Giá gạo châu Á quay trở lại mức cao nhất trong 15 năm

Giá gạo trắng 5% tấm của Thái Lan, giá chuẩn cho gạo ở châu Á, quay trở lại mức cao nhất trong 15 năm trước các lo ngại rằng, nhu cầu gia tăng và tác động của hiện tượng thời tiết gây khô hạn El Niño sẽ thắt chặt nguồn cung một mặt hàng ngũ cốc là thực phẩm chính cho hàng tỉ người ở châu Á và châu Phi.

Giá gạo trắng 5% tấm của Thái Lan quay trở lại mức cao nhất trong 15 năm 650 đô la Mỹ/tấn sau khi chạm ngưỡng này hồi tháng 8.

Hôm 20-12, gạo trắng Thái Lan 5% tấm, tăng giá 2,5% so với tuần trước, lên 650 đô la Mỹ/tấn, đánh dấu mức cao nhất kể từ tháng 10-2008, theo Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo Thái Lan (TREA).

Gần đây nhất, giá gạo trắng Thái Lan đã tăng lên mốc đó vào đầu tháng 8 sau khi nước xuất khẩu hàng đầu Ấn Độ áp dụng các biện pháp hạn chế xuất khẩu và do thời tiết khô hạn đe dọa vụ mùa ở Thái Lan. Sau khi giảm trong hầu hết tháng 9 và tháng 10, giá gạo bắt đầu tăng nhanh hơn trong tháng 11. Giá gạo đắt đỏ có thể khiến lạm phát lương thực tăng cao trong những tháng tới, đặc biệt là ở các nước phụ thuộc vào gạo nhập khẩu như Philippines.

Thủ tướng Ấn Độ, Narendra Modi cũng đang lo ngại về tình hình lạm phát lương thực trước cuộc tổng tuyển cử vào năm tới. Bộ Thực phẩm Ấn Độ ghi nhận giá gạo trong nước đang tăng bất chấp hạn chế xuất khẩu, vụ mùa bội thu và kho dự trữ nhà nước dồi dào. Giá gạo ở Ấn Độ tăng khoảng 12% mỗi năm trong hai năm qua.

Tuần trước, giá gạo đồ 5% tấm của Ấn Độ được chào bán trên thị trường châu Á giá từ 499-506 đô la/tấn, so với 497-505 đô la/tấn vào tuần trước đó nữa. Giá gạo đồ xuất khẩu tăng nhanh khi chính phủ mua lúa của nông dân với giá hỗ trợ, một nhà xuất khẩu của thành phố Kolkata giải thích. Các thương nhân khác cho rằng, giá gạo tăng nhờ nhu cầu mạnh mẽ từ các thị trường như Indonesia và Philippines, dự kiến sẽ mua trong tháng này.

Ấn Độ vẫn cho phép bán gạo đồ ra thị trường quốc tế nhưng áp thuế xuất khẩu đến 20%. Riêng với gạo phi basmati, dù cấm xuất khẩu, Ấn Độ cho phép một số ngoại lệ. Trong những tháng gần đây, Ấn Độ đã phê duyệt xuất khẩu 2,77 triệu tấn gạo trắng phi basmati sang 14 nước châu Á và châu Phi bao gồm Singapore, Nepal, Malaysia và Philippines.

Trước tình hình giá gạo tăng nhanh, hôm 18-12, chính phủ Ấn Độ ra chỉ thị yêu cầu các hiệp hội kinh doanh gạo bảo đảm nguồn cung gạo phi basmati với giá ổn định đồng thời tuyên bộ sẽ xử lý nghiêm khắc các hành vi trục lợi.

Chỉ thị được đưa ra sau khi Bộ Thực phẩm Ấn Độ triệu tập một cuộc họp với các đại diện hàng đầu của ngành chế biến gạo để đánh giá kịch bản giá gạo phi basmati nội địa. Theo chính phủ, hiện có đủ lượng gạo đồ chất lượng tốt đang được cung cấp theo chương trình bán hàng thị trường mở ở mức 29 rupee (8.500 đồng VN) kg cho các thương nhân và nhà chế biến. Nhưng giá trên thị trường bán lẻ cao tới mức từ 43-50 rupee (12.500-14.500 đồng VN) /kg.

“Có những báo cáo về sự gia tăng mạnh về lợi nhuận của các nhà bán buôn và bán lẻ gạo. Mức lợi nhuận đó cần phải giảm bớt”, chỉ thị nhấn mạnh.

Trong tuần nay, Thủ tướng Thái Lan, Srettha Thavisin thông báo, Indonesia có kế hoạch mua 2 triệu tấn gạo từ nước này vào cuối năm tới. Chookiat Ophaswongse, Chủ tịch danh dự của TREA, cho biết, các nhà xay xát gạo trong nước đã găm hàng sau tin tức trên với hy vọng giá sẽ còn tăng nữa hơn. Ông giải thích thêm, đồng baht mạnh cũng góp phần làm tăng giá gạo của Thái Lan.

Ông nhận định, nguồn cung gạo có sẵn ở Việt Nam và Thái Lan có thể hạn chế khả năng tăng giá mạnh trên thị trường, đồng thời lưu ý Thái Lan có đủ trữ lượng nước để đảm bảo cho vụ mùa thứ hai bội thu. Ông dự báo, giá gạo cao cũng sẽ khuyến khích nông dân mở rộng diện tích trồng lúa.

“Tuy nhiên, chúng tôi dự đoán giá gạo vẫn ở mức khá cao vào đầu năm tới do lo ngại về an ninh lương thực kéo dài và lệnh cấm xuất khẩu gạo trắng phi basmati của Ấn Độ”, ông nói.

Đà tăng của giá gạo hoàn toàn trái ngược với diễn biến giá của các lương thực chính khác là lúa mì và bắp. Giá gạo trắng Thái Lan tăng 36% trong năm qua, trong khi giá lúa mì tương lai tại thị trường Chicago (Mỹ) giảm 20% và hướng tới đợt giảm đầu tiên trong 7 năm. Trong khi đó, giá bắp tương lai giảm khoảng 30% trong năm nay.