"Great" và "vĩ đại"

Ông Trump tranh cử với khẩu hiệu “Make America Great Again” và ông ấy vẫn nhắc lại trong thời gian làm tổng thống của mình như đang thực hiện lời hứa.

Trước hết, cần nên hiểu dịch ‘great’ ra tiếng Việt như thế nào. Hầu như các báo của ta đều dịch là ‘vĩ đại’. Tiếng Trung cũng dịch như vậy (让美国再次伟大). Dịch thế cũng là được khi nói về một quốc gia.

‘Vĩ đại’ vốn nghĩa là to lớn. Những người có những đóng góp to lớn là vĩ nhân, những việc làm của họ là vĩ đại. Trong khi ‘great’ được sử dụng rộng rãi, thì ‘vĩ đại’ lại thường dành riêng (tại TQ).

Năm 1980 khi tranh cử ông Reagan cũng đã dùng khẩu hiệu "Let's make America great again". Sau đó, Liên Xô thua Mỹ trong cuộc đua tranh giữa hai siêu cường. Giờ lịch sử liệu có lặp lại giữa Mỹ và TQ?

Ngày trước, Liên Xô nguyên vẹn trong cơ chế kế hoạch hoá tập trung, trì trệ đối lập với Mỹ. Giờ TQ tinh quái trong cơ chế thị trường với xuất siêu liên tục sang Mỹ và là chủ nợ lớn nhất của Mỹ.

Liệu chính phủ Mỹ có bớt chi tiêu để giảm nợ công, hoặc phải tăng thuế đánh vào dân Mỹ? Liệu dân Mỹ có chịu dùng hàng giá đắt? Liệu các nhà tư bản có chịu giảm lợi nhuận để chuyển việc làm từ TQ về Mỹ?

Những vấn đề kinh tế đúng là thích hợp khi đặt vào tay một tổng thống xuất thân doanh nghiệp. Thế nhưng 4 năm là một nhiệm kỳ ngắn, trong khi nước Mỹ chia rẽ giữa hai đảng lên đỉnh điểm, tổng thống đối đầu với truyền thông và giờ thì covid hoành hành.

Năm 1941, nước Mỹ bừng tỉnh sau trận Trân Châu Cảng. Trận chiến kinh tế và dịch bệnh giờ không phải cục bộ như một trận hải chiến mà lan khắp nước Mỹ. Liệu nước Mỹ có lại trỗi dậy mạnh mẽ hay chịu thúc thủ. Liệu nước Mỹ có “great” hay chịu lu mờ trước “vĩ đại”?