Gửi tiết kiệm tương tự như một hình thức đầu tư trái phiếu

Sau bài post hôm trước, mình có nhận được chia sẻ rất tâm huyết đến từ sếp của mình, với một góc nhìn vô cùng độc đáo về việc phân loại Tiền gửi tiết kiệm là Tài sản Tiết kiệm hay Tài sản Đầu tư.

Theo đó, sếp mình đã nhìn nhận việc đầu tư dựa trên bản chất của nó: “Đầu tư theo nghĩa rộng là sự hy sinh các nguồn lực ở hiện tại để tiến hành các hoạt động nào đó nhằm thu về cho người đầu tư các kết quả nhất định trong tương lai lớn hơn các nguồn lực đã bỏ ra để đạt được các kết quả đó. Nguồn lực có thể là tiền, là tài nguyên thiên nhiên, là sức lao động và trí tuệ. Các kết quả đạt được có thể là sự tăng thêm các tài sản tài chính, tài sản vật chất, tài sản trí tuệ và nguồn lực.”

Nếu hiểu về Đầu tư theo nghĩa rộng như này, có thể thấy, xét trong môi trường đầu tư tại Việt Nam, Gửi tiết kiệm là một hình thức đầu tư tương tự như Đầu tư Trái phiếu.

1/ Xét về bản chất:

Về bản chất, khi mua trái phiếu doanh nghiệp là chúng ta đang cho doanh nghiệp vay. Còn khi Gửi tiết kiệm ở Ngân hàng, chính là chúng ta đang cho Ngân hàng vay.

2/ Xét về lợi suất đầu tư:

o Lãi suất tiền gửi được thanh toán định kỳ như Lãi suất coupon trái phiếu.

o Mặt bằng lãi suất huy động ở Việt Nam khá cao so với các nước trên thế giới, từ đó tạo cơ hội cho người gửi tiền đạt được mức lãi suất thực dương khi gửi tiết kiệm tại Việt Nam.

3/ Xét về rủi ro:

o Rủi ro phá sản (default risk): Ngân hàng cũng như doanh nghiệp đều có rủi ro phá sản, nhưng xác suất phá sản của ngân hàng thấp hơn  lower risk  lower return  Lãi suất tiền gửi tiết kiệm thường thấp hơn Lãi suất trái phiếu.

o Rủi ro biến động lãi suất (interest rate risk): cả gửi tiết kiệm và mua trái phiếu đều mang đến rủi ro biến động lãi suất. Ví dụ như chúng ta gửi tiết kiệm 1 năm, lãi suất cố định 6%/năm, nhưng khi đến giữa năm thì lãi suất trên thị trường tăng lên thành 7%/năm. Lúc này, nếu rút tiền gửi tiết kiệm ra trước hạn, chúng ta sẽ mất lãi trong nửa đầu năm qua. Nếu không rút, chúng ta sẽ bị thiệt chênh lệch 1% lãi suất cho nửa cuối năm còn lại.

o Việc gửi tiết kiệm không phải là phi rủi ro còn được thể hiện rõ ràng trong quá trình xác định tỷ lệ chiết khấu trong các model định giá. Theo đó, [LS chiết khấu = LS phi rủi ro + Phần bù rủi ro]; thì LS phi rủi ro này sẽ thường được đại diện bởi LS trái phiếu chính phủ, chứ không phải bằng LS tiền gửi tiết kiệm. Từ đó cho thấy gửi tiết kiệm, cũng như đầu tư, đều đem lại những rủi ro nhất định.

-- Vấn đề xây dựng model định giá này cũng là 1 topic đầy thách thức, nhưng cũng rất thú vị. Mình sẽ cố gắng chia sẻ thêm cho mọi người trong những post sau.

4/ Xét về sự công nhận của chính những NĐT trên thị trường:

Đa phần các NĐT ở Việt Nam, ngoài mặt, đều không công nhận gửi tiết kiệm là đầu tư, nhưng mỗi khi so sánh hiệu quả đầu tư của mình, họ lại có xu hướng so sánh với lãi suất tiết kiệm.

-- Từ đó có thể thấy, các NĐT đã vô thức coi tiền gửi tiết kiệm là 1 khoản đầu tư.

-- Đến đoạn này là mình kiểu như bị knock-out luôn, vì đây thực sự là luận điểm rất sắc sảo, ứng dụng tâm lý hành vi để chứng minh một vấn đề thực tiễn.

Điểm khác biệt rõ ràng nhất giữa Tiền gửi tiết kiệm và Trái phiếu là ở khả năng chuyển nhượng. Nếu Tiền gửi Tiết kiệm cũng có thể chuyển nhượng như Trái phiếu, thì nó đã được gọi là một loại giấy tờ có giá, và khi đó, nó thực sự không khác gì một Tài sản Đầu tư.

Tóm lại, cùng là một vấn đề, nhưng nếu chúng ta nhìn nhận nó ở nhiều góc độ, nhìn nhận nó đa diện và đa chiều, thì chúng ta sẽ khám phá ra những điều vô cùng thú vị.

Mình rất mong nhận được thật nhiều góp ý và chia sẻ từ anh chị em, để có thể hoàn thiện hơn nữa những bài post chia sẻ và thảo luận của chúng ta trong tương lai.