Giá điện tăng thêm 3% sẽ tác động thế nào tới “túi tiền” người dân và nền kinh tế?

Mức tăng giá điện 3% ảnh hưởng ra sao tới đời sống người dân, các doanh nghiệp và nền kinh tế? Đây là nội dung được dư luận hết sức quan tâm.

Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã ban hành Quyết định số 377/QĐ-EVN về việc điều chỉnh mức giá bán lẻ điện bình quân.

Theo đó, EVN quyết định điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân là 1.920,3732 đồng/kWh (chưa bao gồm thuế giá trị gia tăng) từ ngày 04/5/2023. Mức điều chỉnh này tương đương mức tăng 3% so với giá điện bán lẻ bình quân hiện hành.

Được biết, giá bán lẻ điện bình quân cũ đã được duy trì 4 năm nay là 1.864,44 đồng/kWh.

Quyết định này được đưa ra sau khi Bộ Công Thương có văn bản số 304/BCT-ĐTĐL ngày 27/4/2023 về việc thực hiện chỉ đạo của Thường trực Chính phủ liên quan đến điều chỉnh giá điện.

Theo đó, Bộ Công Thương chấp thuận cho EVN tăng giá ở mức 3% ngay sau kỳ nghỉ lễ.

EVN: Giá điện tăng tác động chưa đáng kể

Mức tăng giá điện 3% ảnh hưởng ra sao tới đời sống người dân, các doanh nghiệp và nền kinh tế? Đây là một trong những nội dung được dư luận hết sức quan tâm và mới đây, lãnh đạo EVN đã có những thông tin chính thức về vấn đề này.

Vào chiều 4/5/2023 tại Hà Nội, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã tổ chức buổi trao đổi, làm rõ thông tin về việc điều chỉnh giá bán lẻ điện theo quyết định mới.

Tại đây, các lãnh đạo của EVN đã lên tiếng về câu chuyện điều chỉnh giá bán lẻ điện và tác động của việc điều chỉnh.

Phó Tổng giám đốc EVN Võ Quang Lâm cho biết, Tập đoàn Điện lực Việt Nam đã có tính toán về mức ảnh hưởng tới từng nhóm hộ dân.

Cụ thể, sau khi tăng giá điện từ ngày 4/5/2023, tiền điện tăng thêm của hộ tiêu thụ dưới 50 kWh/tháng là 2.500 đồng/hộ.

Đối với các hộ sử dụng điện từ 101-200 kWh mỗi tháng - nhóm khách hàng đang chiếm tỷ trọng lớn nhất trong khách hàng sinh hoạt - tiền điện tăng thêm hằng tháng là 11.100 đồng/hộ.

Về tác động của việc tăng giá điện đối với chỉ số giá tiêu dùng (CPI), theo tính toán của Bộ Tài chính, nếu giá điện tăng 5% sẽ kéo theo CPI tăng 0,17%.

Hiện nay, mức tăng giá điện là 3%, tác động lên CPI sẽ rất nhỏ. Nếu tính tác động tới giá thành các ngành sản xuất dùng nhiều điện như sản xuất thép, xi măng, giấy thì giá thành thép tăng khoảng 0,18%, giá thành xi măng tăng khoảng 0,45% và giá thành sản xuất giấy tăng khoảng 0,4%.

Theo thống kê số liệu năm 2022, EVN đang bán điện tới 528.000 khách hàng kinh doanh dịch vụ. Bình quân mỗi tháng, khách hàng kinh doanh trả tiền điện 5,3 triệu đồng/tháng. Sau khi thay đổi giá, trung bình mỗi khách hàng sẽ trả thêm là 141.000 đồng/tháng.

EVN cũng đang có 1,822 triệu hộ sản xuất. Bình quân mỗi tháng, mỗi hộ sản xuất trả tiền điện 10,6 triệu đồng/tháng. Sau khi thay đổi giá, mỗi tháng sẽ trả thêm là 307.000 đồng/tháng.

Với 662.000 khách hàng hành chính sự nghiệp, bình quân mỗi khách hàng trả tiền điện 2,01 triệu đồng/tháng. Sau khi thay đổi giá, khách hàng nhóm này sẽ trả tăng thêm là 40.000 đồng/tháng.

Theo ông Nguyễn Xuân Nam – Phó Tổng giám đốc EVN, sau điều chỉnh tăng giá điện, EVN sẽ tăng doanh thu thêm khoảng 8.000 tỷ đồng trong năm 2023, góp phần giúp EVN giảm bớt khó khăn.

Đồng thời, trong nội tại EVN cũng đã và đang quyết liệt thực hiện tiết kiệm chi phí để giảm bớt khó khăn tài chính.

Đơn cử, năm 2022, EVN và các đơn vị thực hiện tiết kiệm 10% chi phí thường xuyên thì năm 2023, mức tiết kiệm chi phí tăng lên 15%. Hay với hạng mục sửa chữa lớn, năm ngoái, EVN và các đơn vị cắt giảm 30% chi phí, năm nay sẽ cắt giảm tới 40%. Bên cạnh đó, EVN cũng cắt giảm chi phí nhân công, quản trị các khoản giảm giá thành điện…

Ngành xi măng, hóa chất, luyện kim… có thể chịu tác động

Ở một góc nhìn khác, Công ty chứng khoán Mirae Asset (Việt Nam) mới đây đã có báo cáo phân tích tác động của việc điều chỉnh giá điện vừa qua. Theo đó, điện đang chiếm khoảng 3,5% tổng cấu thành rổ tính CPI nên điện nếu tăng 3% thì làm trực tiếp CPI tăng 0,105%, còn tăng 5% thì CPI tăng 0,175%.

Phân tích của Mirae Asset dẫn lại lời TS. Nguyễn Bích Lâm, nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê (Bộ KH&ĐT) chia sẻ, nếu giá điện tăng 8% khiến tăng trưởng GDP giảm 0,36%, làm cho CPI tăng 0,4-0,5% (cả trực tiếp và gián tiếp). Như vậy, nếu điện tăng 3% thì GDP có thể giảm khoảng 0,14% và CPI tăng 0,17%.

Theo Mirae Asset, việc tăng giá bán lẻ điện xét trên nhiều phương diện, có thể ảnh hưởng tiêu cực và tích cực.

Về tích cực, đối với Ngành điện, trên thực tế các công ty ngành điện đã thỏa thuận dài hạn khi ký hợp đồng mua bán điện với EVN, nên việc tăng giá bán điện bình quân trong ngắn hạn chưa thể tác động đến doanh thu doanh nghiệp sản xuất.

Cụ thể như Nhiệt điện Phả Lại, Quảng Ninh, … những dự án lớn ký hợp đồng thỏa thuận trong 25 năm, giá mua bán điện được đàm phán qua từng giai đoạn.

Với những doanh nghiệp phân phối điện, việc tăng giá điện có thể tác động tích cực, vì hợp đồng đã ký dài hạn với giá rẻ, nay bán giá cao, giúp lợi nhuận doanh nghiệp nhiều khả năng sẽ tăng.

Cũng theo phân tích của Mirae Asset, việc điều chỉnh giá điện sẽ tác động giá vốn hàng bán một số doanh nghiệp.

Cụ thể, chi phí điện chiếm khoảng 9-10% giá vốn hàng bán đối với doanh nghiệp sản xuất thép, mức này cũng tương đương với doanh nghiệp thuộc ngành hóa chất. Riêng lĩnh vực xi măng chiếm khoảng 14-15% trên giá vốn hàng bán (GVHB), trừ những doanh nghiệp lớn có lò quay xi măng thì chi phí điện chiếm khoảng 9-10% giá vốn hàng bán.

Còn với doanh nghiệp sản xuất giấy, ước tính chi phí điện chiếm tỷ trọng thấp hơn một vài ngành khác, chiếm trung bình 4-5% trên chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp.

Theo Mirae Asset, với giả định, nếu chi phí điện tăng thêm, doanh nghiệp không thể chuyển tiếp sang người tiêu dùng, ước tính, chi phí điện tăng 3% làm cho GVHB tăng thêm, thì tổng lợi nhuận trước thuế (LNTT) của từng ngành có thể giảm tối đa tương ứng là: LNTT ngành Thép giảm 15%, LNTT ngành Giấy giảm 2%, LNTT ngành Xi Măng giảm 13%, LNTT ngành Hóa Chất giảm 1%.

Như vậy, có thể dễ dàng nhận thấy sự sụt giảm đáng kể của lợi nhuận khi chi phí điện tăng thêm làm ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Tuy nhiên, nếu doanh nghiệp có thể chuyển chi phí điện tăng, bằng cách tăng giá bán cho người tiêu dùng thì có thể làm giảm ảnh hưởng việc gia tăng chi phí đầu vào.

Phân tích tác động của Mirae Asset cho biết, nhìn tổng thể bức tranh EVN tăng giá điện bán lẻ sẽ làm giá vốn hàng bán của các doanh nghiệp sản xuất tăng làm giảm lợi nhuận, đâu đó sẽ ảnh hưởng phần nào tới hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp. Đối với các doanh nghiệp trực tiếp sản xuất điện dường như không được hưởng lợi trong ngắn hạn, niềm vui vẫn thuộc về doanh nghiệp phân phối điện.

Về dài hạn, giá điện bán lẻ tăng lên cùng sự phát triển của thị trường điện cạnh tranh sẽ tạo nhiều điều kiện thuận lợi hơn để các doanh nghiệp điều chỉnh tăng giá bán điện, phản ánh đúng tỷ lệ cung cầu trên thị trường điện.