Gợi ý chính sách cho gói tín dụng 120.000 tỷ đồng về nhà ở xã hội

TS Bùi Duy Tùng, Đại học RMIT Việt Nam, cho rằng cần tiến hành ngay một số giải pháp để triển khai gói tín dụng 120.000 tỷ đồng về nhà ở xã hội (NƠXH)

Thách thức trong triển khai gói tín dụng 120.000 tỷ đồng

Ngày 3/4, Ngân hàng Nhà nước đã có công văn chỉ đạo, hướng dẫn các ngân hàng thương mại và Ngân hàng Nhà nước chi nhánh các tỉnh, thành phố khẩn trương triển khai thực hiện chương trình cho vay NƠXH, nhà ở công nhân, cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ theo Nghị quyết 33/NQ-CP.

Tại nghị quyết này, Chính phủ đã chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước chủ trì triển khai chương trình tín dụng 120.000 tỷ đồng cho chủ đầu tư và người mua nhà của các dự án NƠXH, nhà ở công nhân, dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ vay với lãi suất trong thời gian ưu đãi thấp hơn 1,5-2% so với lãi suất cho vay trung dài hạn VNĐ bình quân của các ngân hàng thương mại nhà nước trên thị trường và các ngân hàng thương mại ngoài nhà nước có đủ điều kiện với các gói tín dụng cụ thể trong từng thời kỳ.

Điều kiện khắt khe để tiếp cận vốn vay với lãi suất ưu đãi là một thách thức không nhỏ đối với việc triển khai thành công gói tín dụng NƠXH của Việt Nam hiện nay. Các điều kiện quá khắt khe khiến nhiều công ty bất động sản (BĐS) ngại đầu tư vào các dự án NƠXH. Để giải quyết nút thắt này, Bộ Xây dựng kiến nghị Ngân hàng Nhà nước phối hợp với các bộ ngành liên quan xem xét đề xuất gói tín dụng dễ tiếp cận hơn cho các dự án NƠXH.

Việc chậm giải ngân các gói hỗ trợ cũng là một thách thức lớn trong việc triển khai gói tín dụng NƠXH tại Việt Nam. Các doanh nghiệp phản ánh việc giải ngân các gói hỗ trợ thường xuyên bị chậm trễ, ảnh hưởng không nhỏ đến tiến độ triển khai các dự án NƠXH của họ. Sự chậm trễ trong giải ngân khiến thủ tục hành chính kéo dài và phức tạp để tiếp cận nguồn vốn. Do đó, các doanh nghiệp BĐS gặp khó khăn trong việc hoàn thành dự án đúng hạn, dẫn đến phát sinh thêm chi phí và chậm trễ.

Một trở ngại khác mà các các doanh nghiệp phải đối mặt là thiếu dòng vốn cho các dự án NƠXH. Trước đây, ngân hàng Chính sách xã hội gần như là ngân hàng duy nhất có liên quan, điều này khiến các doanh nghiệp khó đầu tư vào các dự án NƠXH do không tiếp cận được nguồn vốn cần thiết. Vấn đề này cho thấy chính phủ cần khuyến khích nhiều tổ chức tài chính hơn nữa cung cấp các khoản vay cho các dự án NƠXH. Ngoài ra, Chính phủ có thể xem xét cung cấp các ưu đãi như giảm thuế và trợ cấp cho các tổ chức tài chính cho vay đối với các dự án NƠXH, điều này sẽ giúp thu hút thêm đầu tư và hỗ trợ phát triển nhà ở giá rẻ.

Lãi suất cho vay cao là một vấn đề khác mà các doanh nghiệp phải đối mặt khi đầu tư vào các dự án NƠXH tại Việt Nam. Với lãi suất hiện nay và giá vật liệu xây dựng tăng cao, các doanh nghiệp buộc phải tăng giá bán nhà để tránh lỗ, khiến người thu nhập thấp khó tiếp cận nhà ở vừa túi tiền. Vì vậy, việc đưa ra các ưu đãi cho vay mua nhà ở xã hội minh bạch, phù hợp với các quy định, tiêu chuẩn của các bộ, ngành liên quan là hết sức cần thiết.

Giải pháp tháo gỡ

Đơn giản hóa các thủ tục hành chính sẽ giúp đẩy nhanh việc giải ngân vốn cho các dự án NƠXH tại Việt Nam. Các quy trình phê duyệt phức tạp và tốn thời gian làm chậm trễ việc giải ngân vốn, dẫn đến sự chậm trễ đáng kể trong việc hoàn thành các dự án NƠXH. Để giải quyết vấn đề này, các cơ quan cấp bộ có liên quan cần đơn giản hóa các thủ tục hành chính và giảm các loại giấy tờ cần thiết để phê duyệt. Ngoài ra, các mốc thời gian rõ ràng cho từng bước của quy trình phê duyệt cần được thiết lập và thông báo cho tất cả các bộ phận và cơ quan liên quan. Điều này sẽ đảm bảo quá trình phê duyệt được hoàn thành trong khung thời gian quy định và giảm độ trễ.

Ngoài việc đơn giản hóa thủ tục hành chính, chính quyền địa phương phải đảm bảo rằng đội ngũ công chức được đào tạo đầy đủ để xử lý các dự án NƠXH. Điều này bao gồm đào tạo về các yêu cầu và quy định cụ thể đối với các dự án NƠXH và đảm bảo nhân viên quen thuộc với các chính sách, hướng dẫn mới nhất. Bằng cách cung cấp đào tạo, chính quyền địa phương có thể đảm bảo rằng nhân viên của họ được trang bị tốt để xử lý các dự án NƠXH một cách hiệu quả.

Chính phủ cần xây dựng các văn bản hướng dẫn rõ ràng để đảm bảo việc xác định các dự án NƠXH đáp ứng các tiêu chí cần thiết để được tài trợ. Nếu không có hướng dẫn rõ ràng, các chủ đầu tư có thể gặp khó khăn trong việc hiểu các yêu cầu và quy định cụ thể đối với các dự án NƠXH, dẫn đến sự chậm trễ và các sai sót tiềm ẩn trong thiết kế và xây dựng dự án.

Bộ Xây dựng và các địa phương cần ban hành hướng dẫn rõ ràng về tiêu chuẩn thiết kế, xây dựng đối với các dự án NƠXH. Những hướng dẫn này nên bao gồm các tiêu chuẩn tối thiểu về kích thước căn hộ, chất lượng vật liệu được sử dụng và cách bố trí tòa nhà.

Các hướng dẫn cũng nên phác thảo các yêu cầu cụ thể đối với cơ sở hạ tầng, chẳng hạn như hệ thống nước và vệ sinh và không gian công cộng. Ngoài ra, các tiêu chí đủ điều kiện cho người vay, chẳng hạn như yêu cầu về thu nhập và số người trong gia đình cũng cần được quy định rõ. Những hướng dẫn này phải rõ ràng và minh bạch để đảm bảo rằng những người vay tiềm năng hiểu được các yêu cầu và có thể dễ dàng xác định liệu họ có đủ điều kiện để vay NƠXH hay không.

Nâng cao nhận thức, cung cấp thông tin rộng rãi đến tất cả các đối tượng liên quan nhằm đảm bảo rằng các gia đình và người lao động có thu nhập thấp ở Việt Nam nhận thức được gói tín dụng cho các dự án NƠXH. Nhiều người có nhu cầu có thể không biết đến sự tồn tại của gói tín dụng này, đây có thể là một rào cản đáng kể để tiếp cận nhà ở giá rẻ.

Để nâng cao nhận thức, chính quyền địa phương nên tiến hành các chiến dịch nâng cao nhận thức có mục tiêu để thông báo cho người dân về gói tín dụng, tiêu chí đủ điều kiện và quy trình đăng ký. Các chiến dịch này có thể bao gồm các buổi cung cấp thông tin để giáo dục mọi người về gói tín dụng và lợi ích của nó. Chính quyền địa phương cũng có thể làm việc với các tổ chức cộng đồng, tổ chức phi chính phủ và các cơ quan truyền thông địa phương để phổ biến thông tin về gói tín dụng.

Đơn giản hóa thủ tục hồ sơ vay vốn để đảm bảo các hộ gia đình có thu nhập thấp và người lao động có thể tiếp cận gói tín dụng cho các dự án NƠXH. Chính quyền địa phương nên thành lập các trung tâm tiếp nhận hồ sơ vay vốn tại địa phương để đơn giản hóa thủ tục hồ sơ vay vốn. Các trung tâm này có thể cung cấp thông tin về gói tín dụng, hỗ trợ điền đơn xin vay và giúp người vay thu thập các tài liệu cần thiết. Các trung tâm đăng ký khoản vay cũng có thể hỗ trợ người vay trong suốt quá trình đăng ký khoản vay, kể cả sau khi khoản vay đã được giải ngân. Hơn nữa, các nền tảng kỹ thuật số có thể được sử dụng để đơn giản hóa các thủ tục đăng ký khoản vay. Ví dụ, người vay có thể đăng ký vay trực tuyến, giảm nhu cầu đi đến các trung tâm đăng ký vay. Các ứng dụng trực tuyến cũng có thể được xử lý nhanh chóng và hiệu quả hơn, giảm thời gian phê duyệt các khoản vay.

Thiết lập cơ chế giám sát, bao gồm việc kiểm tra thường xuyên chất lượng của các dự án NƠXH, đặc biệt là về thiết kế, xây dựng và vật liệu sử dụng sẽ giúp các đơn vị nhà ở được cung cấp đáp ứng các tiêu chuẩn cần thiết và an toàn cho người dân sinh sống. Ngoài ra, cơ chế giám sát cũng nên bao gồm đánh giá tác động của các dự án NƠXH đối với những người hưởng lợi mục tiêu, chẳng hạn như điều kiện sống của họ, thu nhập và khả năng tiếp cận các dịch vụ cơ bản. Điều này sẽ giúp đảm bảo rằng các dự án NƠXH đạt được các mục tiêu dự định và mang lại lợi ích cho các đối tượng mục tiêu. Thành lập một đơn vị chuyên trách trong Bộ Xây dựng hoặc thành lập một ủy ban ở cấp địa phương để giám sát việc thực hiện các dự án NƠXH có thể giúp giám sát quá trình này.

Có thể nói, đơn giản hóa các thủ tục hành chính, có văn bản hướng dẫn rõ ràng, nâng cao nhận thức, cung cấp thông tin rộng rãi đến tất cả các đối tượng liên quan… là những việc cần tiến hành ngay để triển khai gói tín dụng 120.000 tỷ về NƠXH.