Gói kích thích kinh tế lần 2: Nhìn gói 1 để toan tính gói 2

Gói chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, người lao động, và các đối tượng chịu tác động của dịch COVID - 19 lần một (gọi là gói kích thích kinh tế lần 1) bao gồm nhiều gói hỗ trợ nhỏ. Bước đầu các gói đã phát huy hiệu quả. Song theo các chuyên gia khi đề xuất xây dựng gói kích thích kinh tế lần 2 cần rút kinh nghiệm từ gói kích thích kinh tế lần 1, và nên hỗ trợ doanh nghiệp khỏe trước.

Triển khai gói kích thích kinh tế lần 1, Theo TS Cấn Văn Lực, Chính phủ Việt Nam đã chia ra 4 gói hỗ trợ riêng (tổng trị giá thực - tổng chi phí mà Chính phủ và hệ thống các tổ chức tín dụng cam kết bỏ ra ước tính khoảng 181,4 nghìn tỷ đồng, tương đương khoảng 3% GDP năm 2019). Trong đó, có gói hỗ trợ tài khóa; gói hỗ trợ tiền tệ - tín dụng; gói hỗ trợ an sinh xã hội và các gói hỗ trợ khác.

Ông Lực cho biết, gói hỗ trợ tài khóa với trị giá ước tính 73,1 nghìn tỷ đồng (1,2% GDP) theo Nghị quyết 41, gồm các biện pháp cho phép miễn, giảm thuế, phí, lệ phí (khoảng 69,3 nghìn tỷ đồng) và gia hạn nộp thuế và tiền thuê đất (khoảng 180 nghìn tỷ đồng trong 5 tháng). Tổng số tiền đã thực hiện tính đến ngày 31/7/2020 khoảng 56.200 tỷ đồng, chiếm khoảng 31,2% quy mô gói hỗ trợ.

Theo lý giải của Tổng cục Thuế cũng như nhóm nghiên cứu của ông Lực, nguyên nhân tiếp cận gói hỗ trợ trên còn chậm là do các doanh nghiệp (DN) kinh doanh thua lỗ, không có doanh thu, hoạt động cầm chừng; một số DN đã nộp tiền thuế thu nhập DN năm 2019 ngay trong quý I/2020; một số DN đã trả tiền thuê đất từ đầu năm nên số tiền còn phải nộp không nhiều hoặc không có nhu cầu giãn, hoãn. Cùng với đó là tâm lý e ngại thủ tục rườm rà nên DN cũng không mặn mà với gói hỗ trợ này.

Với gói hỗ trợ tiền tệ - tín dụng trị giá ước tính 36,6 nghìn tỷ đồng (chiếm 0,6% GDP), ông Lực cho biết, báo cáo của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đến 13/7 cho thấy, các tổ chức tín dụng (TCTD) đã: Cơ cấu lại thời hạn trả nợ cho hơn 272.000 khách hàng với dư nợ hơn 210 nghìn tỷ đồng; Miễn, giảm, hạ lãi suất cho 435.000 khách hàng với dư nợ hơn 1,27 triệu tỷ đồng; Cho vay mới lãi suất ưu đãi với doanh số lũy kế đạt 1,17 triệu tỷ đồng cho hơn 247.000 khách hàng.

Với gói an sinh - xã hội, theo nhóm nghiên cứu của TS Cấn Văn Lực, thực tế gói này có trị giá khoảng 45,8 nghìn tỷ đồng (0,8% GDP), chứ không phải 62 nghìn tỷ đồng (do chi phí của gói hỗ trợ cho vay trả lương về bản chất chỉ là phần tiền lãi không tính do lãi suất là 0% khoảng 390 tỷ đồng). Tính đến 13/7, các đơn vị đã giải ngân khoảng 12 nghìn tỷ đồng để hỗ trợ 11,5 triệu người và 12.000 hộ kinh doanh.

“Nhìn chung, công tác chi trả về cơ bản đã đảm bảo đúng đối tượng, song tiến độ còn rất chậm. Trong đó, gói 16.000 tỷ đồng cho vay hỗ trợ trả lương chưa giải ngân được do điều kiện đặt ra còn chưa phù hợp, chưa sát thực tiễn; Quy trình, thủ tục còn phức tạp, xử lý lâu khiến nhiều DN e ngại; Ngoài ra, nhiều DN tự xoay xở”, ông Lực cho hay.

Các gói hỗ trợ khác với tổng giá trị 26 nghìn tỷ đồng (0,43% GDP), bao gồm gói hỗ trợ giảm 10% giá điện của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) trị giá 10.900 tỷ đồng và gói hỗ trợ giảm giá dịch vụ viễn thông trị giá trị 15.000 tỷ đồng. Đến hết ngày 30/6/2020, EVN đã giảm giá, giảm tiền điện cho 26,79 triệu khách hàng với tổng số tiền 6.800 tỷ đồng (62,4%). Đối với gói giảm giá dịch vụ viễn thông, hiện chưa có thông tin công bố kết quả thực hiện cụ thể. “Có thể thấy trong 4 gói hỗ trợ, thì gói tiền tệ - tín dụng và giảm tiền điện đạt kết quả khả quan, còn lại triển khai rất chậm và còn vướng mắc, cần sớm khắc phục…” - TS Cấn Văn Lực đánh giá.