Giải mã nguyên tắc đầu tư của ông hoàng chứng khoán Warren Buffett

Kể từ khi bong bóng Dot-com bị vỡ vào ngày 10/3/2000, thị trường chứng khoán Mỹ dao động mạnh vì những tin tức bất lợi về tài trợ địa ốc cùng lúc với tình trạng thị trường nhà đất xuống thấp vào năm 2008-2009 kéo dài cho đến năm 2014 khi nền kinh tế Mỹ bắt đầu hồi phục.

Giới đầu tư chứng khoán từ lớn đến nhỏ đều bồn chồn lo lắng, tuy nhiên, người đứng đầu một công ty chuyên đầu tư vào cổ phần, chứng khoán từ hơn nửa thế kỷ nay vẫn bình chân như vại - đó là Warren Buffett.

Ông Warren Buffett, bậc thầy về đầu tư trong ngành chứng khoán

Ông được coi là thiên tài đầu tư chứng khoán và là người giàu thứ nhì sau thiên tài điện toán Bill Gates trong danh sách những người giàu nhất Hoa Kỳ. Trong số những người sở hữu tài sản minh bạch, ông xếp thứ tư trên thế giới sau Bill Gates, Carlos Slim (Mexico), Amancio Ortega (Tây Ban Nha), song thực tế Warren Buffett xếp thứ ba nếu tính cả các quỹ đầu tư của ông.

Thống kê đơn giản sau sẽ cho thấy mức tăng trưởng của công ty đầu tư Berkshire Hathaway do Warren Buffett làm Tổng Giám đốc chấp hành, đồng thời là người sở hữu cổ phần nhiều nhất như thế nào. Nếu năm 1956 bạn có 1,000 USD (giả dụ tương đương với 8,600 USD theo thời giá năm 2014) để bỏ vào đây thì số tiền ấy bây giờ - tức 58 năm sau, là gần 50 triệu USD.

Và bây giờ rất nhiều người có lẽ tiếc hùi hụi. Họ chẳng thể nào mua nổi ngay cả một cổ phiếu của công ty này nữa, bởi giá một cổ phiếu hạng nhất của công ty Berkshire Hathaway Inc. (BRK-A) yết giá tại sàn NYSE giờ đây đã lên tới gần 206 ngàn USD, loại hai cũng mấp mé hơn 137 ngàn USD. Tính đến năm 2014, các quỹ tại Berkshire Hathaway của Warren Buffett đã có giá trị 107.6 tỷ USD.

Hành trình tạo nên sự nghiệp

Warren Buffett sinh ngày 30/8/1930 tại Omaha, Nebraska. Từ lúc nhỏ ông đã chứng tỏ khả năng bẩm sinh nhạy bén về tính toán tiền bạc và kinh doanh.

Năm lên 6 tuổi, Warren Buffett đã biết đi buôn vặt kiếm lời. Warren Buffett mua một lốc 6 chai Coca Cola với giá 25 xu rồi đem bán lại mỗi chai 5 xu, vị chi lời 5 xu bỏ túi sau khi bán hết 6 chai Coca Cola.

Năm 11 tuổi, Warren Buffett đã học được bài học kinh nghiệm đầu tiên trong việc mua bán cổ phần. Lúc bấy giờ Warren Buffett gom góp tất cả tiền để dành mua vài cổ phần của công ty Cities Servies với giá 38 USD/cp cộng thêm 25 xu lẻ. Sau đó cổ phiếu này sụt giá mạnh. Rất lo ngại, cậu đợi đến khi giá cổ phiếu lên trở lại rồi đem bán với giá 40 USD/cp. Nhưng sau vài năm giá cổ phiếu của hãng này tăng vọt đến 200 USD (thời giá hồi bấy giờ). Thông qua kinh nghiệm đầu đời này, Warren Buffett học được cách phải bình tĩnh, kiên nhẫn và biết chọn những công ty có căn bản vững vàng nếu muốn đầu tư vào chứng khoán.

Thông qua mua bán cổ phần, năm 1962, Warren Buffett đã trở thành triệu phú. Ông bắt đầu mua lượng lớn cổ phần của công ty Berkshire Hathaway, một công ty sản xuất vải vóc ở New Bedford, bang Massachusetts đang gặp nhiều khó khăn. Đến năm 1965, ông giữ quyền kiểm soát công ty..., và trở thành Chủ tịch từ năm 1969. Sau đó, Warren Buffett biến nó thành cỗ máy đầu tư chính cho ông. Tài sản riêng của ông lúc này là 25 triệu USD. Và từ đó trở đi thì việc kinh doanh của ông cứ thế tiến triển vượt bậc, hơn bất cứ một công ty nào khác. Trong suốt gần nửa thế kỷ, giá cổ phần của công ty Berkshire Hathaway luôn tăng, bất chấp cả những cơn bão lớn đã 4 lần làm thị trường chứng khoán Mỹ điên đảo.

Những nguyên tắc vàng trong đầu tư

Câu hỏi được đặt ra ở đây là làm cách nào mà ông Warren Buffett đã vượt lên trên những xáo trộn của thị trường để mang tiền về cho các cổ đông của Berkshire Hathaway tài tình đến như vậy?

Cách thức đầu tư của nhà tỷ phú Warren Buffett là chọn lọc các công ty ở giai đoạn đầu “thật sự rẻ” và “thích ứng” dựa theo một số công thức tính toán? Chẳng hạn, tỷ số lợi nhuận trên mỗi cổ phần, một khi chia cho giá cả cổ phiếu ở thị trường thì phải có mức cao hơn so với lãi suất dài hạn của công khố phiếu Mỹ. Lợi nhuận trên mỗi cổ phần (EPS), giá trị chứng khoán của công ty trong tương lai sẽ như thế nào? Tỷ số thu hồi lợi nhuận mong đợi dựa theo cách tính trung bình của ROE (Return On Equity) có được trên 14% sau khi trừ đi giá trị phân lời trái phiếu của Mỹ hay không?

Nhiều người vẫn lầm lẫn khi cho rằng câu "thần chú" thông thường của nhà đầu tư và cả Warren Buffett ưa thích là "P/E thấp bằng cổ phiếu mặc cả thì nên mua; P/E cao bằng cổ phiếu đắt đỏ không nên mua.". Đó là lầm lẫn tai hại. Nhiều nhà đầu tư bảo thủ, trong đó có Warren Buffett lại thích tỷ lệ PEG, bởi vì nó hàm chứa yếu tố tốc độ tăng trưởng. Thậm chí tốt hơn là chia cổ tức điều chỉnh tỷ lệ PEG. Một P/E thấp có thể cho thấy rằng các nhà đầu tư cảm thấy khó khăn phía trước do công ty đó không vượt qua chính mình chứ không phải giá cổ phiếu đó rẻ và hấp dẫn để mù quáng mà mua.

Sau khi mua thì hãy quên chúng đi vì chúng ta sẽ nắm giữ những khoản đầu tư đó trong một thời gian rất dài, trừ phi sự chọn lựa có những sai lầm, hoặc vì một biến cố nào xảy đến, hoàn toàn trái ngược với tiên liệu như khủng bố, hay máy bay của hãng hàng không Malaysia Airlines bị bắn rơi, Nhà nước Hồi giáo (IS), dịch bệnh Ebola..., khiến giá trị cổ phiếu của các hãng bảo hiểm và hàng không tụt dốc không phanh...

Tóm lại, nguyên tắc đầu tư của Warren Buffett là đi săn tìm những công ty tốt, sản phẩm/dịch vụ luôn có nhu cầu cao, mức lợi nhuận công ty tạo ra lớn cùng với thành phần quản trị và điều hành tài ba, biết tận dụng vốn tồn đọng làm tăng giá trị công ty để có thể ước tính lợi tức và giá trị chứng khoán trong tương lai gần. Nếu so với thời điểm sàng lọc hiện tại, giá phải thật rẻ, để có thể nắm chắc tỷ số thu hồi lợi nhuận đầu tư cao. Một khi quyết định đầu tư thì phải cầm giữ cổ phần với thời gian lâu dài không chạy theo tâm lý đám đông.

Có gì trong danh mục chứng khoán của Warren Buffett?

Sau cùng, người viết trình bày sơ lược về nhà tỷ phú có tài sản minh bạch như Warren Buffett. Dường như ai cũng có vẻ rất mến mộ Warren Buffett bởi tính cách giản dị, kiếm tiền không vì cá nhân mà vì cộng đồng, rất hào phóng chi tiền thông qua các quỹ từ thiện. Ông hiện đang đầu tư vào 30 mã cổ phiếu tại tất cả các sàn giao dịch chứng khoán tại Wall Street như Dow Jones, NASDAQ, NYSE, Standard and Poor’s 500.

Trong danh sách 29 mã cổ phiếu mà Warren Buffett đang nắm giữ thì có đến 7 mã cổ phiếu được yết giá tại sàn trung bình công nghiệp Dow Jones: Coca-Cola Co (KO), International Business Machines Co ..(IBM), American Express Co (AXP), Procter and Gamble Co (PG), Wal-Mart Stores Inc (WMT), Exxon Mobil Corp (XOM), Visa Inc (V).

Còn lại 22 mã cổ phiếu được yết giá tại các sàn NYSE, Standard & Poor’s 500, NASDAQ. Danh sách gồm: Wells Fargo & Co (WFC: NYSE), U.S. Bancorp (USB: NYSE), Directv (DTV: NASDAQ), Moody's Corporation (MCO: NYSE), DaVita HealthCare Partners Inc (DVA: NYSE), Phillips 66 (PSX: NYSE), General Motors Co (GM: NYSE), ConocoPhillips (COP: NYSE), Liberty Media Corporation Class A (LMCA: NASDAQ), Bank of New York Mellon Corp (BK: NYSE), National Oilwell Varco Inc. (NOV: NYSE), Suncor Energy Inc (SU: NYSE), Chicago Bridge and Iron Company (CBI: NYSE), Viacom Inc. (NASDAQ: VIA), M & T Bank Corp (MTB: NYSE), VeriSign Inc. (VRSN: NASDAQ), Costco Wholesale Corporation (COST: NASDAQ), USG Corp (USG: NYSE), Precision Castparts Corp. (PCP: NYSE), Wabco Holdings Incorporated (WBC: NYSE), Deere & Co (DE: NYSE), Torchmark Corporation (TMK: NYSE).

Cần lưu ý rằng, trong 29 mã cổ phiếu mà Warren Buffett đầu tư, có mã được yết giá tại nhiều sàn giao dịch cùng lúc, ví dụ như Coca-Cola Co (mã chứng khoán KO), yết giá tại 3 sàn là Dow Jones, NYSE, Standard and Poor’s 500...