đất theo quy hoạch nhằm làm cơ sở để các đơn vị, doanh nghiệp có kế hoạch và xây dựng phương án sắp xếp lại, xử lý nhà đất phải di dời theo quy hoạch, qua đó góp phần sử dụng đất hiệu quả, đúng mục đích sử dụng, đúng quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng được cấp có thẩm quyền phê duyệt; tạo thêm quỹ đất cho khu vực nội thành xây dựng các công trình công cộng, bảo đảm hạ tầng xã hội, tạo cảnh quan kiến trúc và văn minh đô thị.

Trong số 9 cơ sở này, có một số cơ sở có diện tích rất lớn, nằm ở vị trí đắc địa. Cụ thể, nhà máy bia Hà Nội (HABECO), địa chỉ tại 183 Hoàng Hoa Thám (Ba Đình) có diện tích hơn 52.000m2. Địa điểm này hiện vẫn đang hoạt động sản xuất và trưng bày giới thiệu sản phẩm. Theo quy hoạch phân khu đô thị H1-2 được UBND thành phố phê duyệt tháng 3/2021, khu đất này sẽ trở thành đất hỗn hợp, công cộng dành cho xây trường THPT, nhà ở, bãi đỗ xe và trồng cây xanh. Tại quận Thanh Xuân, phần đất mà Cty TNHH MTV Thuốc lá Thăng Long tọa lạc tại địa chỉ tại 235 Nguyễn Trãi có diện tích hơn 64.000m2, bao gồm hệ thống nhà kho vật tư phục vụ sản xuất và nhà xe của cán bộ công nhân viên để đi xe đưa đón đến địa điểm mới tại Cụm công nghiệp Thạch Thất - Quốc Oai.

Theo quy hoạch được UBND thành phố phê duyệt, khu vực này sẽ là đất công cộng của thành phố và phần hỗn hợp dịch vụ thương mại, nhà ở, nhà trẻ, trường tiểu học, cây xanh. Theo thông tin tìm hiểu của phóng viên Tiền Phong, năm 2015, UBND Hà Nội đã phê duyệt quy hoạch chi tiết 1/500 khu chức năng đô thị có tổng diện tích gần 110.000m2, dân số khoảng 9.710 người tại 233, 233B và 235 Nguyễn Trãi, bao gồm công trình có chức năng hỗn hợp với chiều cao 43 và 46 tầng; kết hợp với công trình có chức năng văn phòng cao 43 và 46 tầng.

Nhà máy xe lửa Gia Lâm - Cty Vận tải Hành khách đường sắt Hà Nội, địa chỉ tại số 551 Nguyễn Văn Cừ (Long Biên) hiện tọa lạc trên diện tích hơn 200 nghìn m2, bao gồm trụ sở Cty, nhà xưởng sửa chữa toa xe. Phần đất này được quy hoạch là đất công cộng thành phố. Tổng kho xăng dầu Đức Giang, địa chỉ tại số 26 phố Đức Giang (Long Biên) có diện tích hơn 159.000m2, đang là bể chứa xăng dầu. Theo quy hoạch, khu đất này sẽ có chức năng là đất hỗn hợp bao gồm nhà ở, cây xanh, đất bãi đỗ xe, đất công cộng và đường quy hoạch.

Bài học trường hợp đường Lê Văn Lương

Trao đổi với phóng viên Tiền Phong, KTS Phạm Thanh Tùng, Chánh Văn phòng Hội Kiến trúc sư Việt Nam cho rằng, các quyết sách, văn bản liên quan đến chủ trương di dời các cơ sở nhà đất phải rất rõ ràng, mạch lạc, đặc biệt là về phương án quy hoạch sau khi di dời. “Nếu chỉ ghi chung chung là làm các công trình công cộng thì cái gì cũng có thể là “công cộng”. Làm nhà ở cho cộng đồng cũng là công trình công cộng. Nên khẳng định rõ ràng hơn rằng, địa điểm đó dành cho không gian công cộng phục vụ xã hội như công viên, cây xanh, hồ nước, trường học, nhà trẻ, nhà văn hoá”, ông Tùng nói, đồng thời cho rằng, những thiết chế đó chỉ hoạt động trong thời gian nhất định, không gây đột biến về giao thông. “Chứ nếu cứ chất tải nhà cao tầng, văn phòng cho thuê thì lại càng gây áp lực lên nội đô, gây ra các hệ lụy về hạ tầng, cơ sở kỹ thuật”, ông Tùng đánh giá.

Chánh Văn phòng Hội Kiến trúc sư Việt Nam cho rằng, muốn phát triển bền vững, hạ tầng kỹ thuật phải đi trước một bước, đáp ứng được yêu cầu phát triển của thành phố. Trường hợp tuyến đường Lê Văn Lương, theo ông Tùng, là một ví dụ điển hình, bởi phát triển đô thị hai bên đường và làm con đường này không phải được định hướng như vậy. Chất tải công trình cao tầng lên hai bên đường quá nhiều, đó đương nhiên không phải là phát triển đô thị một cách bền vững. “Nghị quyết 06 của Bộ Chính trị đã nêu rất rõ. Chúng ta làm quy hoạch tích hợp theo chỉ đạo của T.Ư. Mà quy hoạch tích hợp thì phải xây dựng quy hoạch giao thông, quy hoạch đô thị. Tất cả văn bản phải cụ thể, chỉ đạo cũng phải rất cụ thể. Cơ quan tham mưu cũng phải đưa ra nội dung rất cụ thể. Không nên nói chung chung vì sau này dễ có điều chỉnh. Văn bản chung chung sẽ tạo điều kiện cho người ta điều chỉnh quy hoạch”, ông Tùng phân tích.