Giải pháp giải quyết dứt điểm ngân hàng yếu kém

Đề án tái cơ cấu 3 ngân hàng thuộc diện kiểm soát đặc biệt và DongABank đang được Ngân hàng Nhà nước khẩn trương hoàn thiện, dự kiến hoàn thành trong quý III/2021.

Không phải đã hết cách cứu ngân hàng thuộc diện kiểm soát đặc biệt

Trao đổi với báo chí mới đây, ông Đào Minh Tú, Phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho biết, các ngân hàng yếu kém đều đã có đề án tái cơ cấu và khả năng cuối quý III/2021 sẽ được thông qua.

Số liệu về sức khỏe của 3 ngân hàng thuộc diện kiểm soát đặc biệt và DongABank không được công bố gần đây, song tình hình kinh doanh cũng chưa có tín hiệu khả quan.

Mới đây, Ngân hàng Nhà nước đã đưa ra dự thảo sửa đổi Thông tư quy định về cho vay đặc biệt đối với tổ chức tín dụng thuộc diện kiểm soát đặc biệt. Theo đó, điểm mới nhất của Dự thảo là rút ngắn thời hạn cho vay đặc biệt xuống tối đa 12 tháng (quy định hiện hành là tối đa 2 năm) và bắt buộc phải có tài sản đảm bảo.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia ngân hàng, so với khối nợ xấu mà các ngân hàng yếu kém trên đang gánh, thì khoản vay đặc biệt từ Ngân hàng Nhà nước như “muối bỏ biển”.

PGS-TS Đinh Trọng Thịnh, chuyên gia kinh tế cho rằng, cách xử lý với ngân hàng yếu kém ở nhiều nước là cho phá sản. Tuy nhiên, với ngân hàng thuộc diện kiểm soát đặc biệt ở nước ta, việc phá sản sẽ gây tốn kém cho ngân sách nhà nước.

“Nợ xấu của các ngân hàng này không dễ đòi, thu hút tiền gửi cũng kém, muốn bán cho nước ngoài cũng kén nhà đầu tư. Nói chung, xử lý các ngân hàng thuộc diện kiểm soát đặc biệt là câu chuyện rất đau đầu”, PGS-TS Thịnh nói.

Trên thực tế, từ khi mua lại 3 ngân hàng thuộc diện kiểm soát đặc biệt, Ngân hàng Nhà nước đã đặt ra nhiều phương án, như sáp nhập, hợp nhất, bán cho nước ngoài…, song tất cả đều chưa thành công. Theo Phó thống đốc Đào Minh Tú, việc xử lý các ngân hàng này thời gian tới không chỉ bằng tiền, mà còn bằng nhiều giải pháp khác.

Trong khi đó, trao đổi với phóng viên, TS. Lê Xuân Nghĩa, chuyên gia tài chính - ngân hàng cũng cho rằng, ưu tiên lớn nhất với 3 ngân hàng trên và cả DongABank là bán cho nhà đầu tư trong hoặc ngoài nước hoặc sáp nhập. Tuy nhiên, để làm được, đầu tiên phải xử lý lỗ lũy kế của các ngân hàng này.

“Rất khó, song không phải là không có cách. Để xử lý lỗ lũy kế, thì điều kiện tiên quyết là phải giải quyết nhanh các thủ tục liên quan đến tài sản thế chấp để thanh lý tài sản thế chấp nhằm thu hồi nợ và làm sạch bảng cân đối tài sản. Hiện nay, lỗ lũy kế của các ngân hàng này rất lớn, song nếu có cơ chế đột phá về xử lý tài sản thế chấp, thì chắc chắn, con số nợ xấu sẽ giảm rất nhanh”, ông Nghĩa nói.

Chuyên gia này lấy ví dụ, với khoản nợ xấu 1 tỷ đồng, ngân hàng hạch toán nợ xấu 1 tỷ đồng, trích lập dự phòng thêm 1 tỷ đồng, nghĩa là lỗ 2 tỷ đồng. Tuy nhiên, khoản nợ này đang có tài sản thế chấp 1,5 tỷ đồng, nếu bán đi thì nợ xấu biến mất, trích lập dự phòng rủi ro được xóa, ngân hàng sẽ chuyển lỗ thành lãi. Tuy vậy, việc bán tài sản của các ngân hàng này rất khó khăn, vì hầu hết dính đến tranh chấp, đại án… Do đó, Chính phủ cần có cơ chế đặc biệt thì mới xử lý được nợ xấu của các ngân hàng này.

Sắp có đề án tái cơ cấu tổ chức tín dụng trong 5 năm tới

Không chỉ sắp phê duyệt Đề án Tái cơ cấu các ngân hàng yếu kém, ngân hàng thuộc diện kiểm soát đặc biệt, mà Ngân hàng Nhà nước cũng đang khẩn trương hoàn thiện Đề án Cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng giai đoạn 2021 - 2025.

TS. Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia cho rằng, tái cơ cấu ngân hàng giai đoạn 2016 - 2020 đã đạt được rất nhiều thành tựu về xử lý nợ xấu, xử lý sở hữu chéo, nâng cao chất lượng tài sản hệ thống…

Tuy vậy, ngoài một số ngân hàng yếu kém chưa được xử lý, thì nguy cơ nợ xấu bùng lên do Covid-19 cũng đòi hỏi Chính phủ sớm ban hành Đề án Tái cơ cấu tổ chức tín dụng giai đoạn tới. Đồng thời, phải luật hóa Nghị quyết 42/2017/QH14 để các ngân hàng có căn cứ xử lý nợ xấu. Bởi một năm nữa, nghị quyết này sẽ hết hiệu lực, trong khi nợ xấu đang tăng mạnh.

Theo Ngân hàng Nhà nước, nợ xấu nội bảng đến đầu tháng tháng 6/2021 có thể là 1,78%, tăng so với con số 1,69% cuối năm 2020. Còn nếu tính nợ xấu gộp (bao gồm nợ nội bảng, nợ tiềm ẩn, nợ đã bán cho VAMC) thì có thể lên tới 3,54%.

Tái cơ cấu là một quá trình, bản chất là làm sao để hệ thống ngân hàng phát triển dài hạn và lành mạnh, ổn định, nâng cao năng lực tài chính, năng lực quản trị, chất lượng tài sản, chất lượng hoạt động, phát triển về quy mô tài sản…

Chính vì vậy, những ngân hàng đã tốt rồi vẫn phải tái cơ cấu theo hướng tốt hơn nữa, quy mô lớn hơn nữa, lọt vào tốp ngân hàng hàng đầu khu vực. Còn những ngân hàng yếu kém, thì NHNN liên tục trình Chính phủ phê duyệt đề án tái cơ cấu, hy vọng sẽ sớm được phê duyệt để xử lý dứt điểm.