Giải bài toán quy tắc xuất xứ để hưởng lợi FTA, đã có những nhà đầu tư “chất lượng” vào Việt Nam

Đã có nhiều nhà đầu tư từ châu Âu vào Việt Nam thực hiện các dự án đầu tư vào dệt may, nhuộm, sợi, ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam cho biết.

Tại cuộc tọa đàm "Ngành dệt may Việt Nam trước thách thức và cơ hội từ thị trường châu Âu", do Cổng thông tin Chính phủ tổ chức sáng nay (2/8), ông Lương Hoàng Thái, Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên, Bộ Công Thương cho biết, người ngoài nhìn vào hiệp định giữa Việt Nam và EU (EVFTA) phản ứng đầu tiên thấy đây là cơ hội, thuận lợi cho ngành dệt may vì thuế quan với tất cả hàng dệt may sẽ được đưa về 0%, trong đó 77% về 0% ngay khi Hiệp định có hiệu lực.

Trong khi đó, EU là thị trường đứng đầu thế giới về nhập khẩu hàng dệt may và EU cũng là thị trường xuất khẩu lớn thứ hai của hàng dệt may Việt Nam.

Nhưng theo ông Thái, những người làm lâu về thương mại có thể thấy EVFTA với những yêu cầu mạnh mẽ về cải cách có thể tạo ra những thách thức lớn cho ngành truyền thống như dệt may.

Trước đây, ngành dệt may Việt Nam phát triển theo bề rộng, dựa vào nguồn lao động giá rẻ. Nhưng đây là ngành có sự cạnh tranh rất lớn trên quy mô toàn cầu. Nếu một nhà đầu tư vào Việt Nam gặp phải chi phí tăng lên, không có chuỗi cung ứng bền vững thì họ có thể di chuyển sang nước khác.

Cho nên theo đại diện Bộ Công Thương, Việt Nam phải tạo lập được chuỗi cung ứng mang tính ổn định, lâu dài để ngăn tình trạng nhà đầu tư di chuyển cơ sở sản xuất sang quốc gia khác. Điều này cũng góp phần mang lại giá trị gia tăng cao hơn cho hàng dệt may Việt Nam.

Bà Nguyễn Thị Thu Trang, Giám đốc Trung tâm WTO cho biết, với ngành dệt may, EU là thị trường cực kỳ lớn và vô cùng hấp dẫn. Năm 2018 dệt may Việt Nam xuất khẩu sang châu Âu là 5,6 tỷ USD. Đó là con số rất lớn nhưng cũng chỉ chiếm 2,02% tổng lượng nhập khẩu hàng dệt may của châu Âu mà thôi. Điều đó cho thấy dư địa của thị trường châu Âu là rất lớn.

Bổ sung thêm, ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội Dệt May Việt Nam khẳng định, EU vẫn là thị trường có tính chiến lược trọng điểm, lâu dài, vì các đơn hàng dệt may của EU là dòng hàng có giá trị gia tăng cao hơn các thị trường khác.

Cũng theo ông Giang, dệt may có sự cạnh tranh cực kỳ khắc nghiệt, trong đó có vấn đề liên quan giá sản phẩm. Việt Nam đang đứng thứ ba sau Trung Quốc, Ấn Độ, nhưng một số nước đang bám đuổi sát sao phía sau. Cho nên nếu Việt Nam không đặt ra một chiến lược tốt, thì sẽ khó tiếp cận thị trường EU.

Theo đó, ông Giang cho rằng, để tận dụng được cơ hội từ các hiệp định thương mại tự do, Đảng, nhà nước, Chính phủ, địa phương cần hoạch định chiến lược phát triển các khu công nghiệp nhằm phát triển phần cung thiếu hụt. Đặc biệt với EU, dệt may Việt Nam phải đáp ứng quy tắc xuất xứ từ vải.

Ngoài ra, ông Giang cho biết thêm, trước đây đầu tư nước ngoài vào dệt may không có lực hút, nhưng 3 năm nay, hàng loạt doanh nghiệp lớn từ Mỹ, châu Âu đã vào nhiều. “Mới đây, 1 tập đoàn Đức đã đầu tư dự án kéo sợi len lông cừu lớn vào ngay trung tâm Đà Lạt, tập đoàn Israel, Mỹ đầu tư vào dệt ở Bình Định, nhuộm ở Nam Định... Điều này cho thấy rằng, đang có một làn sóng đầu tư FDI vào nguyên phụ liệu dệt may", ông Giang nói.

Trước lo ngại thu hút đầu tư nhiều vào các ngành nhuộm, dệt - vốn là các ngành gây ô nhiễm môi trường, ông Giang cho biết, công nghệ bây giờ đã rất khác. “Khi chúng tôi mời lãnh đạo địa phương về Khu công nghiệp Bảo Minh (Nam Định), đứng sát nhà máy mà không hề thấy màu, mùi như trước. Thậm chí, giờ chúng ta đã sang giai đoạn dùng lại nguồn nước”, ông Giang nói.

Cũng theo ông Giang, luật chơi mới là giờ các đối tác, khách hàng họ đánh giá, yêu cầu về môi trường thậm chí khắt khe hơn địa phương, nếu không tuân thủ điều khoản môi trường, lao động, thì không có đơn hàng. Như với đơn hàng của Nike, họ không chấp nhận doanh nghiệp Việt dùng nồi hơi tập trung, buộc chúng ta phải dùng nồi hơi điện. Và để tránh chi phí điện lên quá cao, doanh nghiệp buộc phải lắp điện mặt trời để hạ giá thành.