Giải mã câu chuyện “chia tay nghìn tỷ” giữa YouTube và Yeah1

Sau nhiều lần trì hoãn, việc đàm phán giữa YouTube và Yeah1 đã có những quyết định cuối cùng, đây cũng là cuộc "chia tay" được đánh giá gây ra nhiều tổn thất lớn cho phía Yeah1.

Trước đó, vào ngày 3/3/2019 - YouTube công bố quyết định chấm dứt quan hệ hợp tác với mạng lưới đa kênh Yeah1. Quyết định này đã khiến Yeah1 rơi vào cuộc khủng hoảng lớn nhất kể từ khi niêm yết trên thị trường chứng khoán vào ngày 26/6/2018 tới nay.

Một ngày sau khi thông tin này được công bố, vốn hóa của Yeah1 giảm lập tức 500 tỷ đồng, và nối tiếp bằng 12 phiên giảm liên tục. Sau một tháng, vốn hóa của Yeah1 bốc hơi hơn 4.000 tỷ đồng, và Yeah1 nhanh chóng bán ScaleLab LLC vừa mua đầu năm 2019 với giá 20 triệu USD.

Sau 2 tháng với nỗ lực thương lượng từ phía Yeah1 cũng như nhiều lần “âm thầm” gia hạn từ phía YouTube, kết quả cuối cùng vẫn chưa suôn sẻ. Nhiều câu hỏi đặt ra về câu chuyện đằng sau sự "giằng co" này giữa hai bên.

Vi phạm "lặp đi lặp lại"

Đầu tháng 3/2019, YouTube đưa ra phát ngôn chính thức về quyết định chấm dứt hợp tác với Yeah1 như sau: "Chúng tôi quyết định thực thi các quyền trong hợp đồng và chấm dứt quan hệ hợp tác với một số Mạng lưới đa kênh (MCN: Multi-channel network) cùng với các công ty con của họ. Những công ty này bị phát hiện lặp lại các lỗi vi phạm nghiêm trọng đến quy định của chúng tôi, và chúng tôi cần đảm bảo sự an toàn cho người xem cũng như những nhà sáng tạo nội dung trên nền tảng YouTube. Chúng tôi nỗ lực để đảm bảo quá trình chuyển đổi của những nhà sáng tạo nội dung bị ảnh hưởng bởi sự chấm dứt hợp tác này được diễn ra một cách liền mạch nhất có thể".

Vậy cụ thể những vi phạm “lặp đi lặp lại” này bao gồm những gì? Chia sẻ với Thanh Niên, đại diện YouTube cho biết, đây là kết quả của nhiều vi phạm nghiêm trọng về quy định nội dung lặp đi lặp lại trong suốt một thời gian dài.

Trong số những trường hợp vi phạm của các kênh thuộc Yeah1 Network, có thể kể đến 2 trường hợp điển hình đáng chú ý nhất được truyền thông lên tiếng cảnh báo. Đầu tiên là sự việc vào đầu năm 2017, một số kênh YouTube thuộc Yeah1 Kids do người Việt Nam sản xuất nội dung đăng các clip trá hình những nhân vật hoạt hình cho trẻ em như công chúa tuyết Elsa, người nhện (Spiderman) nhưng lại có nội dung phản cảm và bạo lực dù hướng tới đối tượng là trẻ em để trục lợi. Làn sóng phản ứng mạnh mẽ từ các bậc phụ huynh trên mạng xã hội và truyền thông vào thời điểm đó đã tạo một sức ép từ cộng đồng buộc Yeah1 đưa ra thông cáo chính thức vào ngày 17/1/2017, nhận trách nhiệm rằng “vẫn chưa làm tốt nhất việc kiểm soát chặt chẽ nội dung" đối với những video clip vi phạm này. Tuy nhiên, Yeah1 vẫn khẳng định "Việc các kênh YouTube vi phạm nội dung vừa qua, nếu không nằm trong Yeah1 Network thì họ vẫn tồn tại trên YouTube hoặc các nền tảng online khác".

Một số kênh thuộc Yeah1 Network trên YouTube. Ảnh chụp màn hình

Đến tháng 3/2019. Kênh YouTube Ẩm thực Tam Mao, thuộc Yeah1 Network, đăng tải video làm thịt một con chim được cho là Diều hoa Miến Điện - giống chim quý bị cấm săn bắt. Hành vi đăng tải video chế biến và ăn thịt động vật quý hiếm này đã phải nhận chỉ trích gay gắt từ cộng đồng mạng dẫn đến án phạt từ nhà chức trách.

Có thể hiểu đây là hai ví dụ điển hình về việc Yeah1 để “lọt" hàng loạt vi phạm chính sách nội dung nghiêm trọng của các kênh thuộc mạng lưới của mình và diễn ra nhiều lần góp phần dẫn đến quyết định chấm dứt thỏa thuận hợp tác từ phía YouTube.

Quá trình đàm phán và gia hạn giằng co nhiều lần

Ngày 3/3, Yeah1 Network thông báo bị YouTube chấm dứt thỏa thuận lưu trữ nội dung, quyết định sẽ chính thức được thi hành kể từ ngày 31/3. Cùng thời điểm, Yeah1 cũng cho biết đang trong quá trình làm việc với YouTube, kết quả sẽ được thông báo đến các đối tác của công ty chậm nhất vào ngày 11/3/2019.

Đến ngày 1/4/2019, Yeah1 chính thức xác nhận đàm phán về việc chấm dứt thỏa thuận hợp tác với YouTube không đạt được kết quả mong đợi. Yeah1 vẫn sẽ bị chấm dứt quyền quản lý mạng đa kênh (MCN) vào thời điểm như đã định.

Chiều 2/4/2019, Yeah1 lại phát đi thông báo YouTube tiếp tục gia hạn hiệu lực của Thỏa thuận lưu trữ nội dung thêm 2 tuần sau ngày 31/3. Hoạt động mạng đa kênh trên YouTube (MCN) của Yeah1 với các đối tác vẫn sẽ được duy trì trong thời gian này. Đồng thời đại diện Yeah1 cho biết quá trình đàm phán vẫn sẽ được tiếp tục.

Tuy nhiên, 2 tuần gia hạn trôi qua, đại diện Yeah1 cho biết họ vẫn chưa nhận được thêm thông tin nào từ YouTube về các bước sẽ được thực hiện tiếp theo liên quan đến việc chấm dứt Thỏa thuận lưu trữ nội dung.

Khác với các thông báo liên tiếp của Yeah1 về việc YouTube thông báo trì hoãn việc chấm dứt hợp đồng MCN, phía YouTube lại chỉ xác nhận "trì hoãn các ảnh hưởng của việc chấm dứt hợp đồng" và thông báo "Chúng tôi vẫn đang xây dựng những phương án hỗ trợ tốt nhất cho những nhà sáng tạo nội dung (Creator) bị ảnh hưởng trong quá trình chuyển đổi này. Chúng tôi sẽ chia sẻ thêm thông tin trong thời gian sớm nhất".

YouTube đã có quyết định cuối cùng về Yeah1

Ở thời điểm hiện tại, YouTube xác nhận với Thanh Niên đã chính thức đưa ra “phán quyết” cuối cùng đối với Yeah1. Theo đó, vai trò mạng đa kênh (MCN) của Yeah1 sẽ bị “đình chỉ vô thời hạn” từ ngày 21/5/2019, thay vì chấm dứt hoàn toàn như công bố ban đầu. Tuy vậy, YouTube hiện tại vẫn chưa đưa ra bất kỳ thời hạn hay lộ trình cụ thể nào cho việc khôi phục quyền MCN của Yeah1. Có thể hiểu rằng đây là một "bản án" vô thời hạn của YouTube cho Yeah1, và quan trọng nhất là xác định Yeah1 không còn được hoạt động như một MCN của YouTube.

YouTube xác nhận sẽ chấm dứt thỏa thuận lưu trữ nội dung với Yeah1 vô thời hạn. Ảnh chụp màn hình

Đại diện YouTube xác nhận điều này đồng nghĩa với việc YouTube sẽ chấm dứt thỏa thuận lưu trữ nội dung với Yeah1. Theo đó, Yeah1 không còn các đặc quyền và công cụ của một MCN. Bên cạnh đó, các kênh thuộc sở hữu và vận hành của Yeah1 cùng với các kênh liên kết của Yeah1 (Affiliate) sẽ được giải phóng khỏi mạng lưới, và có thể đăng ký tham gia lại Chương trình Đối tác của YouTube (YPP) theo từng trường hợp độc lập, và được xét duyệt từng kênh một theo đúng quy trình xét duyệt tiêu chuẩn của YouTube.

Về hướng giải quyết dành cho các kênh bị ảnh hưởng, đại diện YouTube chia sẻ "Chúng tôi sẽ làm việc sát sao với các nhà sáng tạo để đảm bảo họ nhận thức được tình hình và thông tin về các bước làm cần thiết tiếp theo để chuyển kênh của mình sang Chương trình Đối tác của YouTube hoặc một mạng đa kênh (MCN) khác tùy theo lựa chọn của họ”.

YouTube cũng chia sẻ họ sẽ chính thức trực tiếp thông báo cho các kênh thuộc mạng lưới của Yeah1 về việc các kênh này sẽ được "giải phóng" từ ngày 22/5/2019.

Đại diện YouTube cho biết tiếp tục “cam kết bảo vệ và hỗ trợ hệ sinh thái nhà sáng tạo nội dung như một trong những ưu tiên hàng đầu và chúng tôi sẽ xử lý nghiêm khắc đối với những trường hợp lạm dụng nền tảng YouTube”. Những hình thức xử lý vi phạm của YouTube đối với các đơn vị vi phạm có thể bao gồm tước quyền đối tác vĩnh viễn.