Hạ 'hàng rào', cá tra Việt Nam rộng đường sang Mỹ

Ngày 4/11, Bộ NN&PTNT cho biết, Bộ Nông nghiệp Mỹ đã chính thức công nhận tương đương hệ thống kiểm soát an toàn thực phẩm (ATTP) cá da trơn của Việt Nam xuất khẩu vào sang Mỹ. Việt Nam sẽ có 4 DN xuất khẩu cá tra vào thị trường này với thuế suất 0%.

Ông Nguyễn Như Tiệp, Cục trưởng Cục quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản (Nafiqad), Bộ NN&PTNT cho biết, hơn 3 năm qua, Việt Nam đã có nhiều nỗ lực để có kết quả trên.

Theo Đạo luật Nông nghiệp 2014 (Farm Bill 2014), được cụ thể hóa bằng Chương trình thanh tra cá da trơn (bộ Siluriformes) của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ ban hành 3/2016 với 18 tháng chuyển tiếp có hiệu lực từ 01/9/2017, để tiếp tục xuất khẩu cá da trơn (chủ yếu là cá tra) vào Hoa kỳ, Việt Nam phải xây dựng và tổ chức hệ thống kiểm soát ATTP tương đương với Hoa Kỳ.

Trong đó, có 3 nhóm tiêu chí phải đảm bảo là: Hệ thống pháp luật trong kiểm soát chất lượng, an toàn thực phẩm; năng lực thực thi pháp luật của cơ quan thẩm quyền; điều kiện bảo đảm vệ sinh, an toàn thực phẩm trong toàn bộ quá trình từ sản xuất con giống, nuôi trồng, vận chuyển, sơ chế, chế biến, xuất khẩu cá tra vào Hoa Kỳ.

Để vượt qua rào cản này, Việt Nam đã triển khai các chương trình hành động để ứng phó. Trong đó, Việt Nam đã hoàn thiện hồ sơ đăng ký và chủ trì cùng các Bộ Ngành đàm phán với phía Hoa Kỳ để công nhận tương đương về hệ thống pháp luật vào tháng 2/2018.

Tháng 9/2018, phía Mỹ công bố dự thảo công nhận Hệ thống của Việt Nam để xin ý kiến công chúng. Kết quả ý kiến ủng hộ của công chúng đối với Việt Nam đạt mức cao nhất (80%) so với tỉ lệ ủng hộ dành cho Trung Quốc (57%) và Thái Lan (40%).

Và cuối cùng, ngày 31/10/2019, Bộ Nông nghiệp Hoa kỳ đã chính thức công bố quyết định công nhận tương đương hệ thống kiểm soát ATTP cá da trơn của Việt Nam xuất khẩu sang Hoa kỳ.

Theo Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến, Mỹ là thị trường lớn, khó tính nhất về an toàn thực phẩm, nên việc được Mỹ công nhận tương đương là điều kiện quan trọng giúp thúc đẩy xuất khẩu cá tra vào Mỹ nhiều hơn cũng như các thị trường khác.

Hiện Việt Nam đã được bổ sung thêm DN đăng ký xuất khẩu cá tra vào Mỹ (hiện nay là 13 DN) và quan trọng hơn là tạo niền tin cho nhà nhập khẩu Mỹ yên tâm. Điều này giúp gia tăng sản lượng, giá trị XK cá tra vào thị trường này trong những tháng cuối năm 2019.

Ngoài ra, cùng với việc chính thức công nhận tương đương hệ thống kiểm soát an toàn thực phẩm cá da trơn của Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ, ngày 11/10/2019, Bộ Thương mại Mỹ (DOC) cũng đã thông báo quyết định sơ bộ của đợt rà soát thuế chống bán phá giá lần thứ 15 (POR15) cho giai đoạn từ ngày 1/8/2017 đến ngày 31/7/2018 đối với sản phẩm cá tra, cá basa của Việt Nam.

Theo đó Công ty Vĩnh Hoàn, Công ty Biển Đông duy trì mức thuế suất là 0 USD/kg; bổ sung 2 doanh nghiệp sẽ được xem xét áp dụng mức thuế suất là 0 USD/kg dự kiến trong tháng 11/2019 (Công ty CP Thủy sản NTSF và Công ty CP XNK Thủy sản Cần Thơ - CASEAMEX).

Như vậy, sắp tới có 4 doanh nghiệp Việt Nam được phép xuất khẩu cá tra vào Hoa Kỳ với thuế suất 0 USD/kg. Đây là cơ hội đẩy mạnh kim ngạch xuất khẩu cá tra vào thị trường này trong những tháng cuối năm 2019.

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường cho rằng, ngành cá tra với diện tích khoảng 5.000 ha, nhưng kim ngạch xuất khẩu đã đạt 1,8 tỷ USD và còn nhiều tiềm năng, dư địa phát triển.

Tuy nhiên, ngành cá tra Việt Nam vẫn còn một số điểm chưa yên tâm, đó là một số khâu còn yếu, liên kết chuỗi giá trị chưa chặt chẽ, tính cạnh tranh chưa cao... Do đó, yêu cầu các địa phương phát triển mặt hàng cá tra cần xem khâu giống là khâu “yết hầu”.