Giết vua, trò chơi vương quyền qua sự kiện lần đầu tiên tổng thống Mỹ bị tòa án kết án là tội phạm.

➲ Hãng tin Reuters hôm 30.5 đưa tin 12 bồi thẩm đoàn của tòa án cấp quận tại New York đã tuyên bố ông Donald Trump phạm tất cả 34 tội danh, liên quan việc làm làm sai lệch hồ sơ doanh nghiệp để che đậy khoản thanh toán nhằm "bịt miệng" ngôi sao khiêu dâm Stormy Daniels

Và theo luật ông ta có toàn quyền làm điều này.

Sự kiện này gây ra tranh cãi 2 phe. Phe ủng hộ cựu tổng thống, đồng tình với tuyên bố của ông sau phiên tòa là "không công bằng, nhục nhã và gian lận" và cho rằng đây là hành động nhằm loại bỏ một đối thủ chính trị, đồng thời là ứng viên tổng thống của cuộc bầu cử tháng 11 năm nay.

Còn phe ủng hộ đảng Dân chủ của tổng thống Joe Bident thì cho rằng luật pháp công minh và 'không ai đứng trên pháp luật'

Có nhiều nguyên do dẫn đến chia phe tranh cãi, nhưng tựu chung có 3 điểm chính:

⊳ Công tố viên, bộ trưởng tư pháp bang và chánh án cùng bồi thẩm đoàn được phe cộng hòa cho là người của đảng Dân chủ của tổng thống Joe Bident.

⊳ Thứ hai và cũng là hệ quả, thì những sự việc thuộc dạng làm sai lệch hồ sơ doanh nghiệp là một tội nhẹ, tòa án thông thường chỉ phạt tiền và không truy tố.

⊳ Thứ ba là theo luật bất thành văn, một nhân vật có "high profile" như tổng thống thì ngoại trừ hành vi diễn giải là nghiêm trọng như phản quốc, thì những hành vi phạm luật khác, các cơ quan tố tụng thường bỏ qua, ví dụ như cựu tổng thống Richard Nixon trong vụ Watergate hay Bill Clinton trong vụ scandal tình ái Monica Lewinsky.

Nhất là trong mùa bầu chọn tổng thống, rất dễ được phe phái quy chụp là dùng cơ quan pháp luật để can thiệp vào kết quả bầu chọn.

▮Nay với 34 tội danh, được tòa án tuyên bố tất cả đều nghiêm trọng với mức tối đa lên tới 100 năm tù. Và sau khi bồi thẩm đoàn tuyên bố có tội, thì việc quyết định hoàn toàn nằm trong tay duy nhất 1 người, theo luật thẩm phán Juan Merchan (người mà phe cộng hòa cho rằng ông là người của đảng Dân chủ) có quyền quyết định đưa cựu tổng thống vào tù [đồng thời là đối thủ chính trị duy nhất tranh cử tổng thống với đương kim Joe Bident].

Với mức tù tối đa với một người 80 tuổi, thì tương đương án tử.

Luật pháp Mỹ rất phức tạp [và cũng là lý do tại sao đội ngũ luật sư lại đông đảo và thuộc giai tầng giầu có nhất ở xứ sở này], luật bầu cử cho phép kể cả một người phạm tội và ngồi tù vẫn có thể tuyên thệ làm tổng thống. Miễn là công chúng bỏ phiếu cho người đó, với chỉ duy nhất 2 điều kiện: nếu họ sinh ra tại Mỹ và sinh sống tại đây đủ 14 năm.

Đến đây thì câu chuyện lại phức hợp hơn nữa. Hãy hình dung rằng nếu tháng 11 tới đây công chúng Hoa Kỳ bỏ phiếu bầu chọn một người là tội phạm [theo đúng như kết luận của tòa án New York], thì vị tổng thống Donald Trump này sẽ hành động ra sao đối với chính những người kết án và cả hệ thống mà ông và những người ủng hộ cho rằng họ cùng nhau "toa rập" âm mưu hãm hại và loại bỏ đối thủ một cách "không công bằng, nhục nhã và gian lận" như chính lời phát biểu của cựu tổng thống.

▪Trong trò chơi vương quyền, từ thời cổ chí kim mà lịch sử được ghi nhận và cũng như được Niccolò Machiavelli, cha đẻ của khoa học chính trị hiện đại đúc kết là nếu tổ chức lật đổ vương quyền, thì phải giết chết được vua. Còn nếu không thì hậu quả sẽ rất tàn khốc.

▮Luật pháp Mỹ trong bầu cử tổng thống, thật trớ trêu, là việc một tội phạm vẫn có thể là tổng thống nên trò chơi chính trị có thể thay đổi cách thức mà sau đây coi như là hình dung, gọi là thuyết âm mưu hay khoa học chính trị giả tưởng hoặc ai đó muốn tin là thật thì cũng tùy vào góc nhìn hoặc nhận thức cá nhân.

Bên Dân Chủ sẽ chơi một game rủi ro, đặt cược rằng danh xưng của đối thủ chính trị Trump từ nay theo luật có thể công khai gọi là "tội phạm", tất cả sẽ được truyền thông khuếch đại thao túng công chúng sẽ cân nhắc rằng liệu có chấp nhận bầu chọn cho một người bị kết luận là tội phạm theo luật hay không.

Bên Cộng Hòa sẽ chỉ có thể chấp nhận chơi theo game đó, bằng cách gọi là một cuộc chính trị hóa cơ quan luật pháp, can thiệp vào bầu cử và là khiến bầu chọn không công bằng.

Nên nhớ rằng, cuộc bầu chọn của toàn bộ dân chúng gần 100 triệu cử tri trung thành của mỗi đảng theo như dự đoán của năm nay 2024 sẽ là kỷ lục chưa từng có vì sự chia rẽ quan điểm của công chúng.

Nhưng thực tế ra, quyết định sẽ chỉ nằm ở "6 bang chiến trường" mà bên cựu tổng thống Trump đang dẫn điểm tại 5 bang như Pennsylvania, Arizona, Michigan, Georgia,Nevada. Trong khi đó, ông Bident chỉ dẫn ở một bang chiến trường là Wisconsin.

Và chi tiết ra theo số liệu thống kê ở lần bầu cử tổng thống trước của cả 2 ông thì chênh lệch số phiếu từng bang rất sít sao chỉ từ chục ngàn đến trăm ngàn phiếu bầu trên gần 200 triệu lá phiếu.

Vì cử tri trung thành của cả 2 đảng dự đoán rằng, họ trung thành bất kể có hay không phiên tòa hay cụu tổng thống có tôi hay vô tội. Nên tất cả 2 bên đều đặt cược ở cử tri độc lập, những người thực tế sẽ nhìn nhận việc kết án hôm qua tại tòa án New York ra sao:

⊳ Nếu họ [cử tri độc lập] coi phiên tòa là âm mưu can thiệp bầu cử thì lần đầu tiên một người bị kết án sẽ là tổng thống nước Mỹ.

⊳ Nếu cử tri trung lập coi phiên tòa là fair và không ai đứng trên luật pháp thì tổng thống Bident sẽ tiếp tục nhiệm kỳ 2 như thông lệ kể từ thời tổng thống Ronald Reagan năm 1980 đến nay [trừ 2 người là tổng thống Bush cha và chính đối thủ kiêm cựu tổng thống Donald Trump].

Hanoi, 01.6.2024

© Hoàng Anh Tuấn.