Giá gạo xuất khẩu nhiều quốc gia giảm mạnh, kiềm đà tăng giá thực phẩm

Kể từ tháng 4/2021 tới nay, giá gạo xuất khẩu của các quốc gia như Thái Lan, Việt Nam, Ấn Độ đã ghi nhận giảm mạnh. Đây được cho là tác động của dịch Covid-19 cũng như tình hình cước container căng thẳng kéo dài.

Theo đánh giá của giới chuyên gia, gạo là nguồn cung cấp dinh dưỡng chủ yếu hàng ngày cho hơn 3 tỷ người, song đến nay giá gạo vẫn chưa tăng mạnh như các mặt hàng nông nghiệp khác như ngô, đậu nành và thịt. Mặc dù hiện tại giá gạo đang cao hơn mức xác lập một năm trước, tuy nhiên, trong vài tháng gần đây, giá gạo tại các thị trường xuất khẩu gạo hàng đầu gồm Việt Nam, Thái Lan và Ấn Độ đã giảm vì nguồn cung dồi dào sau vụ thu hoạch mới.

Thống kê mới nhất của Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) cho thấy, với Thái Lan mặc dù thị trường nội địa ổn định và các thương nhân vẫn đang mua vào nguồn gạo trắng và gạo đồ nguyên liệu cho các hợp đồng đã ký kết song nhu cầu mới lại rất trầm lắng. Hiện tại, giá chào xuất khẩu của Thái Lan giảm trên tất cả các phân khúc từ gạo trắng cho đến gạo đồ và đặc biệt là gạo nếp do nguồn cung dồi dào sau một vụ mùa bội thu. Ghi nhận bảng giá chào xuất khẩu ngày 18/5, giá gạo 5% tấm của Thái Lan dao động 456-460 USD/tấn, giảm mạnh so với mức 482-486 USD/tấn hồi đầu tháng 4/2021; gạo 25% tấm ở mức 466-450 USD/tấn, giảm so với mức 465-469 USD/tấn đầu tháng 4 và gạo Hom Mali 92% ở mức 713-717 USD/tấn, giảm 65 USD so với đầu tháng 4/2021.

Trong khi đó Ấn Độ, tình hình dịch bệnh Covid-19 bùng phát dữ dội tại nhiều thành phố lớn đã trở thành mối quan ngại thực sự của các thương nhân xuất khẩu gạo. Hệ thống vận tải nội địa của quốc gia này bắt đầu gián đoạn tại một số tỉnh cùng với giá cước container tăng cao trong khi các khách hàng không sẵn lòng chi trả thêm phần phí gia tăng - là những nguyên nhân chính đang gây ảnh hưởng đến nguồn cung này dù giá chào gạo trắng tuần qua giảm nhẹ. Nhìn chung, giá gạo của Ấn Độ đã giảm khoảng 10-20 USD/tấn so với đầu tháng 4 vừa qua, dao động từ 388-392 USD/tấn gạo 5% tấm và 358-362 USD/tấn gạo 25% tấm.

Ước tính, Ấn Độ đã xuất khẩu 2,446 triệu tấn gạo trong tháng 3/2021, bao gồm 1,967 triệu tấn gạo non-basmati và 478.805 tấn gạo basmati, cao hơn gấp đôi so với cùng kỳ năm 2020, chủ yếu xuất phát từ gạo non-basmati. Tính đến ngày 1/5/2021, tồn kho gạo Ấn Độ đạt khoảng 48,05 triệu tấn gạo các loại, đã bao gồm 26,22 triệu tấn lúa quy gạo, tăng 8,7% so với cùng kỳ năm trước và giảm 3,8% so với thời điểm 1/4/2021.

Với Pakistan, theo dữ liệu từ VFA, giá chào gạo trắng và gạo basmati của nước này giảm do nhu cầu chậm lại giữa kỳ nghỉ Eid và lệnh phong tỏa do dịch bệnh Covid-19 mới được ban hành. Tương tự, giá chào mặt hàng gạo tấm trắng cũng giảm do hầu hết các nhà nhập khẩu đã mua gần đủ lượng dù tin tức cho thấy Trung Quốc và châu Phi vẫn còn nhu cầu. Hiện gạo 5% tấm của Pakistan có giá 433-437 USD/tấn và gạo 25% tấm là 376-380 USD/tấn.

Myanmar, các thương nhân tiếp tục đối phó với tình trạng giá cước tăng cao, thiếu container rỗng, vận chuyển nội địa gián đoạn và nguồn tín dụng dành cho hoạt động thương mại gạo bị hạn chế sau cuộc chính biến hôm 01/02. Giao dịch theo đó rất trầm lắng dù đồng kyat thời gian qua luôn ở mức thấp hơn so với đồng đôla. Hiện nay, nguồn cung này chủ yếu tập trung vào việc giao hoàn tất đơn hàng 100.000 tấn đã ký kết hồi tháng 01/2021 với Bangladesh.

Với Việt Nam, theo VFA, dù lượng gạo xuất khẩu gần đây có xu hướng tăng trở lại khi kết quả xuất khẩu tháng 4/2021 đạt 781.159 tấn, trị giá 424,217 triệu USD so với cùng kỳ tăng 47,13% về số lượng và tăng 59,92% về trị giá. Dù vậy tính lũy kế xuất khẩu gạo Việt Nam từ đầu năm đến ngày 30/4/2021 lại có xu hướng giảm khi đạt 1,973 triệu tấn, trị giá 1,072 tỷ USD so với cùng kỳ về số lượng giảm 6,95% và về trị giá tăng 7,34%.

VFA cũng ghi nhận giá gạo xuất khẩu của Việt Nam có xu hướng giảm mạnh so với đỉnh điểm hồi giữa tháng 3/2021 và ổn định trong vòng 1 tháng qua khi duy trì mức 493-497 USD/tấn với gạo 5% tấm; gạo 25% tấm 468-472 USD/tấn; gạo 100% tấm 423-427 USD/tấn và Jasmine 558-562 USD/tấn.

Nhìn chung giá gạo có xu hướng giảm và ổn định gần đây được giới phân tích nhận định là tin vui bởi có thể ngăn lạm phát lương thực trở thành một vấn đề lớn hơn. Cụ thể, ông David Dawe - chuyên gia kinh tế cấp cao của Tổ chức Nông lương Liên hợp quốc đã nhận xét: Giá gạo ổn định là một tin tốt cho an ninh lương thực toàn cầu. Rất nhiều người châu Á sa sút vì dịch bệnh, nhưng gạo lại là lương thực chính của họ.