Giá vàng khó tăng đủ mạnh để lập đỉnh mới trong năm 2021

Thị trường vàng “yêu thích” khủng hoảng. Đó là điều mà giới nhà đầu tư đúc kết được từ lịch sử và kinh nghiệm đầu tư. Điều này đúng trong cuộc khủng hoảng dịch Covid-19 hiện tại khi giá vàng tăng đến 13% trong năm nay lên mức cao nhất kể từ năm 2012.

Nhiều ngân hàng đầu tư trên thế giới dự báo đà tăng giá của kim loại vàng sẽ còn kéo dài khi giới đầu tư tiếp tục đổ xô tìm nơi trú ẩn tài khoản sao cho an toàn. Nhưng trong lúc này, người ta cũng ghi nhận mức thu nhập của các cá nhân và các chính phủ trên toàn cầu suy giảm, thị trường tiêu thụ vàng truyền thống ở Ấn Độ và Trung Quốc yếu ớt, còn các ngân hàng trung ương cũng đang hạ nhiệt cơn sốt mua vàng. Giới phân tích cho rằng thiếu vắng nhu cầu mạnh mẽ từ họ, giá vàng khó có thể duy trì đà tăng kéo dài để tiến lên đỉnh cao mới.

Sẽ chạm mốc 3.000 đô la/ounce vào năm 2011

Hiện nay, giá vàng giao ngay trên thị trường quốc tế đang ở quanh ngưỡng 1.700 đô la Mỹ/ounce. Khi giới đầu tư đang sốt sắng mua vàng như một cách bảo vệ, chống lại cơn biến động kinh tế và nguy cơ giảm giá tài sản và tiền tệ, một số ngân hàng dự báo thị trường vàng hiện nay đang lặp lại cơn tăng giá lên mức cao kỷ lục gần 2.000 đô la/ounce vào năm 2011. Mới đây, Ngân hàng Bank of America Merrill Lynch (BofA) thậm chí còn đưa ra dự báo giá vàng có thể chạm mốc 3.000 đô la/ounce vào năm sau.

Nhưng nếu xem lịch sử như là một lời chỉ dẫn, điều kiện để thực sự thúc đẩy giá vàng tăng lên mức cao hơn nữa là nhu cầu phải gia tăng trong một thời gian kéo dài. Song khi các nền kinh tế trên toàn cầu đối mặt cơn suy thoái nghiêm trọng, người dân của họ có thể mua ít vàng hơn trong thời gian tới.

Andrew Sheets, Giám đốc chiến lược tài sản ở Ngân hàng Morgan Stanley, nói: “Bạn nghe rất nhiều lý lẽ thường tình xung quanh đà tăng của giá vàng, chẳng hạn nỗi lo lạm phát tăng đẩy giá vàng tăng hoặc môi trường kinh tế xấu đang hỗ trợ giá vàng”.

Tuy nhiên, giá vàng tăng không đơn giản chỉ vì những lý do đó.
“Hãy nhìn lại thời kỳ 2003-2012, về cơ bản, vàng tăng giá trong mọi kịch bản khi kinh tế toàn cầu bùng nổ hay sụp đổ, có khủng hoảng hay không có khủng hoảng. Thế rồi cũng có một vài năm vàng giảm giá liên tục”, Sheets nói.

Trong 50 năm qua, vàng có hai giai đoạn tăng giá ngoạn mục.

Hai giai đoạn tăng giá ngoạn mục

Giai đoạn thứ nhất chứng kiến giá vàng tăng từ 35 đô la lên 800 đô la/ounce chỉ trong vòng một thập kỷ, xảy ra khi các chính phủ từ bỏ chính sách kiểm soát giá vàng và nới lỏng quyền sở hữu cá nhân đối với vàng vào những năm 1970.
Fergal O’Connor, chuyên gia nghiên cứu thị trường vàng đồng thời là giảng viên ở Đại học Cork (Ireland), cho rằng diễn biến đó giúp vàng tăng giá mạnh mẽ khi nhu cầu kìm nén bấy lâu được giải tỏa. Bên cạnh đó, những bất ổn lớn về kinh tế và chính trị trên toàn cầu cộng với cơn sốt đầu cơ đã đẩy giá vàng tăng dựng đứng lên 800 đô la/ounce vào năm 1980.

Đó cũng là lúc giá vàng chạm đỉnh. Hai thập kỷ tiếp theo chứng kiến đà giảm giá dài hạn của vàng khi các ngân hàng trung ương bán ra hàng ngàn tấn vàng. Đến năm 1999, giá vàng chỉ còn 250 đô la/ounce.

Giai đoạn thứ hai khoảng 2003-2011, vàng tăng giá do nhiều yếu tố. Bắt đầu từ năm 2003, thị trường vàng nổi sóng một lần nữa khi cấu trúc thị trường thay đổi. Lúc đó, các ngân hàng trung ương ở châu Âu nhất trí hạn chế bán vàng để bình ổn giá, còn Trung Quốc cho phép người dân sở hữu vàng, giúp nhu cầu mua vàng ở nước này tăng vọt. Các quỹ hoán đổi danh mục (ETF) vàng lần đầu tiên xuất hiện, cung cấp một công cụ giúp giới đầu tư tích trữ vàng thỏi.

Theo Hội đồng Vàng Thế giới (WGC), giữa các năm 2003 và 2011, nhu cầu vàng trên toàn cầu tăng từ mức 2.600 tấn lên hơn 4.600 tấn, cộng với cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu giai đoạn 2008-2009, đã đưa giá vàng lên mức kỷ lục 1.920 đô la/ounce vào năm 2011.

Nhưng rồi đà tăng của giá vàng cũng chấm dứt khi nhu cầu xìu xuống. Sau năm 2011, vàng tiến vào chu kỳ giảm dài hạn cho đến năm ngoái khi các ngân hàng trung ương trên thế giới bắt đầu hạ lãi suất, khiến lợi tức các trái phiếu chính phủ giảm xuống, giúp vàng, tài sản không có lãi suất, hấp dẫn trở lại.

Cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu năm 2008, xảy ra vào giai đoạn giữa của cơn tăng giá gần nhất của vàng, đã đốt nóng thêm giá vàng, chứ không phải kích hoạt nó.

Vào thời gian đầu của cuộc khủng hoảng đó, giá vàng giảm mạnh khi một loạt tài sản giảm giá, khiến nhà đầu tư phải huy động tiền bằng cách bán những gì mà họ có.

Điều tương tự cũng xảy ra trong cơn tăng giá vàng hiện nay. Sau khi tăng lên mức 1.700 đô la/ounce vào hồi đầu tháng 3, vàng bị bán mạnh và giảm về dưới mốc 1460 đô la/ounce do giới đầu tư ưu tiên nắm giữ tiền mặt hoặc cần tiền nộp thêm tiền ký quỹ (margin) do danh mục cổ phiếu của họ bị tổn thương nặng nề.

Trong năm 2008 cũng như năm 2020, giới đầu tư đổ xô mua vàng khi các ngân hàng trung ương tung các chương trình kích thích tiền tệ khổng lồ, nhấn chìm lợi suất trái phiếu chính phủ, làm gia tăng rủi ro lạm phát, khiến các tiền tệ và các tài sản khác mất giá.

Các nhà phân tích của Ngân hàng BofA dự báo lãi suất ở hầu hết các nền kinh tế lớn sẽ giảm về mức zero hoặc dưới mức này trong một thời gian rất dài.

Một số nhà phân tích rằng việc các ngân hàng trung ương đồng loạt triển khai các chương trình mua tài sản (trái phiếu doanh nghiệp và chính phủ) chẳng khác gì in tiền ồ ạt, làm giảm giá trị của đồng đô la, từ đó, giúp tăng sức hấp dẫn của vàng. Các nhà phân tích của BofA nhận định: “Không giống như tiền, Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) không thể in vàng”.

Nhu cầu vàng của Trung Quốc, Ấn Độ sẽ giảm

Trong suốt năm 2008 và sau đó, nhu cầu vàng tăng một phần là nhờ các ngân hàng trung ương chuyển vị thế từ bán ròng sang mua ròng và nhờ nhu cầu tăng từ các nền kinh tế mới nổi như Trung Quốc, nơi mức tiêu thụ vàng vọt từ mức 200 tấn vào năm 2003 lên mức 1.450 tấn vào năm 2011.

Giờ đây, các ngân hàng trung ương bao gồm Ngân hàng trung ương Nga đang thu hẹp mức mua ròng vàng vì họ phải tìm cách củng cố nền kinh tế đang bị dịch Covid-19 tàn phá.

Tăng trưởng ở các thị trường vàng lớn như Trung Quốc và Ấn Độ đã chững lại cách đây một thập kỷ và đang suy giảm do các lệnh phỏng để kiểm soát dịch Covid-19.

Cuộc khủng hoảng dịch Covid-19 đang khiến hàng trăm triệu người trên thế giới mất việc và một đồng đô la đang mạnh có nghĩa là giá vàng đang ở mức cao kỷ lục nếu được định giá theo đồng nhân dân tệ của Trung Quốc hay đồng rupee của Ấn Độ. “Thu nhập khả dụng của người dân đang giảm nhưng giá vàng lại đang tăng”, Surendra Mehta, thư ký của Hiệp hội các nhà kinh doanh vàng nữ trang và vàng thỏi Ấn Độ, nói.

Ông Surendra Mehta dự báo người dân Ấn Độ sẽ mua vàng ít hơn hoặc dừng mua. Thậm chí, khi thu nhập giảm mạnh vì dịch Covid-19, người dân có thể bán vàng. Hồi giữa tháng này, người dân Thái Lan đổ xô đi bán vàng vì họ đang cần tiền mặt trang trải chi phí sinh hoạt .

Chủ tịch Hội đồng nữ trang và đá quý Ấn Độ Anantha Padmanaban dự báo mức tiêu thụ vàng của Ấn Độ trong năm nay có thể giảm về 350 tấn so với mức gần 700 tấn hồi năm ngoái. Trong khi đó, nhu cầu vàng của Trung Quốc có thể suy yếu, rơi về mức 640 tấn so với con số 950 tấn vào năm 2019, theo nhận định của Samson Li, nhà phân tích ở Công ty tư vấn Refinitiv GFMS.

Để đẩy giá vàng tăng, giới đầu tư phải bù đắp cho nhu cầu mất mát ở hai thị trường tiêu thụ vàng lớn của thế giới Ấn Độ và Thái Lan và các ngân hàng trung ương. Cho đến nay, giới đầu tư đã tăng lượng vàng nắm giữ của họ ở các quỹ ETF vàng lên mức kỷ lục hơn 3.300 tấn sau khi mua thêm 400 tấn trong năm nay.

Peter Grosskopf, Giám đốc điều hành Công ty quản lý tài sản Sprott, đang quản lý một quỹ ETF vàng, nhận định: “Nhu cầu đầu tư vàng để phòng vệ sẽ vượt trội so với mọi thứ khác”

Nhưng phần lớn giới phân tích vẫn hoài nghi về kịch bản tăng mạnh và bền vững của giá vàng. Dù dự báo giá vàng có thể chạm mốc 3.000 đô la vào năm sau, các nhà phân tích của ngân hàng BofA vẫn cho rằng giá vàng trung bình của cả năm 2021 chỉ là 2.063 đô la/ounce và sẽ giảm về dưới mức 2.000 đô la trong những năm sau đó
.